Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

iomarker
biomarker – biomarker, biološki(biokemijski) marker, v.
biologic marker.
biomass – biomasa. Količina žive materije na danom
području. Izražava se kao težina (ili volumen) organizama
po jedinici površine (ili volumena) okolne
sredine. Sinonim: standing crop.
biomicrite – biomikrit. Tip vapnenca (limestone) koji
se sastoji od fragmenata (detrita) skeleta (skeletal
debris) i karbonatnog mulja (carbonate mud) u različitim
količinskim omjerima – osobito vapnenac
koji sadrži manje od 25% intraklastičnog materijala
(intraklasta) i manje od 25% oolita, s omjerom (odnosom)
volumena fosila i fragmenata fosila i volumena
peleta većim od 3:1 te s većom zastupljenošću
karbonatno-muljevitog matriksa (carbonate-mud
matrix) u usporedbi sa sparitnim kalcitnim vezivom
(sparry-calcite cement). Biomikriti su karakteristični
za sredine s relativno niskom fi zičkom energijom.
Pri uporabi termina treba specifi cirati glavne stjenotvorne
organizme, na primjer krinoidni biomikrit
(crinoid biomicrite) ili brahiopodni biomikrit (brachiopod
biomicrite).
biomicrorudite – biomikrorudit. Biomikrit (v. biomicrite)
koji sadrži fosile ili fragmente fosila promjera
većeg od 1 mm.
biomicrosparite – biomikrosparit. Biomikrit (v. biomicrite)
u kojem je karbonatno-muljeviti matriks prekristaliziran
u mikrospat (mikrokalcit – v. microspar).
Mikrosparit (v. microsparite) koji sadrži fosile ili fragmente
fosila.
biopelite – biopelit. Organski pelit, osobito crni šejl (v.
black shale).
biopelmicrite – biopelmikrit. Vapnenac (limestone) koji
je po sadržaju srednji između biomikrita (v. biomicrite)
i pelmikrita (v. pelmicrite), osobito vapnenac
sa sadržajem intraklastičnog materijala (intraklasta)
manjim od 25%, sa sadržajem oolita također manjim
od 25%, s omjerom volumena fosila i fragmenata
fosila i volumena peleta u rasponu od 3:1 do 1:3, te
s većom zastupljenošću karbonatno-muljevitog matriksa
(mikrita, carbonate-mud matrix, micrite) u usporedbi
sa sparitnim kalcitnim cementom (vezivom,
sparry-calcite cement).
biopelsparite – biopelsparit. Vapnenac (limestone) po
sadržaju srednji između biosparita (v. biosparite) i
pelsparita (v. pelsparite), osobito vapnenac koji sadrži
manje od 25% intraklastičnog materijala (intraklasta)
i manje od 25% oolita, s omjerom volumena fosila
i fragmenata fosila i volumena peleta u rasponu
od 3:1 do 1:3 te s većom zastupljenošću sparitnog
kalcitnog cementa (veziva, sparry-calcite cement) u
usporedbi s karbonatno-muljevitim matriksom (mikritom,
carbonate-mud matrix, micrite).
biopolymer – biopolimer, biološki polimer. Ugljikohidrat
velike molekularne težine proizveden bakterijama.
Sinonim: biologically produced polymer.
biosiliceous ooze – biokremenasti mulj. Dubokomorski
mulj (deep-sea ooze) koji se pretežito sastoji od
kremenih mikrofosila poput dijatomeja, radiolarija i
silikofl agelata.
biosparite – biosparit. Tip vapnenca (limestone) koji se
sastoji od promjenljivih količina fragmenata skeleta i
čistog kalcita, osobito vapnenac koji sadrži manje od
25% intraklastičnog materijala (intraklasta) i manje
od 25% oolita, s omjerom volumena fosila i fragme-
96
bioturbation
nata fosila i volumena peleta većim od 3:1 te s većom
zastupljenošću sparitnog kalcitnog cementa (veziva,
sparry-calcite cement) u usporedbi s karbonatno-muljevitim
matriksom (mikritom, carbonate-mud matrix,
micrite). Biosparit je općenito karakterističan vapnenac
za karbonatne sredine s visokom energijom, pri
čemu sparitni kalcit obično čini cement (vezivo) koji
ispunjava pore. Teksturnom podjelom biospariti se
mogu klasifi cirati kao sortirani (sorted biosparite),
nesortirani (unsorted biosparite) i zaobljeni (rounded
biosparite). Pri uporabi termina treba specifi cirati
glavne stjenotvorne organizme, na primjer, trilobitni
biosparit (trilobite biosparite) ili pelecipodni biosparit
(pelecypod biosparite).
biosparrudite – biosparudit. Biosparit (v. biosparite)
koji sadrži fosile ili fragmente fosila promjera većeg
od 1 milimetra.
biostratic unit – biostratigrafska jedinica, v. biostratigraphic
unit.
biostratigraphic classifi cation – biostratigrafska klasifi
kacija. Svrstavanje slojeva u jedinice na bazi sadržaja
fosila u njima.
biostratigraphic unit – biostratigrafska jedinica. Slojevi
(naslage) stijena koji su defi nirani prema sadržaju
fosila u njima ili paleontološkim karakteristikama i na
taj način diferencirane od susjednih slojeva. Granice
biostratigrafskih jedinica se mogu, ali ne moraju,
poklapati s granicama litostratigrafskih jedinica (lithostratigraphic
unit). Osnovna jedinica je biozona
(v. biozone). Sinonim: biostratic unit; v. acme zone,
assemblage zone, concurrent range zone, interval
zone, lineage zone, Oppel zone, range zone.
biostratigraphic zone – biozona, v. biozone.
biostratigraphy – biostratigrafi ja. Stratigrafi ja koja se
osniva na paleontološkim karakteristikama stijena ili
stratigrafi ja s paleontološkim metodama – osobito
izdvajanje i raščlanjivanje pojedinih jedinica stijena
na bazi izučavanja i opisa fosila u njima; v. stratigraphic
paleontology.
biostromal – biostromni. Koji pripada biostromi (v. biostrome),
na primjer biostromni vapnenac (biostromal
limestone).
biostrome – biostroma. Masa stijena koja je jasno
uslojena (slojevita) i rasprostranjena na velikom prostoru
ili široko lećasta i nalik na pokrov (nema oblik
humka ili leće), izgrađena i sastavljena uglavnom od
ostataka sesilnih (priraslih) organizama. Biostrome
mogu biti sloj ljuštura, krinoida ili koralja, suvremeni
greben (rif) u stadiju formiranja ili čak sloj ugljena;
v. bioherm.
biotite – biotit, crni (željezni, magnezijski) tinjac (liskun).
(1) Široko rasprostranjen i važan stjenotvorni mineral
iz skupine tinjaca (liskuna). Obično je crne, tamnosmeđe
ili tamnozelene boje i čini komponentu kristalastih
stijena (bilo u obliku primarnih kristala u eruptivnim
ili magmatskim stijenama svih tipova, bilo u obliku
produkta metamorfi zma u gnajsima i kristalastim
škriljavcima) ili klastičnu komponentu pješčenjaka i
drugih sedimentnih stijena. Biotit je koristan mineral
za određivanje apsolutne geološke starosti kalijskoargonovom
metodom. (2) Opći termin za označavanje
svih magnezijsko-željeznih tinjaca (liskuna). Sinonimi:
black mica, iron mica, magnesia mica.
bioturbation – bioturbacija. Prekopavanje i miješanje
taloga organizmima.