Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

shrinkage
se oko 25 kg/m 3 (8 lb/bbl) i može brtviti pukotine do
1 mm; v. lost circulation, lost circulation additives.
shrinkage – skupljanje, stezanje, kontrakcija. (1) Smanjenje
volumena sedimenta ili glinovitog tla zbog
redukcije volumena šupljina u njima uglavnom isušivanjem
te mehaničkim stlačivanjem, opterećenjem i
prirodnom kompakcijom (zbijanjem). (2) Smanjenje
volumena nafte usljed izdvajanja (isparavanja, vaporizacije)
plina otopljenog u njoj s promjenom tlaka
i/ili temperature i/ili termičkim skupljanjem (kontrakcijom).
Skupljanje nafte je jednako recipročnoj
vrijednosti ležišnog volumetrijskog faktora nafte (oil
formation volume factor), a izražava se u postotku od
konačnog volumena rezervoarske nafte ili od početnog
volumena nafte (volumena originalne nafte); v.
shrinkage factor. (3) Volumen prirodnog plina koji se
ukloni ekstrakcijom tekuće faze i srodnih produkata
te neugljikovodičnih komponenata i utroši kao gorivo
(v. surface loss).
shrinkage crack – pukotina skupljanja (kontrakcije). Pukotina
formirana u fi nozrnastom sedimentu ili stijeni
zbog gubitka vode isušivanjem ili dehidratacijom.
shrinkage factor – faktor skupljanja (stezanja, kontrakcije)
nafte. Omjer volumena nafte pri ležišnim uvjetima
i njenog volumena pri površinskim uvjetima (tlaku
i temperaturi u rezervoaru) ili recipročna vrijednost
ležišnog volumetrijskog faktora nafte. Rabi se za preračunavanje
(pretvorbu) jediničnog volumena nafte
u ležištu u ekvivalentnu količinu otplinjene nafte
(nafte bez otopljenog plina) u rezervoaru na površini.
Ako je, na primjer, faktor skupljanja neke nafte jednak
0,80 (tj. 0,80 m 3 nafte u rezervoaru na površini po
1m 3 nafte u ležištu), tada njeno skupljanje (smanjenje
volumena) iznosi 25% (0,20/0,80) od konačnog
volumena u rezervoaru ili 20% (0,20/1,00) od njenog
početnog volumena, a ležišni volumetrijski faktor te
nafte će biti jednak 1,25 (1,00/0,80). Faktor skupljanja
nafte općenito varira između 0,60 i 0,90 i ovisi o
količini plina otopljenog u njoj – što je dubina ležišta
veća, više je plina otopljeno u nafti i skupljanje nafte
na površini će biti veće; v. shrinkage.
shrinkage index – indeks skupljanja (stezanja, kontrakcije).
Kvantitativna (numerička) razlika između granice
plastičnosti (plastic limit) materijala i njegove
granice skupljanja (kontrakcije, shrinkage limit).
shrinkage limit – granica skupljanja (stezanja, kontrakcije).
Onaj sadržaj vlage u tlu ispod čije vrijednosti
smanjenje sadržaja vlage neće uzrokovati smanjenje
volumena, ali iznad njene vrijednosti porast vlage će
uzrokovati porast volumena.
shrinkage polygon – višekutnik skupljanja, desikacijski
višekutnik, v. dessication polygon.
shrinkage pore – pora skupljanja (kontrakcije). Nepravilna
pora (pora nepravilnog oblika) formirana u
muljevitom sedimentu skupljanjem (kontrakcijom)
isušivanjem. Takve pore kada su ispunjene sparitnim
kalcitom (sparry calcite) u vapnencu mogu postati
tvorevine tipa »ptičje oko« (bird’s eye).
shrinkage ratio – koefi cijent skupljanja (stezanja, kontrakcije).
Omjer (odnos) promjene volumena i promjene
sadržaja vlage iznad granice skupljanja (kontrakcije,
shrinkage limit).
shunt meter – proporcionalno (parcijalno, derivacijsko)
protočno brojilo (protočno mjerilo), v. proportional
meter.
785
shut-in (shutin) pressure
shut down, shut-down – obustaviti (zaustaviti) bušenje.
Privremeno prekinuti bušenje, na primjer zbog
čekanja bušotine na vezivanje cementa (waiting on
cement).
shut-down days – neproizvodni dani. Dani u mjesecu
tijekom kojih je proizvodnja zabranjena od strane
državnog regulativnog tijela (government regulatory
agency).
shut-down time – vrijeme obustave (zaustavljanje) bušenja.
Vrijeme tijekom procesa bušenja kada je bušenje
privremeno obustavljeno na zahtjev operatora
(operator’s request).
shutdown well – bušotina s obustavljenim bušenjem.
Bušotina čije je bušenje obustavljeno (prekinuto) iz
raznih razloga – kvar opreme ili čekanje na stvrdnjavanje
cementa, na dopremu materijala ili na nalog
od operatora. Pojam shutdown well se ne smije brkati
s pojmom shutin well, koji se odnosi na bušotinu s
obustavljenom proizvodnjom.
shut in – (1) privremeno zatvoriti bušotinu. Privremeno
obustaviti (prekinuti) rad proizvodne bušotine (proizvodnju
nafte ili plina) koja je još sposobna proizvoditi
zatvaranjem ventila na njenom ušću (za razliku
od gušenja bušotine fl uidom). Sinonim: close in. (2)
zatvoriti protuerupcijski uređaj (preventer). Zatvoriti
prstenasti prostor bušotine (prostor između stijenke
kanala bušotine i kolone bušaćih šipki) koja se
izrađuje radi kontrole prodora plina u bušotinu. (3)
privremeno zatvoren, v. shut-in well.
shut-in – (1) usjek. U geologiji – uski klanac (klisura) sa
strmim padinama duž široke i plitke riječne doline.
(2) privremeno zatvaranje (bušotine) – v. shut in, 1;
shut-in well; (3) privremeno zatvoren (bušotina) – v.
shut in, 1; shut-in well.
shut-in bottomhole (bottom hole, bottom-hole)
pressure – tlak na dnu zatvorene bušotine, statički
tlak na dnu bušotine. Tlak na nivou ili u blizini produktivne
formacije u bušotini (izmjeren dubinskim
manometrom) nakon njena zatvaranja na površini
(obično nakon 24 sata ili duže) i stabilizacije ležišnog
tlaka na maksimalnoj vrijednosti. Sinonimi: closed
bottomhole pressure, closed bottom pressure, closedin
bottomhole pressure, closed-in bottom pressure,
formation pressure, static bottomhole pressure, static
formation pressure.
shut-in (shutin) casing pressure – statički tlak u koloni
zaštitnih cijevi (zaštitnoj koloni). Tlak u zaštitnoj
koloni (casing) nakon zatvaranja bušotine (obustave
proizvodnje).
shut-in (shutin) drillpipe pressure – statički tlak u
koloni bušaćih alatki (bušaćoj koloni). Tlak na fl uid
u koloni bušaćih alatki, drillstring) nakon prestanka
pumpanja isplake (isključenja isplačnih pumpi) i zatvaranja
bušotine.
shut-in (shutin) gas – neproizvođeni plin. Plin koji se
ne proizvodi zbog odluke državnog regulativnog
tijela (government regulatory agency) ili zbog toga
što nema kupaca po prihvatljivoj cijeni (za razliku od
prisilnog smanjenja proizvodnje plina).
shut-in (shutin) pressure – tlak u zatvorenoj bušotini,
statički tlak. Tlak na ušću bušotine nakon njena zatvaranja
(obustave proizvodnje) – obično nakon 24
sata ili duže – i porasta tlaka na maksimalnu vrijednost.
Sinonimi: closed-in pressure, closed pressure, static
pressure, v. shut-in bottomhole pressure.