Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

clean
relima) isplake određene viskoznosti koja se može
dobiti (pripremiti) iz jedinične težine (na primjer, 1
tone) suhe gline. Specifi kacija za bentonit zahtijeva
prinos od 91,8 barela po toni. Budući da je bentonit
reaktivan i da na njegovu hidrataciju utječe sastav
vode, porast sadržaja soli (natrij-klorida) smanjuje
njegov prinos (na primjer, morska voda saliniteta
50.000 ppm će smanjiti prinos više od 50%). Prinos
bentonita će također biti manji ako se u vodi nalaze
drugi kationi – kalcij, magnezij i kalij. Sinonim: yield;
v. high-yield clay, low-yield clay.
clean – (1) čist, neglinovit. U karotaži – termin za označavanje
pješčenjaka i karbonata koji ne sadrže ili sadrže
vrlo malu količinu gline ili šejla; v. dirty. (2) čistiti
(očistiti) bušotinu, v. clean out.
clean drilling – bušenje s ispiranjem. Bušenje sa cirkulacijom
bušaće isplake.
cleaned core – čista (ekstrahirana) jezgra. Jezgra iz koje
je ekstrahiran slojni fl uid otapalom (obično acetonom,
kloroformom, etilen dekloridom, heksanom,
tetrakloretilenom, trikloretilenom, toulenom, ksilenom),
za razliku od jezgre u prirodnom stanju (v. native-state
core) ili restaurirane jezgre (v. restored-state
core); v. core, fresh core.
clean gas – čisti (pročišćeni, očišćeni) plin. Prirodni plin
iz kojeg su uklonjene čvrste čestice (na primjer, čestice
prašine ili hrđe) fi ltrima.
cleaning a well – čišćenje bušotine. Remontna operacija
za uklanjanje taloga, vode, kamenca, parafi na i
drugog materijala iz bušotine.
cleaning solution – otopina za čišćenje. Otopina kiseline
koja se rabi za čišćenje (pranje) produktivne
formacije u bušotini prije izvođenja operacija frakturiranja,
cementacije ili obrade kiselinom.
clean oil – čista (pročišćena, očišćena, suha) nafta. Sirova
nafta iz koje je taloženjem uklonjen mulj (talog,
čvrste čestice) i voda, odnosno sirova nafta koja
sadrži dopuštenu količinu tih primjesa za transport
naftovodima (dopušteni sadržaj mulja i vode se specifi
cira ugovorom i obično iznosi najviše 1%).
clean out – očistiti bušotinu. Ukloniti pijesak, kamenac,
parafi n ili druge taloge iz bušotine radi obnavljanja
ili povećanja njene proizvodnje (produktivnosti).
cleanout acid – kiselina za čišćenje bušotine. Smjesa solne
kiseline i površinski aktivnih tvari (surfaktanata)
koja cirkulira u bušotini radi uklanjanja nepoželjnog
materijala iz njena kanala.
cleanout bailer – žlica za čišćenje bušotine. U procesu
užnog udarnog bušenja – naprava koja se spušta
užetom u bušotinu i služi za uklanjanja fl uida iz njena
kanala.
cleanout box – otvor rezervoara za čišćenje, v. cleanout
door.
cleanout costs – troškovi čišćenja bušotine. Izdaci za
čišćenje bušotine radi održavanja njena kapaciteta
proizvodnje (produktivnosti) ili uspostavljanja početnog
kapaciteta.
cleanout crew – ekipa za čišćenje bušotina. Remontna
ekipa (brigada) za uklanjanje pijeska i parafi na iz bušotina.
cleanout door – otvor rezervoara za čišćenje. Otvor na
boku rezervoara koji služi za čišćenje mulja (taloga)
na dnu rezervoara. Sinonim: cleanout box.
cleanout machine – uređaj za bušenje produktivne
zone. Uređaj s obratnom (inverznom) cirkulacijom za
160
cleftstone
bušenje (reverse circulation drilling rig) produktivne
zone nakon bušenja do dubine njene krovine postrojenjem
za rotacijsko bušenje.
cleanout string – kolona za bušenje cementa. Kolona
bušaćih alatki sastavljena od 6 do 12 teških šipki i
male bušaće šipke ili uzlazne cijevi s bušaćim dlijetom
koja se primjenjuje za bušenje cementa iznad
alatke za višestupanjsku cementaciju.
cleanout tools – alatke za čišćenje bušotina. Žlice za
grabljenje (bailers) i klipovi za klipovanje bušotina
(swabs) koji se rabe za uklanjanje pijeska, kamenca,
parafi na ili drugih materijala što se nakupljaju u bušotini
i smanjuju njenu proizvodnju (produktivnost).
clean sandstone – (1) čisti (neglinoviti) pješčenjak. Relativno
čisti ili dobro isprani pješčenjak s malom količinom
matriksa – osobito arenit koji sadrži manje od
10% glinovitog matriksa ili ortokvarcit u kojem ima
manje od 15% detritskog glinovitog matriksa. Mineralni
cement (vezivo) ispunjava prostore između
zrna i povezuje ih zajedno. Čisti pješčenjaci se obično
talože fl uidima niske gustoće; v. dirty sandstone.
(2) v. clean, 1.
cleanup trip – spuštanje cirkulacijske bušaće kolone.
Spuštanje bušaće kolone (kolone bušaćih alatki,
drillstring) u bušotinu jedino radi cirkuliranja bušaće
isplake u njoj i čišćenja od krhotina i čestica probušenih
stijena.
clearance volume – mrtvi prostor. (1) Prostor između
usisnog i tlačnog ventila dubinske pumpe s klipnim
šipkama (downhole sucker-rod pump). Mjeri se pri
hodu pumpe na dnu. (2) Prostor koji je preostao u
cilindru kompresora (compressor cylindre) pri kraju
tlačnog hoda. Mjeri se u kubičnim centimetrima ili
inčima.
clear gas – beskatranski plin. Plin bez katrana (smole),
proizveden na postrojenjima za rasplinjavanje ugljena
koji nastaje između zona karbonizacije i gazifi kacije.
Sastav beskatranskog plina se može regulirati u
skladu s njegovom namjenom.
cleavage – (1) kalavost, cjepljivost. U mineralogiji –
sposobnost minerala (kristala minerala) da se cijepa
(kala) duž oređenih kristalografskih ravnina (ploha,
crystallographic planes) odražavajući tako njihovu
kristalnu strukturu. Tipovi kalavosti minerala su
dobili nazive u skladu s orijentacijom kalanja, na
primjer prizmatska kalavost (prismatic cleavage). (2)
klivaž. U strukturnoj geologiji – svojstvo ili sklonost
stijene cijepanju duž sekundarnih pukotina ili duž
drugih, prostorno bliskih, plošnih struktura ili tekstura
koje su se formirale kao rezultat deformacija ili
metamorfi zma. Sinonim (zastarjeli): secondary cleavage;
v. schistosity.
cleavage face – ploha kalavosti. Glatka površina koja
nastaje pri kalanju (cijepanju) minerala (kristala minerala).
Može biti gotovo ravna (plosnata) kao, na
primjer, u tinjcima (liskunima); v. cleavage, 1.
cleavage fan – lepezasti klivaž, v. fan cleavage.
cleavage fold – klivažna bora. Bora otkidanja (v. shear
fold) u kojoj se otkidanje vrši duž ploha klivaža sekundarne
folijacije. Sinonim: shear-cleavage fold.
cleavage plane – ploha klivaža. Jedna od ploha duž
koje stijena pokazuje sklonost cijepanju zbog postojanja
strukture ili teksture klivaža. Plohe klivaža su
paralelne ili sub-paralelne; v. cleavage, 2.
cleftstone – pločasti kamen, v. fl agstone.