Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

kelyphytic border 452
kick
(0 °C) jednako je 273,15 K. Intervali Kelvinove skale su
jednaki stupnjevima celzija. Za konverziju celzijevih
stupnjeva u kelvine treba dodati 273,15°. Do 1967.
g. temperatura po Kelvinovoj skali se označavala u
stupnjevima Kelvina (simbolom: °K), a sada se označava
samo simbolom K; v. Celsius temperature scale,
Fahrenheit temperature scale, Rankine temperature
scale, Reaumur temperature scale.
kelyphytic border – kelifi tni obrub, v. kelyphytic rim.
kelyphytic rim – kelifi tni obrub. (1) Periferna (rubna)
zona razvijena oko kristala olivina (u slučaju kada
olivin graniči, odnosno kada je u kontaktu s plagioklasom)
ili oko kristala granata (u slučaju kada granat
graniči, odnosno kada je u kontaktu s olivinom ili
drugim mineralima bogatim magnezijem) u nekim
eruptivnim (magmatskim) stijenama (igneous rocks).
Drugi oblik pisanja termina: celyphytic rim. Sinonim:
kelyphytic border; v. corona, reaction rim. (2) Sekundarni
reakcijski obrub (v. reaction rim).
kerabitumen – kerabitumen. Sedimentirana organska
tvar u naftnim škriljavcima, naftnim matičnim
stijenama i recentnim sedimentima. Sastavljen je
od ugljika, vodika, male količine dušika i, katkada,
sumpora. Netopljiv u običnim otapalima (ugljik-disulfi
du, kloroformu). Prema nekim izvorima, sinonim
termina kerogen (kerogen).
kerf – prorez. Prostor između vanjskog promjera dlijeta
za bušenje jezgre i promjera jezgre.
kerogen – kerogen. Kompleksna, fosilizirana, čvrsta organska
(bituminozna) tvar u sedimentnim stijenama
koja je nastala razlaganjem biljnog i životinjskog materijala.
Netopljiv je u organskim i vodenim alkalnim
otapalima. Zagrijavanjem (destilacijom) razgrađuje
se na naftu i plin. Kerogen je glavna organska tvar
u uljnim škriljavcima (v. oil shale). Sinonimi: kerabitumen
(v.), petrologen.
kerogenite – kerogenit, v. oil shale.
kerogen shale – kerogeni škriljavac, v. oil shale.
Keuper – kojper, keuper. Stratigrafski kat gornjeg trijasa
(Upper Triassic) u sjeverozapadnoj Europi (osobito u
Njemačkoj) – iznad ljušturnog vapnenca ili mušelkalka
(Muschelkalk), a ispod jure (Jurassic). Sedimenti
kojpera (Keuper Series) sastoje se od pješčenjaka i lapora,
istaloženih pri pustinjskim uvjetima u Njemačkoj
i Engleskoj, dok su na području Alpa predstavljeni
marinskim slojevima.
key bed – (1) sloj-marker, horizont-marker. Dobro defi
nirani sloj ili paket slojeva s dostatno određenim
karakteristikama (karakterističnim obilježjima – na
primjer, litologija ili sadržaj fosila) koji se mogu lako
identifi cirati (izdvojiti) u profi lu (presjeku) i time
omogućuju lakšu korelaciju geoloških presjeka pri
kartiranju ili podzemnim radovima. Sinonimi: index
bed, key horizon, marker bed. (2) reperni sloj (horizont).
Sloj čija se krovina (top) ili podina (bottom) uzima
kao referentna (ishodišna) za izradu strukturnih karata
u izolinijama (structure-contour maps). Sinonimi:
index bed, key horizon, marker bed.
key fossil – provodni fosil, v. index fossil.
key fractions for classifying crudes – ključne frakcije
za klasifi kaciju sirovih nafti. U skladu s metodom
Rudarske uprave SAD (US Bureau of Mines) – frakcija
No. 1 destilira između 250 °C i 275 °C pri atmosferskom
tlaku, a frakcija No. 2 destilira između 275 °C
i 300 °C.
key hole – žlijeb stijenke bušotine (kanala bušotine), v.
keyseat.
key horizon – (1) horizont-marker. Krovina (top) ili podina
(bottom) lako prepoznatljivog (izdvojivog) i na
velikoj površini rasprostranjenog sloja ili formacije
koji su tako specifi čni u presjeku (na primjer, sloja
koji sadrži određene fosile) da mogu biti od velike
pomoći pri izučavanju stratigrafi je i strukturne geologije
danog područja, na primjer, reperni horizont
(datum horizon). (2) sloj-marker, v. key bed.
keyseat, key seat – ključanica, žlijeb stijenke bušotine
(kanala bušotine). U procesu bušenja – žlijeb (utor)
u stijenki kosog ili iskrivljenog kanala bušotine (paralelan
s osi kanala) urezan kolonom bušaćih alatki
(drillstring). Nastaje zbog naglih (oštrih) promjena
smjera kanala bušotine (dogleg) i vučenjem bušaćih
šipki (dragging) kroz oštro zakrivljeni interval kanala
bušotine (najčešće u mekim formacijama). Nastanak
žljebova se može spriječiti izbjegavanjem naglih i oštrih
promjena smjera kanala bušotine. Ključanice su
glavni uzrok mehaničkog zaglavljivanja (zaklinjenja)
cijevi u bušotini. Sinonim: key hole.
keyseating – zaklinjenje u ključanici (žlijebu stijenke bušotine).
Zaklinjenje dijela bušaće kolone (kolone bušaćih
alatki, drillstring) u žlijebu urezanom u stijenci
kanala bušotine (v. keyseat).
keyseat (key seat) wiper – prijelaznik za uklanjanje žljebova
stijenke bušotine. U procesu bušenja – prijelaznik
s proširivačem (reamer) ili spiralnim lopaticama
(spiral blades) u sastavu dubinskog bušaćeg sklopa
(kolone bušaćih alatki, drillstring) kojom se uklanjaju
žljebovi u stijenci kanala bušotina (održava promjer
kanala) tijekom bušenja i spuštanja i izvlačenja
bušaćih alatki. Najbolji tip je prijelaznik s konusnim
rebrima – promjer gornjeg rebra je jednak promjeru
spojnice bušaće šipke, a donjeg rebra promjeru najveće
teške bušaće šipke.
key well – injekcijska bušotina, v. injection well, 1.
K factor – K-konstanta, konstanta fazne ravnoteže, v.
equilibrium ratio.
K-feldspar – kalijski glinenac (feldšpat), v. potassium
feldspar.
kick – (1) nailazak seizmičkog vala, v. arrival. (2) pulzacija
cirkulacije u bušotini. Poremećaj normalne cirkulacije
fl uida u naftnoj bušotini uzrokovan slojnim tlakom
u kanalu bušotine većim od tlaka bušaće isplake
koja se injektira u bušotinu. (3) trzaj bušaće kolone.
Brzi trzaj kolone bušaćih alatki (drill stem) uzrokovan
otkidanjem (lomom) jezgre zaklinjene u jezgarnoj
cijevi (cijevi za jezgrovanje). (4) bočni pomak kanala
bušotine. Mali bočni pomak kanala bušotine uzrokovan
(izazvan) otklonom bušaćeg dlijeta kada ono
uđe pod oštrim kutom u sloj tvrde stijene koji zaliježe
ispod sloja mekše stijene. (5) pritok slojnog fl uida
u bušotinu. U procesu bušenja – neočekivano pritjecanje
(ulaženje) fl uida iz formacije u kanal bušotine
(taj fl uid se naziva kick fl uid) zbog sljedećih glavnih
uzroka: (a) neodržavanje bušotine napunjenom
isplakom za vrijeme izvlačenja bušaćih alatki; (b) gubitak
cirkulacije bušaće isplake; (c) smanjenje (pad)
hidrostatičkog tlaka za vrijeme klipovanja bušotine,
i (d) nedovoljna relativna gustoća isplake u slučaju
formacija s nenormalno visokim tlakom. Prodor fl uida
iz formacije tijekom bušenja se može utvrditi prema
iskustvenim znacima (pokazateljima) – porastu