Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

sedimentary complex
većeg od 2 mm koja se formirala procesom sedimentacije,
na primjer, siparna breča (talus breccia). Obično
je, ali ne obvezno, karakterizirana nesavršenim
mehaničkim sortiranjem materijala i prevladavanjem
(većim udjelom) materijala donesenog iz jednog lokalnog
izvora ili postojanjem različitog nesređeno
izmiješanog materijala. Sedimentne breče se mogu
klasifi cirati prema tipu i udjelu čestica veličine šljunka
i tipu matriksa. Sinonim: sharpstone conglomerate.
sedimentary complex – sedimentni (taložni) kompleks.
Termin slobodne uporabe koji označava naslagu
sedimenata velike debljine, povezanih nekim jedinstvenim
karakteristikama (na primjer, zajedništvom
formiranja, tektonikom), čija se starost ne može točno
utvrditi.
sedimentary-contact shoreline – sedimentno-kontaktna
(taložno-kontaktna) obalna linija. Obalna linija
formirana djelomičnim potapanjem padine (slope)
koja je nastala spiranjem slabih slojeva (stijena) s jedne
strane dobro izraženog sedimentnog kontakta.
sedimentary cover – sedimentni (taložni) pokrov, v.
cover.
sedimentary cycle – sedimentacijski (taložni) ciklus, v.
cycle of sedimentation.
sedimentary diff erentiation – sedimentna (taložna)
diferencijacija. Progresivno razdvajanje (separacija)
erozijom i transportiranjem dobro izraženih stijenskih
masa na produkte koji se fi zički i kemijski razlikuju
od njih i koji se ponovno sortiraju i talože kao
sedimenti na više ili manje odvojenim područjima,
na primjer, segregacija i disperzija komponenata
eruptivne (magmatske) stijene (igneous rock) u pješčenjake
(sandstones), vapnence (limestones), šejlove
(shales) itd. Sinonim: diff erentiation.
sedimentary dike – sedimentni (taložni) dajk (žica).
Pločasto tijelo (masa), građeno od sedimentnog materijala,
koje presijeca strukturu ili slojevitost starijih
(otprije postojećih) stijena na način sličan intruzivnom
dajku (igneous dike). Formira se (nastaje) ispunjavanjem
pukotine ili prijeloma odozdo, odozgo ili
bočno snažnom injekcijom ili prodorom (intruzijom)
sedimenata pri anomalnom tlaku, na primjer, djelovanjem
tlaka plina ili težine iznad zaliježućih stijena
ili potresa, osobito klastični dajk (clastic dike); v. sedimentary
vein.
sedimentary environment – sredina sedimentacije
(taloženja), sedimentacijska (taložna) sredina. Prirodna,
geografski ograničena kontinentalna, oceanska
ili obalna sredina u kojoj se akumuliraju sedimenti.
Karakterizirana je unutarnjim i vanjskim silama, fi zičkim,
kemijskim i biološkim utjecajima i uvjetima koji
djeluju u procesu sedimentacije. Opća klasifi kacija
dijeli sredine sedimentacije na tri tipa: (a) kontinentalnu
ili nemarinsku sredinu (v. continental sedimentary
environment); (b) prijelaznu sredinu (v. transitional
sedimentary environment), i (c) marinsku sredinu
(v. marine sedimentary environment). Sinonim: depositional
environment.
sedimentary facies – sedimentni (taložni) facijes. Stratigrafski
facijes (stratigraphic facies) koji predstavlja
bilo koji površinski ograničeni dio izdvojene stratigrafske
jedinice (stratigraphic unit) ili bilo kojeg genetski
srodnog tijela sedimentnih naslaga (body of
sedimentary deposits) koji se po litološkim i paleontološkim
karakteristikama bitno razlikuje od drugog
762
sedimentary petrology
dijela ili drugih dijelova iste stratigrafske jedinice. Sedimentni
facijes obuhvaća jednu od bilo kojih dviju
ili više vrsta sedimenata koji su djelomično ili potpuno
ekvivalentni po starosti i zaliježu jedan uz drugog
ili u neposrednom susjedstvu.
sedimentary fault – sinsedimentacijski rasjed, v. growth
fault.
sedimentary injection – sedimentna (taložna) injekcija,
v. injection, 2.
sedimentary insertion – prodiranje sedimentnog (taložnog)
materijala. Prodiranje (uvođenje) sedimentnog
materijala u već formirane sedimente ili stijene,
na primjer, ispunjavanjem pukotina (infi lling), injekcijama
(injection), intruzijama (intrusion) ili djelomičnim
taloženjem iz otopina.
sedimentary intrusion – sedimentna (taložna) intruzija,
v. intrusion, 2.
sedimentary laccolith – sedimentni (taložni) lakolit.
Intruzija plastičnog sedimentnog materijala (na primjer,
materijala poput glinovite solne breče, clayey
salt breccia) koji je bio utisnut pod visokim tlakom
i prodro paralelno ili gotovo paralelno s plohama
slojevitosti (bedding planes) formacije. Debljina sedimentnih
lakolita može biti vrlo različita.
sedimentary lag – vrijeme između raspadanja i sedimentacije.
Vremenski prekid između formiranja potencijalnog
sedimenta (sedimentnog ili taložnog
materijala) trošenjem (raspadanjem, weathering) i
njegova uklanjanja (odnošenja, removal) i sedimentacije
(deposition).
sedimentary mantle – sedimentni (taložni) pokrov, v.
cover.
sedimentary marble – v. crystalline limestone, 3.
sedimentary oil – sedimentna nafta. U geologiji – sirova
nafta koja je prirodno reciklirana erozijom iz već
postojećeg sedimenta. Sedimentna nafta uglavnom
je teška (heavy oil).
sedimentary organic matter – organska tvar sedimenata
(taložina, sedimentnih stijena, taložnih stijena).
Organska tvar koja se nalazi u sedimentnim stijenama
(sedimentary rocks). Jedan tip organske tvari (tip
II) može generirati naftu s vremenom i temperaturom
u procesu zrenja (sazrijevanja – v. maturation),
dok je drugi tip tvari (tip III) generirao pretežito plinovite
ugljikovodike; v. organic matter.
sedimentary peat – sedimentni (taložni) treset. Treset
(v. peat) koji se formirao pod vodom (obično u jezerima)
i sastoji se uglavnom od alga i njima bliskog
bilja. Sinonimi: dredge peat, lake peat, pulpy peat.
sedimentary petrography – sedimentna petrografi ja,
petrografi ja sedimentnih (taložnih) stijena, sedimentografi
ja. Opisivanje i klasifi kacija sedimentnih stijena
(sedimentary rocks). Sinonim: sedimentography.
sedimentary petrologic province – petrografska (sedimentna
petrografska, petrografska sedimentna)
provincija. Područje razvoja sedimenata koji imaju
zajednički izvor (podrijetlo). Sinonim: petrologic province.
sedimentary petrology – sedimentna petrologija, petrologija
sedimentnih (taložnih) stijena. Petrologija
sedimenata i sedimentnih stijena, osobito izučavanje
sastava, karakteristika (svojstava) i podrijetla
(postanka) sedimenata (sediments) i sedimentnih
stijena (sedimentary rocks). Često se pogrešno naziva
sedimentacijom (v. sedimentation).