Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

volumetric estimate of gas 951
voluntary unitization
s volumenom fl uida koji tlače istiskivajući elementi
(dijelovi) pumpe (stapovi, rotori, vijci i dr.). Za stapne
kompresore – omjer volumena plina usisanog u cilindar
(korigiranog za tlak i temperaturu usisavanja)
i volumena plina istisnutog stapom. Volumetrijski
stupanj djelovanja se obično izražava u %.
volumetric estimate of gas – volumetrijska procjena
rezervi plina, procjena rezervi plina volumetrijskom
metodom, v. volumetric method.
volumetric estimate of oil – volumetrijska procjena
rezervi nafte, procjena rezervi nafte volumetrijskom
metodom, v. volumetric method.
volumetric estimation – volumetrijska procjena rezervi,
procjena rezervi volumetrijskom metodom, v. volumetric
method.
volumetric fl owmeter – volumetrijsko (volumensko)
protočno mjerilo (brojilo), v. positive-displacement
fl owmeter.
volumetric gas reservoir – volumetrijsko (zatvoreno)
plinsko ležište, plinsko ležište s režimom iscrpljivanja
prirodne energije. Plinsko ležište s konstantnim volumenom
i bez vodonosnog bazena napajanja (akvifera)
ležišta ili bez pritjecanja vode iz akvifera s padom
ležišnog tlaka zbog proizvodnje. Proizvodnja plina
se ostvaruje samo njegovom ekspanzijom, odnosno
iscrpljivanjem ležišne energije. Takva ležišta u biti
zadržavaju konstantan porni volumen tijekom cijelog
proizvodnog vijeka budući da su ležišna stijena
i vezana (konatna) voda neznatno stlačivi pa, prema
tome, dolazi do male promjene volumena ležišta s
padom njegova tlaka koja se može zanemariti. Ako je,
međutim, ležišni tlak veći od normalnog tlaka (overpressured
reservoir), vezana voda pokretljiva, matriks
ležišne stijene podvrgnut kompakciji (zbijanju) ili
ako djeluje aktivni vodotlačni režim, tada volumen
ležišta koji je raspoloživ za plin neće biti konstantan
i u tom slučaju se ne smiju primijeniti volumetrijske
metode proračuna. Početne i pridobive rezerve plina
(konačni iscrpak plina) volumetrijskog ležišta se procjenjuju
ekstrapolacijom pravčaste zavisnosti (u pravokutnom
koordinatnom sustavu) omjera (odnosa)
ležišnog tlaka i faktora kompresibilnosti plina (parametar
p/Z) i ukupne proizvodnje plina do vrijednosti
tlaka napuštanja ležišta ili nulte vrijednosti ležišnog
tlaka. Konačni iscrpak plina iz volumetrijskih ležišta
se kreće između 70 i 90%. Sinonimi: closed gas reservoir,
depletion-type gas reservoir.
volumetric heat capacity – obujamski toplinski kapacitet.
Količina topline koja je potrebna da se temperatura
jediničnog obujma tvari (na primjer, ležišne
stijene) poveća za 1 stupanj. Jednak je umnošku gustoće
tvari i izobarnog toplinskog kapaciteta; v. heat
capacity.
volumetric mapping – volumetrijsko kartiranje. U geologiji
– konstruiranje karata izolinija parametra ili
kombinacije parametara koji se odnose na volumen
ležišta.
volumetric meter – volumetrijsko (volumensko) protočno
mjerilo (brojilo), v. positive-displacement fl owmeter.
volumetric method – volumetrijska metoda. Jedna
od metoda proračuna (procjene) rezervi naftnih i
plinskih ležišta/polja što se najčešće primjenjuje.
Metoda zahtijeva poznavanje sljedećih parametara
(u skladu s kategorijom rezervi koje se izračunava-
nju): (a) površine ležišta; (b) pornog volumena ležišta
zasićenog naftom ili plinom (efektivne debljine,
poroznosti i zasićenja naftom ili plinom – određuju
se analizama jezgara i karotažnih dijagrama); (c) tlaka
i temperature ležišta; (d) svojstava ležišnih fl uida
(za konverziju volumena nafte i plina pod ležišnim
uvjetima u volumene pod površinskim, standarnim
uvjetima), i (e) veličine iscrpka. Volumetrijska metoda
se najčešće rabi u ranoj fazi razrade ležišta/polja i
često je korisna za procjene rezervi, s kojima se zatim
mogu uspoređivati procjene drugim metodama. Volumetrijska
procjena rezervi je podložna korekciji s
povećanjem količine raspoloživih podataka; v. reserve
estimate methods.
volumetric oil reservoir – volumetrijsko naftno ležište.
Naftno ležište s konstantnim volumenom – sa zanemarivim
pritokom vode (ili bez njega) iz vodonosnog
bazena napajanja (akvifer, aquifer) ležišta i sa
zanemarivom proizvodnjom vode (ili bez nje).
volumetric prover – kalibracijsko volumensko protočno
mjerilo. Instrument za kontrolnu provjeru protočnih
mjerila. Sastoji se od posude poznatog volumena i
postavlja se u cjevovod iza protočnog mjerila koje se
ispituje (kalibrira, umjerava). Uspoređuje se stvarni
volumen fl uida i volumen fl uida ispitivanog mjerila
za proračun faktora mjerila (meter factor).
volumetric shrinkage – volumetrijsko skupljanje (stezanje).
Smanjenje volumena mase tla, izraženo kao postotak
volumena isušenog tla, kada se sadržaj vode
smanji do granice skupljanja ili stezanja (shrinkage
limit).
volumetric sweep – volumetrijski (obujamski) obuhvat
ležišta, obuhvat ležišta po volumenu. Dio ukupnog
volumena naftnog ležišta koji je obuhvaćen, tj. koji
je pod efi kasnim utjecajem injektiranog (istiskivajućeg)
fl uida u procesima istiskivanja nafte (procesi zavodnjavanja
i povećanja iscrpka nafte/EOR-procesi).
Sinonim: volumetric sweepout; v. areal sweep, vertical
sweep, volumetric sweep effi ciency.
volumetric sweep effi ciency – volumetrijski (obujamski)
koefi cijent obuhvata ležišta, koefi cijent obuhvata
ležišta po volumenu (obujmu). Umnožak površinskog
koefi cijenta obuhvata ležišta istiskivanjem (koefi cijenta
obuhvata modela ležišta ili realnog ležišta po
površini – v. areal sweep effi ciency, pattern sweep effi
ciency) i vertikalnog koefi cijenta obuhvata ležišta
istiskivanjem (koefi cijenta obuhvata po debljini ležišta
– v. vertical sweep effi ciency); v. volumetric sweep.
volumetric sweepout – volumetrijski (obujamski) obuhvat
ležišta, obuhvat ležišta po volumenu, v. volumetric
sweep.
volume-weighted average permeability – srednja
permeabilnost ponderirana volumenom, v. average
permeability weighted by volume.
volume-weighted average porosity – srednja poroznost
ponderirana volumenom, v. average porosity
weighted by volume.
volume-weighted average reservoir pressure – srednji
ležišni tlak ponderiran volumenom, v. average reservoir
pressure weighted by volume.
voluntary pooling – dragovoljno (dobrovoljno) grupiranje
zemljišnih čestica, v. pooling.
voluntary unitization – dragovoljno (dobrovoljno)
objedinjavanje (koncentracija) eksploatacijskih koncesija,
v. unitization.