Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

arithmetic average porosity
abilnosti ležišta. Sinonimi: arithmetically weighted
average permeability, arithmetic mean permeability;
v. arithmetic mean, average permeability, weighted
average permeability.
arithmetic average porosity – aritmetička srednja poroznost.
Srednja poroznost ležišta određena kao kvocijent
sume vrijednosti poroznosti i ukupnog broja
analiziranih uzoraka stijene (podataka mjerenja), tj.
određena kao aritmetička sredina (arithmetic mean)
podataka. Aritmetička srednja poroznost se također
može odrediti kao kvocijent sume srednjih vrijednosti
poroznosti jezgrovanih bušotina i ukupnog
broja jezgrovanih bušotina na ležištu. Aritmetička
sredina je najčešće rabljena metoda određivanja
srednje poroznosti ležišta. Sinonimi: arithmetically
weighted average porosity, arithmetic mean porosity;
v. arithmetic mean, average porosity, weighted average
porosity.
arithmetic average reservoir pressure – aritmetički
srednji ležišni tlak. Srednji tlak ležišta određen prema
podacima mjerenja tlakova u pojedinačnim bušotinama
kao aritmetička sredina – zbroj izmjerenih
vrijednosti tlakova podijeljen s ukupnim brojem
mjerenja (izmjerenih bušotina). Najjednostavnija
metoda izračunavanja srednjeg ležišnog tlaka ali s
ograničenom primjenom (zadovoljavajuća je samo
u slučaju kada je ležište konstantne debljine, kada su
varijacije tlaka male i kada su mjerenja ravnomjerno
raspoređena po površini ležišta). Sinonimi: arithmetically
weighted average reservoir pressure; v. arithmetic
mean, average reservoir pressure.
arithmetic mean – aritmetička sredina. Vrijednost niza
(prosjek skupa) brojeva koja se dobije kada se njihov
zbroj podijeli s brojem pribrojnika (s količinom brojeva
u nizu), suma n brojeva podijeljena s n. Sinonimi:
arithmetical mean, arithmetical average, average;
v. geometric mean, harmonic mean.
arithmetic mean diameter – srednji aritmetički promjer.
Srednji promjer čestice sedimenta ili stijene
dobiven zbrajanjem produkata (umnožaka) srednjih
promjera zrna u svakom razredu i frekvencije (učestalosti)
čestica u odgovarajućem razredu i dijeljenjem
te sume s ukupnom frekvencijom. Sinonim:
equivalent grade.
arkose – arkoza. Tipičan grubozrnasti pješčenjak (coarse-grained
sandstone) bogat glinencem (feldšpatom),
obično ružičaste ili crvenkaste boje i sastavljen
(građen) od zrna angularnog (uglatog) i subangularnog
oblika koja mogu biti slabo do umjereno
sortirana. Arkoza u pravilu nastaje brzom dezintegracijom
(raspadanjem) granita ili granitskih stijena
(uključujući visoko metamorfozirane feldšpatske
gnajse i kristalaste škriljavce) i vrlo je nalik granitu
ili ima oblik granita. Glavni mineral je obično kvarc,
a udjel glinenaca (uglavnom mikroklina) najmanje
je 25%. Vezivo (silicij-dioksid ili kalcit) u pravilu se
rijetko nalazi, a materijal matriksa uključuje minerale
gline (osobito kaolinit), tinjac i oksid željeza. Često se
nalaze fi nozrnasti fragmenti stijena. Arkoza je obično
strujama istaloženi pješčenjak kontinentalnog
podrijetla. Sreće se u obliku debelih naslaga klinaste
forme koje su ograničenog geografskog protezanja
(kao, na primjer, u grabenima ili brzo utonulim
bazenima. Može biti izrazito kososlojevit i povezan
s grubim (gruboklastičnim) konglomeratom koji
57
arkosic sandstone
sadrži oblutke granita i može upućivati na sredinu
visokog reljefa i intenzivnu erozijuveoma uzdignutih
granitnih stijena u kojima glinenci (feldšpati) nisu
bili podvrgnuti dugotrajnom trošenju (kemijskom
razlaganju) ili transportiranju prije njihova pokapanja
(prekrivanja). Arkoze se mogu također sresti u
bazi sedimentnih serija u obliku tankog plašta rezidualnih
sedimenata koji potječu od granitne stijene
i na njoj neposredno zaliježu. Oblik pridjeva: arkozni
(arkosic). Sinonim: arcose; v. feldspathic sandstone,
graywacke, subarkose.
arkose-quartzite – kvarcitna arkoza, arkozit, v. arkosite.
arkosic – arkozni, v. arkose.
arkosic arenite – arkozni arenit. Pješčenjak koji sadrži
veliku količinu kvarca, čerta i kvarcita, manje od 10%
glinovitog matriksa i više od 25% glinenca (feldšpata)
– uglavnom neizmijenjenih natrijskih i kalijskih varijeteta
i karakteriziran je obiljem nestabilnih materijala
u kojima zrna glinenca prevladavaju nad fragmentima
stijena. Arkozni arenit je više glinenčev (feldšpatski)
i manje zreo nego glinenčev (feldšpatski) arenit
(v. feldspathic arenite); v. arkosic sandstone.
arkosic bentonite – arkozni bentonit. Bentonit koji sadrži
25% do 75% pješčanih primjesa, bentonit koji
potječe od vulkanskog pepela (volcanic ash) čija su
mnogobrojna detritska kristalna zrna (fragmenti kristala)
ostala uglavnom neizmijenjena; v. bentonitic
arkose.
arkosic conglomerate – arkozni konglomerat. Slabo
sortirani, litološki homogeni ortokonglomerat (v. orthoconglomerate)
koji se sastoji od nezrelih šljunaka
(immature gravels) nastalih iz granita u tektonski aktivnom
području pri uvjetima fl uvijalnog transportiranja
i brzog pokapanja (prekrivanja) u tonućem
bazenu. Arkoza s raspršenim valuticama granita ili
s lećama granitnog šljunka. Pješčani i siltni matriks
(sand matrix, silt matrix) imaju sastav arkoze i sastoje
se od čestica kvarca i glinenca (feldšpata) sa stanovitom
količinom fi nijeg kaolinitskog materijala. Arkozni
konglomerat se sreće u obliku debelih klinastih
(isklinjavajućih) naslaga i obično je proslojen s arkoznim
pješčenjacima (v. arkosic sandstone). Sinonim:
granite-pebble conglomerate.
arkosic graywacke – arkozna grauvaka (sivac). Grauvaka
(sivac) karakterizirana obiljem nestabilnog materijala,
osobito pješčenjak koji sadrži veću količinu
zrna glinenca (feldšpata) nego fragmenata fi nozrnaste
stijene. Sadržaj glinenca je preko 25%. Arkozna
grauvaka je više feldšpatska nego glinenčeva (feldšpatska)
grauvaka (v. feldspathic graywacke).
arkosic limestone – arkozni vapnenac (vapnenjak).
Nečisti vapnenac (impure limestone) koji sadrži relativno
veliku količinu zrna i/ili kristala glinenca
(feldšpata), bilo klastičnog ili formiranog na mjestu
nastanka.
arkosic sandstone – arkozni pješčenjak. Pješčenjak sa
znatnim sadržajem glinenca (feldšpata), na primjer,
pješčenjak koji sadrži minerale iz grubozrnastih
kvarcno-glinenčevih (kvarcno-feldšpatskih) stijena
(granita, granodiorita, gnajsa) ili iz sedimentnih stijena
bogatih glinencom – osobito pješčenjak koji
sadrži više od 25% glinenca i manje od 20% materijala
matriksa koji se sastoji od gline, sericita i klorita.
Arkozni pješčenjak je više glinenčev (feldšpatski)
nego glinenčev (feldšpatski) pješčenjak (v. feldspat-