Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

quartzolite
sadržajem kvarca od 20% do 60% ukupne količine
svjetloobojenih minerala i s omjerom (odnosom)
plagioklasa i ukupne količine glinenca (feldšpata)
35/65. Sinonim: adamellite.
quartzolite – kvarcolit. Prema klasifi kaciji IUGS (v. IUGS
classifi cation) – plutonska eruptivna (magmatska)
stijena (plutonic rock) s Q (kvarc i druge polimorfne
modifi kacije silicij-dioksida) jednakim ili većim od
90. Termin kvarcolit ima prednost uporabe u odnosu
na termin sileksit (v. silexite, 2) budući da silexite na
francuskom znači čert (chert).
quartzose – kvarcni. Koji sadrži kvarc kao glavnu
komponentu – termin se osobito primjenjuje na
sedimente i sedimentne stijene (na primjer, pijeske
i pješčenjake) koji se sastoje pretežito od kvarca. Sinonimi:
quartzous, quartzy; v. quartziferous.
quartzose arkose – kvarcna arkoza. Pješčenjak koji
sadrži 50% do 85% zrna kvarca, fragmenata čerta i
metamorfnog kvarcita, 15% do 25% zrna glinenaca
(feldšpata) i fragmenata feldšpatnih kristalnih stijena
i 0% do 25% tinjaca i fragmenata tinjčastih metamorfnih
stijena; v. quartzose graywacke.
quartzose chert – kvarcni (druzni) čert. Staklasti, sjajni,
svjetlucavi čert (v. chert) u kojem je pri velikom povećanju
vidljiva heterogena smjesa piramida, prizama
i ploha kristala kvarca, ali je također uključen i čert
u kojem je sekundarni kvarc anhedralan. Sinonim:
drusy chert.
quartzose graywacke – kvarcna grauvaka (sivac). (1)
Pješčenjak koji sadrži 50% do 85% zrna kvarca, fragmenata
čerta i metamorfnog kvarcita, 15% do 25%
tinjaca i fragmenata tinjčastih metamorfnih stijena
i 0% do 25% zrna glinenaca (feldšpata) i fragmenata
feldšpatnih kristalnih stijena; v. quartzose arkose.
(2) Grauvaka (sivac) koja je izgubila pri abraziji svoje
tinjčeve komponente i, prema tome, približila se po
sastavu ortokvarcitu; v. quartz graywacke.
quartzose sandstone – kvarcni pješčenjak. (1) Dobro
sortirani pješčenjak koji, kada je čist, sadrži više od
95% zrna čistog kvarca i minimalnu količinu (5% ili
manje) matriksa i cementa. Sinonim: quartz sandstone.
(2) Pješčenjak koji sadrži najmanje 95% kvarca,
ali nije cementiran silicij-dioksidom. Sinonim: quartz
sandstone; v. quartzitic sandstone. (3) Pješčenjak koji
sadrži 99% kvarca i kvarcnog cementa. Sinonim: quartz
sandstone. (4) Pješčenjak koji sadrži 90% zrna
kvarca. Sinonim: quartz sandstone.
quartzose shale – kvarcni šejl. Zeleni ili sivi šejl (green
shale, gray shale) sastavljen (građen) dominantno od
zaobljenih zrna kvarca veličine čestica silta. Obično
asocira s pješčenjacima visoke zrelosti (ortokvarcitima)te
je produkt prerade rezidualnih glina (residual
clays) pri progresivnoj transgresiji mora na područja
starog kopna (pri relativno stabilnim uvjetima i maloj
brzini slijeganja).
quartzose subgraywacke – kvarcna subgrauvaka, protokvarcit,
v. protoquartzite.
quartzous – kvarcni, v. quartzose.
quartz-pebble conglomerate – ortokvarcitni konglomerat.
Konglomerat s kvarcnim valuticama. Termin je
od nekih autora predložen kao sinonim za ortokvarcitni
konglomerat (v. orthoquartzitic conglomerate).
quartz porphyry – kvarcni porfi r (felzit). Porfi rna ekstruzivna
(efuzivna) ili hipabisalna eruptivna (magmatska)
stijena (porphyritic extrusive rock, hypabys-
683
Quaternary
sal rock) koja sadrži fenokristale kvarca i alkalijskog
glinenca (feldšpata) u mikrokristalnoj ili kriptokristalnoj
osnovnoj masi; riolit (v. rhyolite). Europski
petrolozi kvarcnim porfi rom nazivaju ekstruzivne
(efuzivne) ekvivalente (analoge) granita tercijarne
starosti i starosti prije tercijara, dok riolitom nazivaju
ekvivalente (analoge) starosti nakon tercijara. Sinonim:
quartz felsite.
quartz sandstone – kvarcni pješčenjak, v. quartzose
sandstone.
quartz schist – kvarcni škriljavac. Škriljavac čija je folijacija
(foliation) uvjetovana uglavnom prugama
i lećicama negranularnog (nezrnastog) kvarca. U
kvarcnom škriljavcu se nalazi i tinjac (liskun, mica),
ali u manjim količinama nego u tinjčevom škriljavcu
(mikašistu, mica schist). Sinonim (po nekim petrolozima):
schistose quartzite.
quartz syenite – kvarcni sijenit. Prema klasifi kaciji IUGS
(v. IUGS classifi cation) – plutonska eruptivna (magmatska)
stijena (plutonic rock) s Q (kvarc i druge polimorfne
modifi kacije silicij-dioksida) između 5 i 20 i
P/(A+P) između 10 i 35 (P – plagioklas, više kalcijski
od An 5 , i skapolit; A – alkalijski glinenci ili feldšpati).
quartz wacke, quartzwacke – kvarcna vaka. Pješčenjak
(sandstone) sive do žućkaste boje, srednje
sortiran, obično fi nozrnast, koji sadrži do 90% zrna
kvarca i fragmenata čerta i s više od 10% glinovitog
matriksa (pretežito sericita i klorita), manje od 10%
glinenca (feldšpata) i manje od 10% fragmenata
stijena (komadića ugljena, šejla itd.). Drugi autori
daju granicu sadržaja matriksa ne veću od 15% do
20% i smatraju takvu stijenu kao »ispranu« grauvaku
(»washed« graywacke) poput one koja se formirala
pri uvjetima umjerenog slijeganja u području nestabilne
sedimentacije (unstable depositional area).
Prema prvobitnoj defi niciji, kvarcna vaka je ekvivalentna
(analogna) subgrauvaki (subgraywacke).
Primjeri kvarcne vake su mnogi ugljeni pješčenjaci
pensilvanijske starosti.
quartzy – kvarcni, v. quartzose.
quasi-fossil – kvazifosil, v. problematic fossil.
quasi-steady state fl ow – pseudostacionarno (pseudoustaljeno)
strujanje, v. pseudosteady-state fl ow.
Quaternary – kvartar, kvartarni period, kvartarni sistem,
doba čovjeka. Drugi (i zadnji) period/sistem kenozoika
(Cenozoic) ili kenozojske ere (Cenozoic era), odnosno
zadnji odsjek geološke prošlosti Zemlje, koji
slijedi nakon tercijara (Tertiary). Započeo je (kako se
procjenjuje i prema raznim izvorima) prije dva do tri
milijuna godina (ili prije 1 ili 1,5 ili 1,6 ili 1,65 ili 1,8
milijuna godina) i traje do danas. Sastoji se od dviju
vrlo nejednakih epoha – pleistocena (v. Pleistocene),
koji je završio prije otprilike 10.000 (ili 8.000 ili 5.000)
godina, i holocena (v. Holocene) koji traje do danas.
Kvartar se prvobitno smatrao erom (a ne periodom)
s epohama koje su smatrane periodima (takva podjela
se katkada sreće i danas u geološkoj literaturi).
Također, kada se neogen (Neogene) označava kao
period tercijarne ere (Tertiary era), tada se kvartar
može smatrati dijelom neogena. Tijekom kvartara su
površina Zemlje te životinjski i biljni svijet poprimili
suvremeni oblik. Karakterističan je znatan pad temperature
i razvoj velikih kontinentalnih glacijacija
(oledaba), što je uzrokovalo biološke promjene na
Zemlji – velike seobe organizama, njihovo prilago-