Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

stratigraphic overlap
se daju specifi čnim stratigrafskim jedinicama (stratigraphic
units), na primjer, Trenton Formation, Jurassic
System.
stratigraphic overlap – prekrivanje. Zastarjeli sinonim
termina overlap (v. overlap, 2).
stratigraphic paleontology – stratigrafska paleontologija.
Izučavanje fosila (fosilnih ostataka) i njihove
distribucije (rasprostranjenosti) u raznim geološkim
formacijama, koje se osniva na stratigrafskim uzajamnim
odnosima (vremenu i redoslijedu sedimentacije)
sedimentnih stijena (sedimentary rocks) u kojima
se fosili nalaze.
stratigraphic range – stratigrafska rasprostranjenost.
Distribucija ili raširenost bilo koje dane vrste (species),
roda (genus) ili druge taksonomske grupe organizama
tijekom nekog intervala geološkog vremena
koji su određeni prema njihovoj distribuciji u slojevima
čija je geološka starost poznata. Terminom se
također označava postojanje fosilnog organizma u
stratigrafskoj sekvenciji. Sinonimi: geologic range,
range, time-rock span.
stratigraphic record – stratigrafski zapis. Geološki zapis
(v. geologic record) koji se bazira na izučavanju
stratigrafske sekvencije; kronološki raspored stijena
kao u geološkom stupcu (v. geologic column). Sinonim:
record.
stratigraphic reef – stratigrafski greben (rif). Debela,
lateralno ograničena masa karbonatne stijene (carbonate
rock) bez genetskih konotacija.
stratigraphic section – stratigrafski (geološki) presjek
(profi l), v. geologic section.
stratigraphic separation – stratigrafska amplituda
(stratigrafska visina) rasjeda. Debljina sedimenata,
koji su prvobitno razdvajali dva sloja, dovedenih u
kontakt po rasjedu (fault). Najkraća udaljenost duž
rasjedne plohe (fault surface) između dviju točaka
koje su bile spojene prije rasjednog kretanja (pomicanja).
Sinonim: stratigraphic throw.
stratigraphic sequence – (1) stratigrafska sekvencija.
Kronološki niz sedimentnih stijena (chronologic succession
of sedimentary rocks) od starijih ispod do
mlađih iznad i uglavnom bez prekida, na primjer,
sekvencija (v. sequence) stratifi ciranih (slojevitih) stijena
međuregionalnih razmjera ograničena neskladom
(unconformity). (2) v. sequence, 2.
stratigraphic terminology – stratigrafska terminologija
(stručno nazivlje). Termini koji se primjenjuju u
stratigrafskoj klasifi kaciji, na primjer, formacija (formation),
kat (stage), biozona (biozone).
stratigraphic test – stratigrafska bušotina, v. stratigraphic
well.
stratigraphic test well – stratigrafska bušotina, v. stratigraphic
well.
stratigraphic throw – stratigrafska amplituda (stratigrafska
visina) rasjeda, v. stratigraphic separation.
stratigraphic trap – stratigrafska zamka. Tip zamke
za ugljikovodike (naftu, plin) koja je nastala usljed
stratigrafskih (litoloških) promjena, a ne usljed strukturne
deformacije – gubitkom poroznosti i permeabilnosti
(uvjetovanim prekidom taloženja, erozijom
i prekrivanjem) ili promjenom facijesa i litologije
(uvjetovanom varijacijama taloženja, odsijecanjem
i diferencijalnom kompakcijom sedimenata), za razliku
od strukturnih (v. structural trap) i kombiniranih
zamki (v. combination trap). Stratigrafske zamke se
838
stratigraphy
mogu podijeliti na: (a) primarne stratigrafske zamke
ili litološke zamke (formirane su taloženjem klastičnog
materijala ili kemijskim taloženjem – v. primary
stratigraphic trap) i, (b) sekundarne stratigrafske zamke
(formirane su procesima erozije ili promjenama
usljed otapanja, cementacije ili kemijske supstitucije
nakon taloženja ležišne stijene – v. secondary stratigraphic
trap). Prosječna stratigrafska zamka je manja
od strukturne zamke. Nešto ih je teže otkriti i locirati
nego druge tipove zamki, djelomično zbog male
veličine, kao i zbog jedva zamjetljive prirode mehanizma
njihova formiranja koji može biti tek neznatna
promjena formacije poput isklinjavanja ili promjene
facijesa, pa je katkada te male promjene vrlo teško
(ponekad gotovo nemoguće) utvrditi tako da je bušenje
jedini način njihova pronalaženja. Sinonim:
porosity trap.
stratigraphic unconformity – stratigrafski (paralelni,
erozijski) nesklad, v. disconformity.
stratigraphic unit – stratigrafska jedinica. Sloj (stratum)
ili tijelo slojeva (body of strata) koji su izdvojeni kao
samostalna jedinica u klasifi kaciji stijena Zemljine
kore na bazi bilo kojeg od mnogih njihovih karakterističnih
litoloških svojstava ili obilježja radi opisivanja,
kartiranja i korelacije. Stijene se stratigrafski
mogu klasifi cirati na bazi litologije (litostratigrafske
ili litološko-stratigrafske jedinice – v. lithostratigraphic
unit), sadržaja fosila (biostratigrafske jedinice – v.
biostratigraphic unit), starosti (kronostratigrafske jedinice
– v. chronostratigraphic unit) ili prema takvim
njihovim svojstvima (kao što su mineralni sastav,
radioaktivnost, brzina širenja seizmičkih valova,
električna provodnost, kemijski sastav) za koja nema
jedinice u formalnoj nomenklaturi. Treba napomenuti
da jedinica geološkog vremena (v. geologic-time
unit) nije stratigrafska jedinica.
stratigraphic well – stratigrafska bušotina. Bušotina
koja je ponajprije izbušena radi dobivanja podataka
o specifi čnim geološkim uvjetima (stratigrafski
podaci) koji bi mogli dovesti do otkrića akumulacije
ugljikovodika – podataka za utvrđivanje litologije,
debljine, starosti (vertikalnog slijeda stijena), položaja
marker-sloja, poroznosti i permeabilnosti sedimenata.
Stratigrafske bušotine se mogu bušiti duž seizmičke
linije radi identifi kacije horizonata refl eksije
(refl ectors) na seizmičkim profi lima, mogu biti istraživačke
(izbušene na nedokazanom području, exploratory
wells) ili razradne (izbušene na dokazanom području,
development wells). Često se buše dlijetima
malog promjera (slim hole) i bez očekivanja da će se
opremiti za proizvodnju. Sinonimi: stratigraphic core
test, stratigraphic hole, stratigraphic test, stratigraphic
test well, strat test.
stratigraphy – (1) stratigrafi ja, stratigrafska geologija.
Grana geologije koja se bavi izučavanjem svih
svojstava i obilježja stijena kao slojeva (rock strata)
– njihovog prvobitnog slijeda, vremenskih odnosa,
forme, distribucije (rasporeda), litološkog sastava,
sadržaja fosila te geofi zičkih i geokemijskih svojstava.
Stratigrafi ja također uključuje interpretaciju tih
karakterističnih obilježja slojevitih stijena u odnosu
na sredinu i način njihova podrijetla (postanka) i geološku
povijest. Sve klase stijena, konsolidirane ili nekonsolidirane,
i uglavnom sedimentne (sedimentary
rocks), ali također i eruptivne (magmatske, igneous