Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

contact zone
ption tower) ili adsorpcijske kolone (za dehidraciju
plina, adsorption tower). Sinonim: contactor.
contact zone – kontaktna (metamorfna) zona (aureola),
v. aureole.
container rock – ležišna stijena, v. reservoir rock.
contaminant – (1) zagađivač. Tvar koja se miješa s
drugom tvari i ima neželjeni utjecaj. (2) nečistoća.
Korozivna plinovita primjesa u prirodnom plinu, na
primjer, sumporovodik ili ugljik-dioksid.
contaminated – hibridan, v. hybrid.
contaminating formation – kontaminirajuća formacija.
U procesu bušenja – formacija koja mijenja fi zikalna
svojstva i kemizam bušaće isplake tijekom bušenja.
Anhidrit i gips će zagaditi bušaću isplaku na bazi
vode. Isplaka se mora obraditi aditivima ili se mora
upotrijebiti specijalna inertna isplaka da se izbjegne
njeno zagađivanje.
contamination – (1) kontaminacija. U geologiji – proces
promjene kemijskog sastava magme kao rezultat
asimilacije inkluzija ili okružujuće stijene; v. hybridization.
(2) kontaminacija, zagađivanje, zagađenje.
Dodavanje neke tvari ili svojstva vodi koji ne dopuštaju
ili ograničavaju njenu upotrebljivost za uobičajene
svrhe – piće, pripremu hrane, kupanje, pranje,
rekreaciju i hlađenje. Termin se katkada proizvoljno
defi nira različito od termina pollution (polucija), ali se
obično smatraju sinonimima.
contemporaneous – istodoban, istovremen. Koji se formirao,
postoji ili se pojavio u isto vrijeme (istodobno).
Termin označava, na primjer, potoke lave koji su
se proslojavali u jednoj kronostratigrafskoj jedinici i
općenito bilo koju stijenu ili facijes koji su se razvili
tijekom perioda formiranja stijena koje ih okružuju;
v. penecontemporaneous.
contemporaneous deformation – konsedimentacijska
deformacija. U geologiji – deformacija koja se zbiva
u sedimentima za vrijeme ili neposredno nakon njihova
taloženja. Uključuje mnoge tipove deformacija
mekih sedimenata, na primjer, klizanja (slumps) malih
razmjera, savijanje (crumpling) i brečiranje (brecciation).
Na nekim područjima takve deformacije
mogu biti velikih razmjera. Sinonim: penecontemporaneous
deformation.
contemporaneous erosion – konsedimentacijska erozija.
U geologiji – lokalna slaba erozija koja se odvija
istodobno s općim i često kontinuiranim procesom
sedimentacije.
contemporaneous fault – konsedimentacijski (sinsedimentacijski)
rasjed, v. growth fault.
continental – kontinentalan, kontinentski. Koji je nastao
(formirao se) na kopnu a ne na moru, na primjer, kontinentalni
sedimenti (continental deposits), koji mogu
biti lakustričkog (jezerskog), riječnog, močvarnog,
eolskog ili vulkanskog postanka (podrijetla).
continental apron – kontinentsko (kontinentalno) podnožje,
v. continental rise.
continental basin – kontinentalni bazen. Područje u
unutrašnjosti (unutarnjem dijelu) kontinenta koje
obuhvaća jedan ili više zatvorenih bazena.
continental borderland – kontinentski (kontinentalni)
borderlend. Područje (dio) kontinentskog ruba (v.
continental margin) između obalne linije (v. shoreline)
i kontinentske padine (v. continental slope) koje
ima složeniju topografi ju (reljef) nego kontinentski
šelf (v. continental shelf) – karakterizirano je hrptovi-
184
continental glacier
ma i bazenima, a neki od njih se nalaze ispod dubine
kontinentskog šelfa.
continental crust – kontinentalna kora. Tip (dio) Zemljine
kore (Earth’s crust) koji je karakterističan za
kontinente, temeljni kompleks stijena (metamorfozirane
sedimentne i vulkanske stijene s asociranim
eruptivnim stijenama, uglavnom granitnim) koji
leži ispod kontinenata i kontinentskih šelfova (platformi).
Debljina kore varira od oko 35 km do 60 km
(ispod planinskih hrptova ili lanaca), a brzina širenja
longitudinalnih seizmičkih valova (compressional seismic
waves) kroz nju je manja od oko 7,0 km/h; v.
oceanic crust.
continental deposits – kontinentalni sedimenti. Sedimenti
koji se akumuliraju (odlažu, talože) na kopnu
(na kontinentima ili samo na otocima) ili u vodenim
bazenima (sa slatkom ili slanom vodom) koji nisu neposredno
povezani s oceanom, za razliku od marinskih
sedimenata (sedimenata morskog podrijetla – v.
marine deposits). Primjeri sedimenata nastalih (formiranih)
u nemarinskim sredinama sedimentacije su
glacijalni (ledenjački), fl uvijalni (riječni), lakustrički
(jezerski) ili eolski sedimenti.
continental displacement – migracija kontinenata.
Opći termin koji se može rabiti za mnoga stajališta
(aspekte) teorije koju je prvi detaljno postavio i razradio
njemački geofi zičar Alfred Wegener (1880-
1930). Prema teoriji (hipotezi) migracije kontinenata
– velike ploče kontinentalne kore (siala) slobodno
se lateralno kreću po supstratu oceanske kore (simi)
koja je, pretpostavlja se, relativno nepomična. Nakon
što su sada nađeni novi dokazi i predloženi prihvatljiviji
mehanizmi, originalna Wegenerova teorija je
dobila široko priznanje. Navode se različita objašnjenja:
(a) kontinenti su ostali relativno nepomični,
ali se Zemlja širila (expanding Earth), zbog čega su se
pukotine oceanskih područja između kontinenata
postupno povećavale (širile); (b) kontinenti su se kretali
na suprotne strane jedan od drugog (međusobno
udaljavali) usljed razmicanja oceanskog dna (v.
ocean-fl oor spreading) duž srednjooceanskih hrptova
ili jaraka (riftova), što je proizvelo nove oceanske
prostore između kontinenata, ili (c) mase odgurnute
(odmaknute) od hrptova se sastoje od debelih ploča
litosfere (v. plate tectonics), sastavljenih i od kontinentalne
i od oceanske kore, koje su se kretale u različitim
smjerovima neovisno jedna o drugoj. Pravo
objašnjenje tektonike Zemlje će kombinirati neka
od novijih objašnjenja ili sva. Sinonim: continental
migration, continental drift, displacement theory, epeirophoresis
theory, Wegener hypothesis.
continental drift – migracija kontinenata, v. continental
displacement.
continental fl exure – kontinentalna fl eksura. Zglobna
geološka struktura (hinge-line structure) koja se proteže
duž kontakta kontinenta i morskog dna i u kojoj
pregib povećava kut nagiba (strminu) kontinentskog
šelfa uzrokujući relativno uzdizanje kontinenta i, na
koncu, formiranje obalnih hrptova.
continental geosyncline – kontinentalna geosinklinala.
Geosinklinala ispunjena nemarinskim sedimentima
(sedimentima nemarinskog podrijetla).
continental glacier – kontinentski (kontinentalni) ledenjak.
(1) Ledenjak velike debljine koji potpuno
prekriva znatni dio kontinenta ili površinu veću od