Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

slim-tube displacement
đaji za skupljanje i mjerenje fl uida (plinovite i tekuće
faze) i (kod složenije aparature) plinski kromatograf;
v. slim-tube test, rising-bubble apparatus.
slim-tube displacement – ispitivanje metodom istiskivanja
nafte iz cijevi malog promjera, v. slim-tube test.
slim-tube displacement test – ispitivanje metodom
istiskivanja nafte iz cijevi malog promjera, v. slim-tube
test.
slim-tube experiments – ispitivanje metodom istiskivanja
nafte iz cijevi malog promjera, v. slim-tube test.
slim-tube test (testing) – ispitivanje metodom istiskivanja
nafte iz cijevi malog promjera. Laboratorijska
metoda ispitivanja efi kasnosti istiskivanja nafte,
miješanja istiskivajućeg fl uida i slojne nafte i dinamičkog
faznog ponašanja u procesu miscibilnog
istiskivanja (eliminirajući utjecaj heterogenosti,
gravitacije i vode) za razliku od drugih vrsta laboratorijskih
ispitivanja u kojima se određuju promjene
svojstava slojnih fl uida u ovisnosti o tlaku i njihovom
sastavu. Podaci koji se mjere su iscrpak nafte
u ovisnosti o injektiranom volumenu plina, gustoća
proizvedene nafte i plina, proizvodni plinski faktor
(GOR), minimalni tlak miscibilnosti (MMP) nafte i
istiskivajućeg plina (i utjecaj stranih primjesa u injektiranom
plinu, npr. prisutnosti metana, dušika i/ili
sumporovodika u injektiranom ugljik-dioksidu). Postupak
ispitivanja (mjerenja) se sastoji od punjenja
dugačke cijevi (duljine 15 metara ili više) relativno
malog promjera (manjeg od 1 cm) fi nim pijeskom
(promjera 100 meša) ili staklenim kuglicama (model
nevezane porozne sredine), zasićivanja naftom
koja će se istiskivati (obično originalnom slojnom
naftom) i injektiranja istiskivajućeg plina (obično se
počinje s manjom brzinom injektiranja koja se pri
kraju ispitivanja povećava). Ispitivanje se ponavlja
više puta pri različitim tlakovima injektiranja, ali svi
drugi parametri ostaju nepromijenjeni. Kod svakog
tlaka se registrira volumen istisnute (proizvedene)
nafte, odnosno iscrpak nafte (u trenutku prodora
istiskivajućeg plina ili nakon injektiranja specifi ciranog
volumena plina izraženog kao porni volumen) i
konstruira se dijagram ovisnosti iscrpka nafte o tlaku
injektiranja za odabrani injektirani volumen – obično
1,2 pornog volumena. Iscrpak nafte se izrazito
poveća pri visokom tlaku istiskivanja u odnosu na
niski tlak (nemiscibilno istiskivanje). Pretpostavlja
se da je minimalni tlak miscibilnosti jednak onom
tlaku istiskivanja nafte iznad kojeg se postiže vrlo
mali dodatni iscrpak nafte (t.j. u točki loma krivulje
tlak-iscrpak). Metoda je općenito prihvaćena, iako u
praksi nisu normirani precizni uvjeti mjerenja i interpretacije
razultata. Sinonimi: slim-tube displacement,
slim-tube experiments; v. slim-tube apparatus, rising
bubble apparatus.
slip – (1) ukupno (stvarno) rasjedno pomicanje; ukupni
(stvarni) rasjedni pomak. U geologiji – stvarno relativno
pomicanje (pomak, relative displacement) dviju
prvobitno susjednih točaka na suprotnim stranama
(krilima) rasjeda (fault) duž rasjedne površine (plohe,
fault surface). Ukupno rasjedno pomicanje (pomak,
total displacement) je trodimenzijsko kretanje, za
razliku od prividnog rasjednog pomicanja (v. separation)
koje se opaža u dvije dimenzije. Sinonimi: actual
relative movement, total displacement; v. dip slip,
horizontal slip, net slip, oblique slip, perpendicular slip,
797
slip load
strike slip, trace slip, vertical slip. (2) padanje krhotina
stijena u uzlaznoj struji isplake. Gravitacijsko padanje
(slijeganje, gravity settling) krhotina i čestica probušenih
stijena (well cuttings) u uzlaznoj struji bušaće
isplake (struji povratne isplake) u prstenastom prostoru
bušotine. (3) skliz (proklizavanje) fl uida. Stanje
strujanja fl uida u cjevovodu kada faze imaju različite
brzine strujanja u njegovom poprečnom presjeku.
Kvantitativno se može izraziti razlikom brzina strujanja
pojedinih faza. (4) propuštanje pumpe. Propuštanje
fl uida oko ventila pumpe; (5) gubitak u pumpi.
Količina fl uida koja se gubi usljed propuštanja od
tlačne do usisne strane pumpe (discharge side of
pump, inlet side of pump); (6) pad broja okretaja. Razlika
između brzine neopterećenog i opterećenog
motora (unloaded motor speed, loaded motor speed).
slip bedding – slojevitost klizanja. Varijetet konvolutne
slojevitosti (convolute bedding) formirane podvodnim
klizanjem (subaqueous sliding).
slip bowl – potporanj klinova, v. drilling bowl.
slip cleavage – klivaž klizanja. Tip klivaža koji se superponira
na klivaž škriljavosti (v. slaty cleavage) ili samu
škriljavost (schistosity) i karakteriziran je tijesno približenim
plohama klivaža (cleavage planes) između
kojih se nalaze stisnuta tanka pločasta stijenska tijela
sa zupčastom cik-cak kosom laminacijom (crenulated
cross-lamination). Sinonimi: close-joints cleavage
(v.), crenulation cleavage, shear cleavage (v.), strainslip
cleavage.
slip elevator – elevator sa segmentnim nazupčanim
ulošcima (čeljustima). Elevator za zaštitne cijevi (casing)
koji ima segmentne nazupčane uloške (zupce
za zahvaćanje) za držanje teških kolona zaštitnih cijevi
(heavy casing string).
slip face, slipface – ploha (padina) klizanja (skliznuća).
U geologiji – (1) Strma zavjetrinska strana dine (sipine,
lee side of dune) čiji je kut nagiba jednak ili blizak
kutu mirovanja (angle of repose) rastresitog pijeska i
koja se pomiče prema naprijed po vjetru zbog neprekidnog
klizanja pijeska niz padinu gdje god je taj
kut postao veći od kuta mirovanja. Sinonim: sandfall
(v.). (2) Ploha (površina) zavjetrinske padine pješčanog
vala (leeward surface of sand wave) s kosom slojevitošću
deltnog tipa (foreset bedding). Sinonim: slip
slope (v.).
slip fold – bora klizanja (otkidanja), v. shear fold.
slip joint – (1) smična pukotina lučenja, v. shear joint. (2)
klizna (teleskopska) spojnica. U procesu odobalnog
bušenja (bušenja u podmorju) – teleskopska spojnica
umetnuta blizu vrha kolone uronjene stojke
(marine riser) za kompenzaciju poniranja bušaćeg
postrojenja (heave, heaving motion) – poluuronjene
bušaće platforme (semisubmersible rig) i bušaćeg
broda (drillship) – kada se nalazi na otvorenom moru
i otpajanje u slučaju lošeg vremena. Sinonim: telescopic
joint.
slip-joint safety valve – sigurnosni ventil s kliznom spojnicom.
Ventil smješten u dubinskoj alatki (downhole
tool) ili erupcijskom uređaju za ispitivanje (test tree)
koji se rabi kada se bušaća šipka (drillpipe) izvlači iz
podmorske bušotine. Ventil se zatvara kada se bušaća
šipka spušta ili kada se odvaja od kolone bušaćih
alatki (drillstring).
slip load – opterećenje klinova. Težina kolone bušaćih
šipki (string of drillpipe), zaštitnih cijevi (string of ca-