Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

oolitic 579
opaque
oolita (v. oolite, 1), tj. stijene koja se sastoji od oolita
(oolith), a katkada se rabi i danas. Sinonimi: ooid, oolite,
ovulite; v. pisolithe.
oolitic – oolitski. Koji se odnosi na oolit (v. oolite) ili
stijene i minerale sastavljene od oolita, na primjer,
oolitska željezna ruda (oolitic ironstone) u kojoj je željezni
oksid ili željezni karbonat istisnut karbonatom
kalcija oolitskog vapnenca.
oolitic chert – oolitski čert (rožnac). Čert (rožnac, rožnjak)
koji se sastoji uglavnom od oolita (v. oolith).
oolitic limestone – oolitski vapnenac (vapnenjak). Vapnenac
homogene teksture koji je sastavljen gotovo
u cijelosti od relativno jednoličnih vapnenih oolita
(v. oolith) i praktično ne sadrži intersticijalni materijal.
Oolitski vapnenci mogu lokalno biti važna naftna
ležišta (poput formacije Smackover u Arkansasu) i
također se rabe kao građevni kamen.
oolitic texture – oolitska tekstura. Tekstura sedimentnih
stijena koje se u znatnoj mjeri sastoje od oolita
(v. oolith) s uzajamnim tangencijalnim kontaktom.
oolitization – oolitizacija. Proces formiranja ooida (v.
ooid) ili oolitske stijene (oolitic rock). Također, rezultat
takvog procesa.
oolitoid – oolitoid. Sedimentna čestica (sedimentary
particle) koja oblikom i veličinom nalikuje na oolit
(v. oolith), ali nema karakteristike njegove unutarnje
strukture.
ooloid – ooloid. Sitna kremenasta tvorevina eliptičnog
oblika i nalik na konkreciju koja se sastoji od tankih
koncentričnih slojeva oko središnje kremenaste
mase (jezgre). Ooloidi se mogu sresti pojedinačno
ili cementirani zajedno kao nepravilno oblikovani
grozdovi uklopljeni u okremenjenim skeletima briozoa
(mahovnjaka), brahiopoda (ramenonožaca) i
drugih i čak mogu sastavljati cijelu pseudomorfnu
ljušturu.
oomicrite – oomikrit. Vapnenac koji sadrži najmanje
25% oolita (v. oolith) i ne više od 25% intraklasta i u
kojem karbonatno-glinoviti matriks (mikrit) prevladava
nad sparitnim kalcitnim cementom (vezivom).
Sastavni dijelovi oomikrita se obično formiraju u
dvjema različitim sredinama, kao što se to dešava
u slučaju iznošenja oolita iz plićaka u glinovitu lagunu.
oomicrudite – oomikrudit. Oomikrit (v. oomicrite) koji
sadrži oolite (v. oolith) čiji je promjer veći od 1 milimetra.
oomold – oolitski kalup. Sferoidna šupljina u sedimentnoj
stijeni ili netopljivom ostatku koja se formirala
otapanjem oolita (v. oolith); v. oolicast.
oopellet – oopelet. Sferično ili gotovo sferično zrno (čestica)
s karakteristikama i oolita (v. oolith) i peleta (v.
pellet) – unutarnji dio je peletoidan i, prema tome,
može imati ovoidnu formu, ali je za ovojnicu (coating)
karakteristična akrecijska građa i debljina svih
slojeva u njoj jednaka je ili neznatno veća od promjera
peleta.
oospararenite – oospararenit. Oosparit (v. oosparite)
koji sadrži oolite (v. oolith) veličine čestice pijeska;
oolitski pješčenjak (oolitic sandstone).
oosparite – oosparit. Vapnenac koji sadrži najmanje
25% oolita (v. oolith) i ne više od 25% intraklasta i u
kojem sparitni kalcitni cement (vezivo, sparry-calcite
cement) prevladava nad karbonatno-glinovitim matriksom
(mikritom). Uobičajen je u sredinama s viso-
kom energijom valova ili struja gdje je vapneni spat
obično cement koji ispunjava pore.
oosparrudite – oosparudit. Oosparit (v. oosparite) koji
sadrži oolite (v. oolith) čiji je promjer veći od 1 milimetra.
ooze – (1) mulj. U sedimentologiji – (a) Mekani fi ni
mulj (talog, mud, slime) koji obično pokriva dno rijeke,
estuara ili jezera. (b) Vlažni zemljasti materijal
koji sporo teče i lako se podvrgava tlaku. (2) dubokomorski
(dubokovodni) mulj. U marinskoj geologiji
– pelagički sediment (pelagic sediment) koji se sastoji
od najmanje 30% ostataka karbonatnih (vapnenih)
ili kremenastih ostataka skeleta (calcareous skeletal
remains, siliceous skeletal remains) pelagičkih organizama
i minerala gline (preostali dio). Veličina zrna
(čestica) je često bimodalna (djelomično je veličina
čestica gline, a djelomično čestica pijeska ili silta.
Muljevi se još razlikuju prema njihovim karakterističnim
organizmima: dijatomejski mulj (v. diatom ooze),
foraminiferni mulj (foraminiferal ooze), globigerinski
mulj (globigerinal ooze), pteropodni mulj (pteropod
ooze), radiolarijski mulj (v. radiolarian ooze); v. calcareous
ooze, siliceous ooze. (3) močvarno mjesto. U
geomorfologiji – komad meke muljevite zemlje, poput
muljevite pličine (mudbank); močvara, baruština
ili kaljuža nastala na mjestima gdje istječe izvor ili
potok.
oozy – muljevit, muljni. Koji se odnosi na mulj ili se sastoji
od mulja, na primjer, muljevita frakcija (oozy
fraction) tla u kojoj mineralna zrna (čestice) imaju
promjer manji od 1 mikrometra.
opal – opal. Mineral ili mineralni gel, amorfna (koloidna)
prirodna hidratirana forma silicij-dioksida s nestalnim
sadržajem vode (do 20%). Sastoji se od pakiranih
kuglica silicij-dioksida, sreće se gotovo u svim
bojama, proziran je do gotovo neproziran i obično
pokazuje jasnu duginu igru boja. Opal se razlikuje
od kvarca po tome što je izotropan, ima manji indeks
refrakcije (loma) i manju tvrdoću i gustoću. Obično
formira masivne oblike i često pseudomorfoze po
drugim mineralima. Taloži se pri niskim temperaturama
iz vode zasićene silicij-dioksidom. Sreće se u
pukotinama i šupljinama eruptivnih (magmatskih)
stijena (igneous rocks), u obliku nodula (konkrecija)
nalik fl intu u vapnencima, u mineraliziranim žilama,
u sedimentima termalnih (toplih i vrućih) izvora, u
kremenastim skeletima raznih marinskih organizama
(na primjer, dijatomeja i spužava), u serpentiniziranim
stijenama, u produktima trošenja (raspadanja)
i u većini kalcedona i fl inta. Prozirni obojeni varijeteti
opala koji pokazuju opalescenciju su cijenjeni kao
drago kamenje. Sinonim: opaline.
opaline – (1) opalin. (a) Svaki od nekoliko minerala koji
su bliski opalu ili na njega nalikuju, na primjer, blijedoplavi
do plavkasto-bijeli opalescirajući ili vatreni
korund ili brečoidni nečisti (primjesama zagađeni)
opal koji formira pseudomorfozu po serpentinu. (b)
Zemljasta forma (varijetet) gipsa. (c) Stijena s osnovnom
masom ili matriksom koja se sastoji od opala.
(2) opal, v. opal. (3) opalni. Koji nalikuje na opal, osobito
po svom vanjskom izgledu, na primjer opalni
glinenac ili feldšpat (labradorit, opaline feldspar) ili
opalni kvarc (tabašir, opaline silica).
opaque – (1) neproziran, neprozračan, opak. U mineralogiji
– termin kojim se označava mineral koji je ne