Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

diff erential-pressure fl owmeter 235
i dinamičkog tlaka u bušotini ili ležišnog tlaka i tlaka
u kanalu bušotine ili tlaka na ušću i dnu bušotine ili
dinamičkog tlaka na ušću bušotine i tlaka u priključnom
cjevovodu bušotine, između hidrostatičkog tlaka
stupca isplake i slojnog tlaka na bilo kojoj dubini
bušotine, između atmosferskog tlaka na nivou mora
i na nekoj visini iznad njega.
diff erential-pressure fl owmeter – diferencijalno protočno
mjerilo. Tip protočnog mjerila na principu diferencijalnog
tlaka koje se rabi za mjerenje brzine
strujanja fl uida. Brzina strujanja se izračunava prema
padu tlaka u fl uidu koji se javlja kada se strujanje
ubrzava pri prolazu fl uida kroz suženje cjevovoda.
Najpoznatije i najčešće upotrebljavano diferencijalno
protočno mjerilo je mjerilo s prigušnicom (dijafragmom)
koje je standardno za mjerenje brzine
strujanja plina. Također se široko primjenjuju za mjerenja
protoka vodene pare, morske vode, kemikalija
i drugih fl uida. Sinonimi: diff erential-pressure meter,
DP fl owmeter, DP meter.
diff erential-pressure sticking – diferencijalno zaglavljivanje
bušaće kolone (kolone bušaćih alatki). U procesu
bušenja – prianjanje bušaće kolone (kolone
bušaćih alatki, drillstring) uz stijenku kanala bušotine
zbog razlike hidrostatičkog tlaka cirkulirajuće bušaće
isplake u bušotini i slojnog tlaka (tlaka bušene
formacije) na istom nivou. Vertikalno gibanje bušaće
kolone je ograničeno, ali se cirkulacija isplake
može održavati. Uvjeti zaglavljivanja su teži kada je
formacija propusna i češće se pojavljuju kada kolona
bušaćih alatki miruje u bušotini izvjesno vrijeme.
Zaglavljene cijevi se mogu osloboditi na više načina
– smanjivanjem hidrostatičkog tlaka u bušotini,
impregniranjem posebnim fl uidom (pripremljenim
od plinskog ulja sa specijalnim aditivima ili isplaka
na bazi ulja koja otapa isplačnu oblogu i izjednačava
tlak) ili odvrtanjem kolone. Sinonimi: diff erential pipe
sticking, diff erential-wall sticking, wall sticking.
diff erential separation – diferencijalna separacija. Proces
separacije plina iz proizvedene smjese tekućih
ugljikovodika pri prolaženju produkcije kroz separatore.
U svakom koraku pada tlaka oslobođeni plin se
odmah odvodi, tj. nema kontakta oslobođenog plina
i tekuće faze. Diferencijalnom separacijom se postiže
najveći iscrpak tekuće faze i najmanji iscrpak plinovite
faze. Sinonim: diff erential vaporization.
diff erential separators – diferencijalni separatori. Višestruki
separatori koji snižavaju tlak nafte u stupnjevima
u procesu višestupanjske separacije (stage separation)
kako bi se skupljanje nafte i gubitak lakših
komponenata ugljikovodika sveo na minimum.
diff erential sticking of drillpipe – diferencijalno zaglavljivanje
bušaće šipke (kolone bušaćih šipki). U procesu
bušenja – zaglavljivanje bušaće šipke ili dijela
kolone bušaćih šipki u kanalu bušotine (v. drillpipe
sticking) uzrokovano padom tlaka ili diferencijalnim
tlakom u kanalu bušotine, odnosno razlikom tlaka
stupca isplake u bušotini i pornog tlaka formacije, u
intervalu zaglavljivanja (pri čemu je hidrostatički tlak
stupca isplake veći od pornog tlaka formacije). Diferencijalno
zaglavljivanje bušaće šipke (šipki) obično
se javlja kod bušenja pješčenjaka, vapnenaca ili dolomita
s visokom permeabilnošću kada se u intervalu
formacije stvara debela isplačna obloga (kora,
mud cake); v. diff erential pressure sticking.
diff erentiation index
diff erential temperature log – diferencijalna temperaturna
karotaža (termička karotaža, termometrija
bušotine). Tip karotaže bušotina u kojoj se registriraju
temperature na dnu bušotine i gradijenti temperature
(razlika između dviju izmjerenih vrijednosti
temperature na stanovitoj uzajamnoj udaljenosti
mjernih točaka – obično oko 2 metra ili 6 stopa). Takva
mjerenja su osobito osjetljiva na male promjene
temperaturnog gradijenta. Primjenjuje se za utvrđivanje
mjesta pritjecanja plina u bušotinu, vezivanja
(stvrdnjavanja) cementa iza kolone zaštitnih cijevi i
određivanje temperature i gradijenta temperature u
bušotini. Sinonim: diff erential temperature survey; v.
temperature log.
diff erential temperature survey – diferencijalna temperaturna
karotaža, termička karotaža, termometrija
bušotine, v. diff erential temperature log.
diff erential thermal analysis (DTA) – diferencijalna
termička analiza. Termička analiza (v. thermal analysis),
metoda određivanja temperature pri kojoj se
odvijaju termičke reakcije u materijalu podvrgnutom
kontinuiranom zagrijavanju do visokih temperatura
i određivanje prirode i intenziteta takvih reakcija.
Postupak diferencijalne termičke analize se sastoji u
detekciji i mjerenju promjena stanja i toplina reakcije
pri simultanom jednoličnom zagrijavanju dvaju
uzoraka s jednakim toplinskim kapacitetima (uzorka
ispitivanog materijala, koji pri tome trpi kemijske i
fi zikalne promjene, i uzorka referentnog materijala
koji se ne mijenja) i registriranju razlike u temperaturama
među njima koja postane znatna kada jedan
od uzoraka prolazi kroz prijelaznu temperaturu s razvijanjem
ili apsorpcijom topline. Primjenjuje se za
određivanje mineralnog sastava uzorka – za identifi
kaciju minerala (na primjer, minerala gline) rabi se
temperatura njihova razlaganja.
diff erential vaporization – (1) diferencijalno otplinjavanje,
v. diff erential gas liberation; (2) diferencijalna
separacija, v. diff erential separation.
diff erential-wall sticking – diferencijalno zaglavljivanje
bušaće kolone (kolone bušaćih alatki), v. diff erential-pressure
sticking.
diff erential weathering – selektivno (diferencijalno)
trošenje (raspadanje). Trošenje (raspadanje) stijena
koje se odvija nejednoliko (nejednakim intenzitetom
ili u različitom stupnju), što je povezano s različitošću
sastava i otpornošću stijena ili s nejednakim intenzitetom
samog procesa trošenja. Rezultat selektivnog
trošenja je neravna površina gdje tvrđe stijene strše
nad mekšim ili manje otpornim stijenama. Sinonim:
selective weathering.
diff erentiate – diferencijat. Stijena koja je formirana
kao rezultat diferencijacije magme (magmatic diff erentiation).
diff erentiation – (1) dijagenetska diferencijacija, v. diagenetic
diff erentiation. (2) magmatska diferencijacija,
v. magmatic diff erentiation. (3) sedimentna diferencijacija,
v. sedimentary diff erentiation.
diff erentiation index – indeks diferencijacije. U petrologiji
eruptivnih (magmatskih) stijena (igneous petrology)
– broj koji predstavlja sumu masenih postotaka
normativnih minerala – kvarca (quartz), ortoklasa
(orthoclase), albita (albite), nefelina (nepheline), leucita
(leucite) i kalsilita (kalsilite); numerički izraz stupnja
diferencijacije magme (diff erentiation of magma).