Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

discordance 241
dish structure
discordance – (1) diskordancija, nesklad. U geologiji –
nepostojanje paralelnosti (paralelizma) u rasporedu
susjednih slojeva. Termin se primjenjivao u slučajevima
gdje je uzrok nepostojanja paralelizma (proces
koji je uzrokovao nepostojanje paralelizma) bio pod
sumnjom. Iako termin discordance nije široko prihvaćen,
on je osobito prikladan za opisnu uporabu kada
nema dostatnih dokaza za odredbu između stratigrafske
diskordancije (v. stratigraphic discordance) i
tektonske diskordancije (v. tectonic discordance) – na
primjer, pri navlačenju (overthrust), klizanju (slide) ili
rasjedu otkidanja (detachment fault); v. concordance.
(2) kutni nesklad, v. angular unconformity.
discordant – (1) diskordantan, neskladan. (a) U stratigrafi
ji – strukturno diskordantan (structurally unconformable),
termin koji se odnosi na slojeve u kojima
nema konkordancije ili sklada (conformity) ili paralelnosti
slojevitosti (parallelism of bedding) ili strukture;
v. concordant, unconformable. (b) U petrologiji eruptivnih
(magmatskih) stijena – termin za označavanje
kontakta između magmatske intruzije (igneous intrusion)
i okolne stijene (country rock) koji nije paralelan
s plohama folijacije (škriljavosti, foliation planes) ili
slojevitosti (bedding planes) okolne stijene; v. concordant,
disconformable. (c) U geomorfologiji – termin za
označavanje formi reljefa (topographic features) koje
nemaju jednake ili gotovo jednake visine, na primjer
diskordantna dolina (discordant valley) čiji se vodotok
ulijeva u glavni tok preko vodopada ili diskordantni
prag (discordant lip) preko kojeg prolazi dno viseće
doline u dno glavne doline. (2) nesukladan, različit. U
geokronologiji – (a) termin koji označava neslaganje
(nepodudaranje) rezultata radiometrijskih određivanja
apsolutne starosti stijena (radiometric age) primjenom
više metoda (na istom uzorku ili istodobno
postojećim mineralima) koje je veće od eksperimentalne
pogreške. (b) Termin koji označava neslaganje
(nepodudaranje) rezultata radiometrijskih određivanja
apsolutnih starosti istodobno postojećih (koegzistentnih)
minerala izvedenih jednom te istom
metodom. (c) Termin koji označava (u ograničenijem
smislu) neslaganje rezultata određivanja apsolutne
starosti (na istom uzorku minerala) metodama uran-
238/olovo-206, uran-235/olovo-207, olovo-207/olovo-206
i torij-232/olovo-208. Različite starosti obično
pokazuju da je jedan ili više izotopnih sustava, primijenjenih
za određivanje starosti, bio poremećen
djelovanjem nekih geoloških procesa (metamorfoze,
trošenja ili raspadanja) nakon prvobitnog formiranja
geološkog materijala ili nepažljivim laboratorijskim
postupcima; v. concordant.
discordant bedding – diskordantna (neskladna) slojevitost.
Struktura sedimentnih stijena (sedimentary
structure) u kojoj nema paralelnosti slojeva ili u kojoj
su sedimentni slojevi nagnuti prema glavnoj plohi
sedimentacije, na primjer, slojevitost koja se razvila
brzim taloženjem materijala iz zračnih ili vodenih
struja s velikim sadržajem suspendiranih čestica,
osobito kosa slojevitost (v. cross-bedding); v. concordant
bedding, inclined bedding.
discordant fold – diskordantna (neskladna) bora. Bora
(na primjer, antiklinalna) čija je os (osna ploha) nagnuta
prema osima longitudinalnih (uzdužnih) bora
(v. longitudinal fold), odnosno, nije s njima paralelna,
na danom području.
discordant folding – diskordantno (neskladno) nabiranje
(boranje). Nabiranje poput antiklinala u sedimentnim
stijenama koje su i kompetentne i nekompetentne.
Nekompetentni slojevi će odebljavati i
stanjivati se s naprezanjima nabiranja, dok kompetentni
slojevi neće teći. Rezultat tečenja jest da plohe
slojevitosti (bedding planes) bora neće biti paralelne
jedna s drugom.
discordant intrusive body – diskordantno intruzivno
tijelo (intruziv). Intruzivno tijelo (intruziv) koje presijeca
starije stijene, na primjer, batolit, štok, dajk.
discordogenic fault – diskordogeni rasjed. Rasjed u
tektonskom pojasu (tectonic belt) koji razdvaja zone
uzdizanja (zones of uplift) i spuštanja (slijeganja, tonjenja,
zones of subsidence) i ostaje aktivan tijekom
nekoliko geoloških perioda.
discovery – otkriće. U geološkom istraživanju – (a)
Novo naftno i/ili plinsko polje otkriveno istraživačkim
bušenjem (exploratory drilling). (b) Novo ležište
na starom polju otkriveno istraživačkim bušenjem.
discovery pressure – početni ležišni tlak, v. initial reservoir
pressure.
discovery well – bušotina-otkrivačica. Istraživačka bušotina
(v. exploratory well) ili tragalačka bušotina (v.
wildcat well) kojom je otkriveno (pronađeno) novo
komercijalno naftno ili plinsko ležište/polje na dotada
neistraženom području ili dubini ili novo ležište
(ili produktivni horizont) na već postojećem polju
koje se eksploatira (pliće ili dublje od iskorištavanih
ležišta). Bušotina-otkrivačica je prva produktivna
bušotina na novom polju (druga bušotina se naziva
potvrdnom – v. confi rmation well); v. deeper-pool test,
outpost well, shallower-pool test.
discovery-well allowable – dopuštena proizvodnja (kapacitet
proizvodnje) bušotine-otkrivačice. Dopuštena
količina proizvodnje ugljikovodika odobrena od državne
regulativne agencije za određeni period. Veća
je od standardnog kriterija prema dubini ležišta kako
bi se ohrabrilo istraživanje i može biti bez ograničenja
sve dok proizvodnja nafte ili plina ne nadoknadi
troškove bušenja, opremanja i proizvodnje.
discrete – odijeljen, zaseban. U geologiji – termin za
označavanje stijenskog tijela koje je odijeljeno u prostoru
od susjednih stijena određenom granicom.
discrete-fi lm zone – pojas vode (vlage)tla, v. belt of soil
water.
disharmonic fold – disharmonična bora. Bora čiji se
oblik znatno mijenja u raznim slojevima koje obuhvaća,
za razliku od harmonične bore (v. harmonic
fold).
disharmonic folding – disharmonično nabiranje (boranje).
Nabiranje pri kojem postoji nagla promjena
oblika bore na prijelazu od jedne naborane površine
ili sloja prema drugoj. Taj tip nabiranja je karakterističan
za slojeve stijena koje se znatno razlikuju po
žilavosti i često je praćen strukturom tipa dekolmana
(v. décollement). Suprotan pojam je harmonično nabiranje
(v. harmonic folding).
dish structure – zdjelasta struktura. Primarna struktura
sedimentnih stijena (sedimentary rocks), općenito
pješčenjaka, koja se sastoji od malih leća nalik meniskusu
(duljine od 4 cm do 50 cm i debljine od jednog
do nekoliko centimetara) orijentiranih paralelno
sa slojevitošću. U osnovici takvih leća se primjećuje
nešto fi nije zrnasti materijal. Osnovice leća su kon