Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

geophone string 365
geoscience
pomicanje magnetskog polja u odnosu na svitak generira
na njegovim polovima napon koji je proporcionalan
razlici brzina gibanja svitka s obzirom na
magnet. U području frekvencija viših od vlastite (prirodne)
frekvencije geofona njegov izlazni napon je
proporcionalan brzini gibanja seizmičkog vala i malo
zavisi od frekvencije, a u slučaju kada su frekvencije
niže od vlastite frekvencije geofona izlazni napon je
(pri stalnoj brzini gibanja magneta) proporcionalan
frekvenciji i, prema tome, akceleraciji kućišta uzrokovanoj
seizmičkim valom. Sinonimi: bug, detector,
jug, pickup,receiver, seis, seismometer; v. hydrophone,
streamer.
geophone string – permanentno spojena grupa geofona,
v. string of geophones.
geophysical exploration – geofi zičko istraživanje
(prospekcija). Uporaba (primjena) geofi zičkih metoda
(na primjer, električnih, gravimetrijskih, magnetskih,
termičkih ili seizmičkih) i opreme, izvođenje i
interpretacija mjerenja fi zičkih svojstava Zemlje radi
određivanja uvjeta u podzemlju, obično s određenim
ekonomskim ciljem – traganje za ekonomski vrijednim
nalazištima ugljikovodika (nafte, plina) i ruda
te izvora za opskrbu vodom. Svojstva koja se mjere
uključuju vrijeme širenja (rasprostiranja) seizmičkih
valova (seismic traveltime) i promjene oblika valova
(wave-shape changes), razlike električnih potencijala
(electric potential diff erences), jakost magnetskog i
gravitacijskog polja (magnetic fi eld strength, gravitational
fi eld strength), temperaturu i druga svojstva.
Sinonimi: applied geophysics, geophysical prospecting;
v. geophysical survey.
geophysical log – dijagram (krivulja) karotaže bušotine,
karotažni dijagram (krivulja) bušotine, v. well log.
geophysical prospecting – geofi zička prospekcija
(istraživanje), v. geophysical exploration.
geophysical survey – geofi zičko (geofi zičko istraživačko,
geofi zičko prospekcijsko) snimanje. Program geofi zičkog
istraživanja ili prospekcije (v. geophysical exploration)
– primjena jedne ili više geofi zičkih metoda u
geofi zičkom istraživanju ili prospekciji (v. geophysical
exploration), na primjer, izučavanje zemljinih struja,
infracrvenog (termičkog) zračenja, toplinskog toka,
radioaktivnosti, magnetizma te primjena električnih
i seizmičkih metoda, pa geofi zičko prospekcijsko
snimanje može biti: (a) električno (električno prospekcijsko
– v. electrical survey); (b) geotermičko (v.
geothermal prospecting); (c) gravimetrijsko (v. gravity
survey); (d) magnetometrijsko (v. magnetic survey);
(e) refl eksijsko ili metodom refl eksije valova (v. refl
ection survey); (f) refrakcijsko ili metodom refrakcije
valova (v. refraction survey); (g) daljinsko ili telemetrijsko
(v. remote sensing), i (h) karotažom bušotina
(v. well logging). Katkada se u geofi zička snimanja
mogu uključiti i geokemijske metode.
geophysicist – geofi zičar. Stručnjak, specijalist za geofi
ziku, koji izučava fi zička svojstva Zemlje i različite
fi zičke pojave karakteristične za Zemlju kao planet
ili primjenjuje fi zička mjerenja radi rješavanja geoloških
problema. Geofi zičari također mogu izučavati
Mjesec i druge planete.
geophysics – geofi zika. Znanost koja se bavi izučavanjem
Zemlje kao planete primjenjujući kvantitativne
fi zičke metode, osobito seizmičke (refl eksiju
i refrakciju valova), gravimetrijske, magnetometrij-
ske, električne, elektromagnetske i radioaktivne.
Osnovna podjela geofi zike obuhvaća: (a) izučavanje
(ili geofi ziku) čvrste Zemlje (solid-earth geophysics);
(b) izučavanje (ili fi ziku) atmosfere (physics of the
atmosphere) i hidrosfere (physics of the hydrosphere)
i, (c) solarno-terestričku fi ziku (solar-terrestrial
physics). Postoje brojne specijalnosti (grane) unutar
geofi zike, na primjer, seizmologija (potresi, elastični
valovi – seismology), geotermometrija (zagrijavanje
Zemlje, strujanje topline, vrući izvori, vulkanologija
– geothermometry), hidrologija (površinske i podzemne
vode, katkada uključena i glaciologija – hydrology),
fi zička oceanografi ja (physical oceanography),
meteorologija (meteorology), geodezija (geodesy),
atmosferski elektricitet (atmospheric electricity), terestrički
magnetizam (terrestrial magnetism), tektonofi
zika (geološki procesi u Zemlji – tectonophysics),
istraživačka i primijenjena geofi zika (exploration geophysics,
engineering geophysics). U grane geofi zike
katkada se još ubrajaju geokronologija (određivanje
geološke starosti – geochronology) i geokozmogonija
(znanost o postanku Zemlje – geocosmogony).
Pod pojmom geofi zika se također katkada razumijeva
i izučavanje Mjeseca i drugih planeta s pomoću
uređaja i instrumenata (iako u tom slučaju postoje
specijalni termini, na primjer, selenofi zika).
geopotential – geopotencijal. Potencijalna energija
jedinice mase u odnosu na nivo mora numerički
jednaka radu koji bi bilo potrebno izvršiti za dizanje
jedinice mase od nivoa mora do visine na kojoj se ta
masa nalazi. Geopotencijal se obično izražava preko
dinamičke visine (v. dynamic height).
geopotential height – geopotencijalna (dinamička) visina,
v. dynamic height, 1.
geopressure – nenormalno (anomalno) visoki tlak, v.
overpressure.
geopressure aquifer – nenormalno (anomalno) visokotlačno
vodonosno ležište (akvifer). Vodonosno ležište
(akvifer) s anomalno visokim tlakom (sa slojnim tlakom
većim od normalnog hidrostatičkog tlaka za tu
dubinu). Takva ležišta katkada sadrže veliku količinu
otopljenog metana. Drugi oblik pisanja termina: geopressured
aquifer.
geopressured – nenormalno (anomalno) visokotlačan,
v. overpressured.
geopressured aquifer – nenormalno (anomalno) visokotlačno
vodonosno ležište (akvifer), v. geopressure
aquifer.
geopressured brine – slojna voda s nenormalno (anomalno)
visokim tlakom. Slana voda u podzemnoj formaciji
(sloju) čiji je tlak veći od normalnog hidrostatičkog
tlaka (normal hydrostatic pressure). Takve vode
su obično vruće i katkada sadrže otopljeni metan.
geopressured gas – plin s nenormalno (anomalno) visokim
tlakom. Plin u zonama u kojima vlada geostatički
ili anomalno visoki tlak – tlak veći od normalnog
hidrostatičkog tlaka (normal hydrostatic pressure).
Obično se podrazumijeva plin koji je u tim zonama
otopljen u vodi.
geopressured shale – šejl s nenormalno (anomalno) visokim
tlakom. Formacija šejla (shale formation) s nenormalno
visokim tlakom (abnormal high pressure)
koji uzrokuje njegovo odlamanje u kanal bušotine.
Sinonim: popping shale.
geoscience – geoznanost. (1) Kratki oblik termina (koji