Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

tightness of emulsion 894
time lag
formacije, čiji se dobiveni podaci drže tajnim (povjerljivim)
i dostupni su samo ovlaštenim osobama.
Sinonim: tight well. (2) bušotina suženog kanala. Bušotina
s kanalom toliko smanjenog promjera u odnosu
na nominalni da prijeti opasnost zaglavljivanja
karotažnih sondi. Sinonim: tight well.
tightness of emulsion – čvrstoća emulzije. Otpornost
emulzije, na primjer, tipa »voda u nafti«, na razlaganje
(separaciju) u pojedine komponente.
tight sands – gusti (zbijeni, kompaktni, niskopropusni)
pijesci (pješčenjaci). (1) U naftnoj geologiji – formacije
pijesaka ili pješčenjaka čije su pore ispunjene fi nim
zrncima ili materijalom matriksa tako da su zbog
toga vrlo niske poroznosti i permeabilnosti (općenito
manje od 5 milidarcyja, uglavnom od 0,001 do 1
md) i visokog nereducibilnog zasićenja vodom (od
50 do 70%) tako da je kapacitet proizvodnje nafte
ili plina malen i proizvodnja često neekonomična.
Obradama slojeva (kiselinom, frakturiranjem) proizvodnja
se često može učiniti rentabilnom. U SAD se
plinu proizvedenom iz gustih (kompaktnih) ležišta
može odobriti viša cijena; v. open sand.
tight spot – suženje bušotine (kanala bušotine). Mjesto
u bušotini gdje je promjer njena kanala manji od nominalnog.
tight streak – gusti (kompaktni, niskopropusni) proslojak.
Tanki sloj u sedimentnoj stijeni s ekstremno niskom
permeabilnošću ili bez nje (obično sloj šejla ili
dobro cementirani sloj).
tight well – (1) tajna (povjerljiva) bušotina, v. tight hole,
1. (2) bušotina suženog kanala, v. tight hole, 2.
till – til, glacijalni til, glina s blokovima. Pretežito nesortirani
i nestratifi cirani (neslojeviti) nanos (unsorted
unstratifi ed drift), obično nekonsolidiran, istaložen
neposredno ledenjakom (glacier) i ispod njega bez
kasnije prerade vodama od topljenja ledenjaka (meltwater).
Til se sastoji od heterogene smjese gline,
silta, pijeska, šljunka i blokova čije veličine i oblici
znatno variraju. Sinonimi: boulder clay (v.), glacial till,
ice-laid drift.
tillite – tilit. Konsolidirana ili stvrdnuta sedimentna stijena
(consolidated sedimentary rock, indurated sedimentary
rock) formirana litifi kacijom glacijalnog tila
(glacial till), osobito pretpliocenskog.
tilt block – kosi (ukošeni) rasjedni blok, v. tilted fault
block.
tilted fault block – kosi (ukošeni) rasjedni blok. Rasjedni
blok (fault block) koji se nagnuo (ukosio), možda
zbog rotacije po liniji zgloba (hinge line). Kosi rasjedni
blokovi mogu formirati zamke za ugljikovodike
(petroleum traps). Sinonim: tilt block.
tilted oil-water contact – kosi vodo-naftni kontakt.
Vodo-naftni kontakt (površina razdjela voda-nafta) u
ležištu koji nije horizontalan. Najčešći uzroci nagnutosti
kontakta su: (a) hidrodinamički gradijenti (strujanje
vode u intervalu ležišta – hidrodinamički uvjeti
koji uzrokuju kosi položaj kontakta su obično povezani
s relativno plitkim aktivnim vodonosnim bazenom
napajanja ili akviferom ležišta s meteorskom
vodom; indikacije aktivnog strujanja meteorske
vode su niski salinitet vode, visoki topografski reljef
i blizina područja napajanja akvifera); (b) heterogenost
ležišta (bitno različita struktura pora pojedinih
dijelova ležišta, prisutnost više tipova litologija u ležištu,
razlike kapilarnih svojstava – varijacije položaja
kontakta su osobito izražene u ležištima s niskom
permeabilnošću), i (c) polupropusne barijere strujanju
fl uida u ležištu (barijere u ležištu tipa rasjeda, mineraliziranih
pukotina ili polupropusnih slojeva koje
mogu podijeliti ležište u blokove s horizontalnim
kontaktima, ali na različitim dubinama, čak ako su
kapilarna svojstva ležišne stijene jednaka na objema
stranama barijere). Postoje primjeri naftnih ležišta da
razlika u dubini vodo-naftnog kontakta od jednog
do drugog kraja ležišta iznosi 300 metara, pa čak da
je položaj kontakta gotovo pod pravim kutom s konturnim
linijama strukture. Kosi vodo-naftni kontakt
je vrlo uobičajen u lećastim pješčenjacima. Sinonim:
non-horizontal oil-water contact; v. water-oil contact.
tilted oil-water interface – kosi vodo-naftni kontakt, v.
tilted oil-water contact.
tilted rig – postrojenje (uređaj) za kontrolirano koso bušenje,
v. slant-hole rig.
time – vrijeme. U stratigrafi ji – (1) Termin slobodne uporabe
za jedinicu geološkog vremena (geologic-time
unit) koja je po redoslijedu veličine ispod doba (age)
tijekom kojeg su se formirale stijene potkata (substage)
ili bilo koje druge kronostratigrafske jedinice
(time-stratigraphic unit) ranga nižeg od kata (stage).
Termin time je sinonim termina subage (poddoba),
episode (epizoda) i phase (faza) u geokronologiji. (2)
Bilo koja podjela geološke kronologije (geokronologije),
na primjer, paleozojsko vrijeme (Paleozoic
time) ili miocensko vrijeme (Miocene time).
time break – trenutak paljenja, v. shot break.
time-correlation – vremenska korelacija, kronokorelacija,
v. chronocorrelation.
time delay – vremensko kašnjenje, v. time lag.
time-depth chart – dijagram (krivulja) vrijeme-dubina.
U seizmičkoj prospekciji – grafi čki prikaz zavisnosti
(odnosa) između brzine (velocity) i vremena nailaska
(arrival time) vertikalno putujućih seizmičkih refl eksa
(refl ektiranih seizmičkih valova) koji omogućuje
konverziju vremenskih inkremenata (prirasta) u odgovarajuće
dubine. Sinonim: time-depth curve.
time-depth curve – krivulja (dijagram) vrijeme-dubina,
v. time-depth chart.
time-distance curve – krivulja vrijeme-udaljenost, dromokrona,
hodograf, v. traveltime curve.
time-distance graph – krivulja vrijeme-udaljenost, dromokrona,
hodograf, v. traveltime curve.
time domain – vremenska domena. (1) Mjerenja u funkciji
vremena ili operacije u kojima je vrijeme varijabla,
za razliku od frekvencijske domene (frequency domain).
(2) Prijenos jediničnog ili ponavljajućeg impulsa
elektromagnetske energije i prijem elektromagnetske
energije kao funkcije vremena u vremenskom
intervalu nakon što je isključen prijenos valova. Primjenjuje
se u metodi inducirane električne polarizacije
(induced electrical polarization method) i elektromagnetskoj
metodi (electromagnetic method).
time gradient – gradijent vremena. (1) U seizmičkom
istraživanju metodom refl eksije valova – veličina
inverzna prividnoj brzini koja se mijenja sa širenjem
(rasprostiranjem) vala od točke paljenja do prijamnika.
(2) U seizmici – brzina promjene vremena prijeđenog
puta seizmičkog vala s dubinom.
time lag – vremensko zaostajanje (kašnjenje) nailaska. U
seizmičkom istraživanju metodom refrakcije valova
– kašnjenje koje predstavlja odstupanje od očeki