Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

petroleum agent
alkalija, stvaraju površinski aktivne soli. Te se soli
koncentriraju na površini razdjela nafta-voda i smanjuju
međufaznu napetost. To su ponajprije karbonske
(karboksilne) kiseline i, u manjoj mjeri, karboksifenoli,
porfi rini i asfaltenske frakcije. U procesu alkalnog
zavodnjavanja naftnih ležišta (kemijska metoda
povećanja iscrpka nafte/EOR-metoda – v. alkaline
fl ood) injektiraju se otopine alkalija (kaustika) s visokim
pH i do njihove reakcije sa slojnom naftom u
ležištu i stvaranja površinski aktivnih spojeva u ležištu
će doći ako nafta sadrži dovoljnu količinu naftnih
kiselina. Mjera potencijala slojne nafte za stvaranje
površinski aktivnih tvari je dana njenim kiselinskim
brojem (v. acid number).
petroleum agent – zemljišni agent za koncesije, v. landman.
petroleum-associated waters – vode naftnih i plinskih
polja, v. oil-fi eld waters.
petroleum-bearing – naftonosno-plinonosan, v. peroliferous.
petroleum chemicals – petrokemikalije, v. petrochemicals.
petroleum engineer – naftni inženjer. Školovani stručnjak
za tehniku i tehnologiju bušenja (drilling engineer),
proizvodnog opremanja bušotina (completion
engineer), razrade naftnih i plinskih ležišta (reservoir
engineer) i proizvodnje nafte i plina (production engineer).
Mogući su i drugi tipovi naftnih inženjera
ovisno o užoj specijalnosti, na primjer isplačni inženjer
(mud engineer, drilling mud engineer), inženjer za
cementaciju bušotina (cementing engineer), inženjer
za tehniku sigurnosti (safety engineer), pogonski inženjer
(fi eld engineer).
petroleum engineering – naftno inženjerstvo. Primjena
gotovo svih vrsta inženjerstva i tehnologija u bušenju
i proizvodnji nafte i plina.
petroleum fractions – frakcije sirove nafte. Dijelovi sirove
nafte koji se obično baziraju na rasponu vrelišta
koji proizlazi iz procesa destilacije.
petroleum gas – naftni (kaptažni) plin, v. associated
gas.
petroleum geologist – naftni geolog. Geolog koji se
bavi radovima na istraživanju i pridobivanju nafte i
plina primjenjujući podatke geokemije, geofi zike,
paleontologije, stratigrafi je i strukturne geologije; v.
petroleum geology.
petroleum geology – naftna geologija, geologija nafte
i plina. Grana ekonomske geologije (economic geology)
koja se bavi izučavanjem postanka (podrijetla),
zalijeganja (rasprostranjenosti), migracije, akumuliranja
i, također, istraživanja ležišta ugljikovodika (nafte
i plina). U naftnoj geologiji su za rješavanje problema
istraživanja ležišta ugljikovodika zastupljene i druge
discipline – geokemija, geofi zika, paleontologija,
stratigrafi ja i strukturna geologija.
petroleum pool – ležište ugljikovodika, v. petroleum
reservoir.
petroleum province – naftonosno-plinonosna provincija.
Područje (regija) sa sličnim stratigrafskim i strukturno-geološkim
karakteristikama na kojem zaliježu
brojna naftna i plinska polja, na primjer, Mid-Continent
ili Rocky Mountains (Stjenjak) u SAD.
petroleum reserves – rezerve ugljikovodika (nafte i plina),
v. reserves.
petroleum reservoir – ležište ugljikovodika. Porozna i
621
petrologic province
propusna podzemna formacija (sloj) koja sadržava
prirodnu akumulaciju sirove nafte ili prirodnog plina
(i pripadajućih supstancija) ili oba fl uida i ograničena
je nepropusnom stijenom ili vodenim barijerama.
Zaliježe pojedinačno i odvojeno od drugih ležišta.
Prirodne akumulacije ugljikovodika zaliježu u karakterističnim
podzemnim strukturnim i stratigrafskim
formama, tzv. zamkama (traps), koje su uglavnom
građene od pijesaka, pješčenjaka, vapnenaca i dolomita
s intergranularnom (međuzrnskom) poroznošću,
šupljinama nastalim otapanjem stijena i
pukotinama. Mnoga ležišta ugljikovodika su hidraulički
povezana s vodonosnim slojevima (vodonosnim
bazenima napajanja ležišta ili akviferima), a katkada
više ležišta u velikim sedimentnim bazenima može
dijeliti zajednički akvifer. Ugljikovodici u ležištima
mogu pri njegovu početnom tlaku i temperaturi biti
u jednofaznom stanju kao tekuća naftna faza (u kojoj
je sav postojeći plin otopljen u njoj) i kao plinovita
faza (prirodni plin). Ako se u plinovitoj fazi nalaze
ugljikovodici koji se pri površinskim uvjetima mogu
ekstrahirati kao kapljevina, tada je ležište plinskokondenzatno.
Ako su ugljikovodici u ležištu u dvofaznom
stanju, tada je takvo ležište naftno s plinskom
kapom. Sinonim: petroleum pool; v. oil reservoir, gas
reservoir, gas-condensate reservoir.
petroleum rock – stijena zasićena ugljikovodicima
(naftom i plinom). Svaka porozna stijena, na primjer,
pješčenjak, vapnenac, dolomit, raspucani šejl i dr., u
kojoj se nalazi akumulacija ugljikovodika (nafte i plina);
v. reservoir rock.
petroleum secondary engineering – tehnologija sekundarne
proizvodnje nafte. Metode proizvodnje
nafte primjenom dopunske ležišne energije nakon
iscrpljenja prirodne energije naftnog ležišta; v. secondary
oil recovery.
petroleum seep – površinsko izbijanje (izlaženje) nafte,
v. oil seep.
petroleum seepage – površinsko izbijanje (izlaženje)
nafte, v. oil seep.
petroleum series – naftni red. Red složenih ugljikovodika
koji se sreću u tekućem, plinovitom ili čvrstom
obliku (u tim slučajevima kada se metan sreće u obliku
močvarnog plina, obično se ne ubraja u ugljikovodike
naftnog reda).
petroleum sulfonates – naftni sulfonati. Površinski
aktivne tvari (surfaktanti, surfactants) proizvedene
od ugljikovodika (u rasponu od ukapljenog naftnog
plina, LPG, do sirove nafte) sulfoniranjem. Široko se
rabe u procesima kemijskog zavodnjavanja (na primjer,
micelarno-polimernom) naftnih ležišta, jer djelotvorno
snižavaju međufaznu napetost, kemijski su
stabilni i relativno jeftini. Topljivi su i u nafti i u vodi.
petroleum tar sands – asfaltni pijesci, asfaltni pješčenjaci,
v. tar sands.
petroleum trap – zamka za ugljikovodike, v. hydrocarbon
trap.
petroliferous – naftonosno-plinonosan. Pojam koji se
odnosi na sloj (formaciju), geološku strukturu, ležište,
polje, područje, provinciju ili bazen koji sadrže
akumulacije ugljikovodika (nafte i plina) ili iz kojih se
proizvodi nafta ili plin. Sinonim: petroleum-bearing.
petrologic – petrološki. Pridjev od termina petrologija
(v. petrology).
petrologic province – petrografska (sedimentna pe-