Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

apo-epigenesis
apo-epigenesis – apoepigeneza. Postdijagenetske
promjene (post-diagenetic changes) koje utječu na
sedimente koji se nalaze daleko od prvobitne sredine
sedimentacije (original environment of deposition),
na primjer, kada se sedimenti nalaze ispod relativno
debele naslage pokrovnih stijena (overburden).
apophysis – apofi za, v. tongue, 2.
apparent – prividan. (1) U geologiji – termin koji se
odnosi na rasjede i rasjedna kretanja kada je riječ o
pomicanjima duž njih, a ne o klizanju; v. actual. (2)
Veličina dobivena mjerenjem, na primjer, prividna
brzina (apparent velocity). (3) Vrijednost svojstva
(parametra) pod pretpostavkom homogenosti i izotropnosti
sredine i polubeskonačnosti prostora, za
razliku od njegove stvarne vrijednosti.
apparent anisotropy – prividna anizotropija. U seizmičkoj
prospekciji – omjer brzine određene iz normalnog
prirasta vremena (v. normal moveout), tj.
horizontalno mjerenje, i brzine izmjerene vertikalno
u vertikalnom seizmičkom profi lu.
apparent bed thickness – prividna debljina sloja. Debljina
sloja koja nije izmjerena okomito na plohu
uslojavanja (površinu sloja), za razliku od prave debljine
sloja (true bed thickness).
apparent density – prividna gustoća. (a) Gustoća stijene
izračunana prema gravitacijskim mjerenjima u
kanalu bušotine. (b) Zastarjeli sinonim termina bulk
density (v.).
apparent dip – prividni nagib. (1) U strukturnoj geologiji
– kut koji strukturna površina, na primjer, ploha
slojevitosti (bedding plane) ili rasjedna ploha (fault
plane), čini s horizontalom izmjeren u bilo kojem
slučajnom (slučajno orijentiranom) vertikalnom presjeku,
a ne okomito na pružanje sloja (strike). Mijenja
se gotovo od nule do praktično pravog kuta nagiba
(true dip) u zavisnosti od toga koliko je slučajni presjek
blizak smjeru pružanja ili nagiba. Sinonim: false
dip. (2) U seizmičkoj prospekciji – kut koji fronta
izlaznog vala (emerging wave front) čini s površinom
u odnosu na nagib horizonta (sloja) refl eksije (dip of
refl ector) povezanog s njim. Prividni nagib je kut čija
je tangenta jednaka omjeru vertikalnih i horizontalnih
pomicanja uzrokovanih frontom vala. Sinonim:
emergence angle; v. dip, moveout.
apparent formation factor – prividni faktor formacije.
U karotaži bušotina – omjer (kvocijent) električne otpornosti
(specifi čnog električnog otpora) formacije
zasićene smjesom ugljikovodika i elektrolita i električne
otpornosti samog elektrolita. Sinonim: apparent
formation resistivity factor.
apparent formation resistivity factor – prividni faktor
formacije, v. apparent formation factor.
apparent liquid density – prividna gustoća tekućine.
Kvocijent (omjer) mase plina i volumena plina otopljenog
u tekućini pri standardnom tlaku i temperaturi.
apparent matrix – prividni matriks. Svojstva čvrstog
dijela stijene izračunata kombiniranjem dviju karotaža,
na primjer, kombiniranjem karotaže gustoće i
neutronske karotaže poroznosti moguće je izračunati
gustoću prividnog matriksa (apparent matrix
density), a kombiniranjem neutronske karotaže poroznosti
i akustičke karotaže je moguće izračunati
vrijeme putovanja vala u prividnom matriksu. Proračuni
pretpostavljaju dani fl uid (obično slatku vodu)
51
apparent wavelength
i primjenjuju jednadžbe odziva. Rezultati se često
rabe za identifi kaciju litologije.
apparent movement of fault – prividni pomak po
rasjedu. Pomak koji se opaža u svakom slučajnom
presjeku poprečnom na rasjed. Zavisi od nekoliko
varijabli – orijentacije rasjeda, poremećenosti slojeva,
presjeka po kojem se rasjed opaža i stvarnog
pomaka po rasjedu.
apparent onlap – prividno transgresivno prekrivanje.
Transgresivno prekrivanje (v. onlap) koje se opaža u
slučajno orijentiranom vertikalnom geološkom presjeku
koji ne može biti paralelan početnom nagibu
plohe uslojavanja u trenutku sedimentacije i, prema
tome, može dati samo jednu komponentu stvarnog
smjera transgresivnog prekrivanja.
apparent plunge – prividno potonuće. Kut koji poprima
normalna projekcija geološke strukture na ravninu
vertikalnog poprečnog presjeka.
apparent resistivity – prividna električna otpornost
(specifi čni električni otpor). (1) U karotaži bušotina –
električna otpornost (specifi čni električni otpor – v.
electrical resistivity) stijena (formacije) izmjerena pri
električnoj karotaži bušotina. Razlikuje se od stvarne
električne otpornosti (v. true electrical resistivity)
stijena (formacije) zbog utjecaja kanala bušotine,
isplake u njemu, zone prodora isplačnog fi ltrata i
susjednih slojeva budući da prividna otpornost formacija
ovisi o otpornosti isplake u kanalu bušotine,
isplačne obloge, zone infi ltracije isplake u sloj, zone
sloja isprane isplakom, otpornosti same stijene (formacije)
i drugim faktorima. (2) Električna otpornost
homogenog, izotropnog tla koja bi dala zavisnost
napon-struja (voltage-current relationship) jednaku
izmjerenoj.
apparent thickness – prividna debljina. U geologiji –
debljina stratigrafske jedinice (stratigraphic unit) ili
drugog slojnog tijela (v. thickness) izmjerena pod
pravim kutom na površinu zemlje; v. true thickness.
apparent velocity – prividna brzina. U seizmičkoj prospekciji
– (1) Fazna brzina kojom se širi fronta seizmičkog
vala duž linije rasporeda seizmičkih prijamnika
(geofona). Prividna brzina je jednaka stvarnoj brzini
fronte vala podijeljenoj cosinusom kuta koji fronta
vala čini s linijom rasporeda geofona (kuta pod kojim
se fronta vala približava geofonima). (2) Veličina
inverzna (obratna) strmini nagiba hodografa refraktiranog
vala (refraction time-distance curve).
apparent viscosity – prividna viskoznost. (1) v. eff ective
viscosity; (2) Viskoznost fl uida izmjerena viskozimetrom
pri specifi ciranoj brzini smicanja. Ovisi o
plastičnoj viskoznosti i naprezanju pri pokretanju
(granici tečenja fl uida) i jednaka je polovici vrijednosti
viskoznosti izmjerene pri brzini 600 o/min (u centipoazima).
Za njutonske fl uide prividna viskoznost
je brojčano jednaka plastičnoj viskoznosti.
apparent water table – prividno vodno lice, v. perched
water table.
apparent wavelength – prividna duljina vala. U seizmičkoj
prospekciji – udaljenost između korelativnih
točaka na valnom paketu (wave train) izmjerena po
liniji rasporeda seizmičkih prijamnika (geofona, geophone
spread). Razlikuje se od stvarne duljine vala
(actual wavelength) ako smjer nailaska vala čini kut
s linijom rasporeda geofona. Prividna duljina vala se
matematički može izraziti kao umnožak stvarne du-