Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

sub-sequence
sub-sequence – podsekvencija. Serija pretkambrijskih
stijena koja se ne može korelirati s analognim serijama
drugih područja.
subsequent – (1) supsekventan. (a) U geomorfologiji
– termin za označavanje geoloških struktura ili
formi reljefa koje se formiraju nakon nastanka konsekventnih
(consequent) struktura ili formi. Razvoj
supsekventnih struktura je reguliran razlikama u
erozijskoj otpornosti ispod zaliježućih stijena, na primjer,
supsekventni hrbat (subsequent ridge) koji se
formirao diferencijalnom erozijom konsekventnog
hrpta (consequent ridge) ili supsekventna dolina
(subsequent valley) koja se razvila duž pružanja slabootpornog
homoklinalnog sloja. (b) U hidrologiji
– termin za označavanje rijeke, doline ili drenažnog
sustava koji su se razvili nezavisno od prvobitnog
reljefa područja, na primjer, u slučajevima kada je
došlo do premještanja razvođa, kaptaže rijeke ili prilagođivanja
strukturi stijena. (2) supsekventna rijeka,
v. subsequent stream.
subsequent fold – supsekventna (poprečna, transverzalna)
bora, v. cross fold.
subsequent stream – supsekventna rijeka. Vodotok
koji je razvio svoju dolinu (uglavnom regresivnom
erozijom , headward erosion) duž pojasa (zone) ispod
zaliježućih slabih stijena i, prema tome, prilagodio
se regionalnoj strukturi, osobito vodotok koji
teče približno u smjeru pružanja ispod zaliježućih
stijena i koji je supsekventan u odnosu na konsekventnu
rijeku (consequent stream) čiji je pritok.
Zastarjeli sinonim: subconsequent stream. Ostali
sinonimi: longitudinal stream (v.), strike stream (v.),
subsequent.
subsequent valley – supsekventna dolina. Dolina izdubljena
supsekventnom rijekom (v. subsequent
stream) ili dolina sa supsekventnom rijekom; dolina
regulirana geološkom strukturom područja koja se
formirala nakon konsekventne doline (v. consequent
valley) u koju ulazi.
subseries – podserija. U geologiji – prva podjela serije
(series) koja obuhvaća stijene formirane tijekom podepohe
(subepoch).
subsidence – spuštanje (slijeganje, tonjenje) Zemljine
kore. (1) Naglo tonjenje (potonuće) ili postupno slijeganje
površine Zemlje s vrlo malim horizontalnim
gibanjem ili bez njega, koje se ne zbiva duž neke slobodne
površine (tj. nije posljedica klizanja ili odronjavanja
niz padinu). Spuštanje Zemljine kore nije
ograničeno brzinom, veličinom tonjenja (slijeganja)
ili površinom koju je obuhvatilo i može biti uzrokovano
nizom prirodnih geoloških procesa (otapanjem,
topljenjem leda, kompakcijom, procesima oksidacije),
potresima, vulkanizmom (praćenim izlijevanjem
žitke lave ispod tvrde kore), ljudskom djelatnošću
(na primjer podzemnim rudarenjem ili crpljenjem
nafte ili podzemnih voda). Sinonimi: bottom subsidence,
land subsidence, sinking. (2) Tonjenje (potonuće)
ili ugnuće velikog dijela Zemljine kore u odnosu
na okružujuće njene dijelove, na primjer, formiranje
riftnih dolina (rift valley) ili spuštanje obale (lowering
of coast) zbog tektonskih pokreta. Sinonim: sinking;
v. tectonic subsidence.
subsidiary fold – bora drugog reda, parazitska bora, v.
parasitic fold.
subsilicic – bazičan, v. basic, 1.
851
subsurface data
subsoil water – podzemna voda, v. subsurface water.
substage – (1) podstadij. (a) U geokronologiji – zastarjeli
naziv jedinice geološkog vremena (geologic-time
unit) kraćeg trajanja od stadija (stage) tijekom koje
su se formirale stijene člana (member) formacije.
(b) U glacijalnoj geologiji (glaciologiji) – vremenski
termin za detaljniju podjelu glacijalnog stadija (faze
oledbe, glacial stage) tijekom kojeg se zbivala sekundarna
fl uktuacija nastupanja ledenjaka (glacial
advance) i njihova odstupanja (glacial retreat), osobito
pleistocenski podstadiji koji odgovaraju jedinici
stijena ranga člana (member). (2) potkat. U stratigrafi -
ji – kronostratigrafska jedinica koja je po rangu niža
od kata (stage); stijene koje su se formirale tijekom
geološkog vremena jednakog poddobu (subage).
Često upotrebljavani sinonim zone (zona) nije preporučljiv.
substitute – prijelaznik, prijelazni komad, v. sub.
substitute natural gas (SNG) – supstitucijski (zamjenski)
prirodni plin. Umjetno (industrijski) proizvedeni
plin (manufactured gas) ili mješavina plina (miješani
plin, blended gas) koji se po svojim svojstvima mogu
izmjenjivati s prirodnim plinom. Katkada se naziva
sintetičkim prirodnim (sintetičkim zemnim) plinom
(synthetic natural gas). Dobiva se rasplinjavanjem
ugljena ili ugljikovodika ili konverzijom biomase i iz
sinteznog plina nakon njegove metanacije. Sinonim:
high-BTU gas.
substitutional transformation – supstitucijska transformacija
kristala, v. transformation, 2.
substructure – (1) supstruktura bušaćeg tornja, v. derrick
substructure. (2) supstruktura platforme. Paluba smještena
ispod glavne palube (main deck) poluuronjive
bušaće platforme (semisubmersible), bušaćeg broda
(drillship) ili proizvodne platforme (production platform).
subsurface – (1) potpovršinska zona. U geologiji – zona
ispod površine zemlje čije se geološke osobitosti
(uglavnom stratigrafske i strukturne) interpretiraju
na bazi podataka bušenja i različitih tipova geofi -
zičkih istraživanja. (2) potpovršinski sloj. U geologiji
– stijene i materijali tla koji zaliježu ispod površine
Zemlje. (3) potpovršinski. Koji je formiran ili zaliježe
ispod neke površine, osobito ispod površine Zemlje.
subsurface air – potpovršinski zrak. Plinovi u šupljinama
(porama) u zoni aeracije ili prozračnoj zoni
(v. zone of aeration) koji su direktno ili indirektno
povezani s površinom i, prema tome, nalaze se pod
tlakom jednakom ili bliskom atmosferskom tlaku.
Sastav tih plinova je obično sličan (ali ne i jednak)
sastavu atmosfere Zemlje.
subsurface contour – podzemna izolinija. Sinonim termina
structure contour (strukturna linija) koji se primjenjuje
kako bi se razlikovao od površinske izolinije
(surface contour) ili topografske izolinije (topographic
contour).
subsurface controlled subsurface safety valve (SS-
CSV) – dubinski sigurnosni ventil s podzemnim upravljanjem.
Ventil, postavljen u bušotini ispod njena
ušća, koji služi za sprječavanje nekontroliranog strujanja
nafte i plina iz bušotine na površinu. Reagira na
promjene uvjeta strujanja u bušotini i aktivira se pri
specifi ciranom tlaku u bušotini.
subsurface data – podaci o podzemlju. Podaci o karak-