Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

depth section 226
desalter
u podzemlju (na granici) u slučaju kada svakom refl
eksu (refl eksiji) odgovara njegova dubinska točka
(kada dubinska točka može biti različita za svaki refl
eks) u zavisnosti od nagiba i dubine zalijeganja refl
ektora (horizonta refl eksije) i distribucije brzine. (2)
U seizmičkoj prospekciji metodom refrakcije – točka
za koju se izračunava dubina do horizonta, obično je
to točka izlaza vala iz horizonta refrakcije (koji putuje
do geofona); v. common depth point.
depth section – dubinski presjek (profi l). Seizmički presjek
(profi l, seismic section) koji se grafi čki prikazuje
vertikalnom skalom u jedinicama dubine umjesto u
jedinicama vremena.
depth-velocity curve – krivulja dubina-brzina strujanja,
krivulja vertikalne brzine strujanja, v. vertical-velocity
curve.
depth yardstick – kriterij dubine bušotine. Dubine ležišta
koje državne regulativne agencije primjenjuju
za određivanje dopuštenih kapaciteta (količina) proizvodnje
ugljikovodika za bušotinu, ležište, polje ili
koncesiju. Dopuštena proizvodnja je veća za veću
dubinu (uz jednaku gustoću mreže bušotina) i za
veći razmak između bušotina. Na primjer, američko
regulativno tijelo Texas Railroad Commission propisuje
dopuštenu dnevnu proizvodnju nafte od 16
m 3 (102 barela) za bušotinu koja proizvodi iz ležišta
dubine između 1.500 i 1.800 metara (5.000 i 6.000
stopa) pri gustoći mreže bušotina od 16 hektara (40
akra), dnevnu proizvodnju od 36,6 m 3 (230 barela)
za bušotinu koja proizvodi iz ležišta dubine između
3.000 i 3.150 metara ili 10.000 i 10.500 stopa (pri gustoći
mreže bušotina od 16 hektara ili 40 akra) koja su
otkrivena prije 1.1.1965, a 30,5 m 3 (192 barela) za polja
otkrivena nakon tog datuma. Dopuštena dnevna
proizvodnja nafte za bušotinu koja proizvodi iz morskih
(odobalnih) ležišta iznosi 82 m 3 (515 barela).
depth zone – dubinska zona. (1) U geologiji – jedna od
karakterističnih fi zikalno-kemijskih sredina Zemlje
(dijelova Zemlje s karakterističnim fi zikalno-kemijskim
uvjetima) na različitim dubinama koje uvjetuju
manifestiranje raznih metamorfnih procesa (pojava);
v. epizone, katazone, mesozone. (2) U oceanografi ji
– jedna od četiriju oceanskih sredina ili zona s različitim
dubinama vode i uvjetima: (a) litoralna zona ili
litoral (sredina između visoke i niske plime – v. littoral);
(b) neritska zona ili neritik (sredina između nivoa
niske plime i dubine do 200 metara – v. neritic); (c)
batijalna zona ili batijal (sredina na dubini vode između
200 i 1.000 metara – v. bathyal), i (d) abisalna
zona ili abisal (sredina s dubinom vode većom od
1.000 metara – v. abyssal).
derivate – derivat. U petrologiji – opći termin (danas
zastario) za označavanje stijena koje su se formirale
pretaloživanjem produkata razaranja starijih stijena.
derivative rock – (1) pretaložena stijena. Stijena sastavljena
(građena) od pretaloženog materijala raspadanja
starijih stijena. Sedimentna stijena ili stijena nastala
od materijala koji nije bio u rastaljenom stanju
neposredno prije njegova akumuliranja. (2) Sinonim
za sedimentnu stijenu, v. sedimentary rock.
derived – pretaložen. U geologiji – termin za označavanje
materijala koji nije primaran ili materijala koji
je donesen s bilo kojeg mjesta, osobito često se
pretaloženim nazivaju fosili (fosilni ostaci) koji su bili
odneseni vodom s mjesta njihova prvobitnog zali-
jeganja i pretaloženi u kasnijim formacijama (stijenama)
na raznim područjima. Terminom se također
označavaju geološki materijali koji nisu primarni ili
prvobitni; v. reworked.
dermoskeleton – egzoskelet, vanjski skelet, v. exoskeleton.
derrick – bušaći toranj, toranj za bušenje, v. drilling
derrick.
derrick fl oor – bušaća (radna) platforma (podište), platforma
(podište) bušaćeg tornja, v. drilling fl oor.
derrickhand – tornjaš, v. derrickman.
derrick height – visina bušaćeg tornja. Duljina noge
bušaćeg tornja (derrick leg) mjerena od bušaćeg
(radnog) podišta (platforme) tornja (drilling fl oor,
derrick fl oor) do dna greda podišta nepokretnog koloturnika
(water table beams).
derrickman, derrick man, derrick-man – tornjaš. U
procesu bušenja – član bušaće ekipe (brigade) ili
posade bušaćeg postrojenja (garniture – v. drilling
crew) i obično drugi bušaći radnik po hijerarhiji na
postrojenju (iza bušača – v. driller). Radi na gornjoj
platformi (podištu) bušaćeg tornja (blizu vrha tornja)
i rukuje elevatorom u vrijeme kada se iz bušotine
izvlače (vade) bušaće šipke ili zaštitne cijevi ili u nju
spuštaju. Također čisti, ulji, podmazuje, pregledava i
popravlja koloturje i bušaću užad (koji služe za izvlačenje
i spuštanje šipki i cijevi) i, kada nije zauzet poslovima
na gornjoj platformi, obično obavlja posebne
poslove oko pripreme bušaće isplake (kontrola i
obrada isplake) te održava i popravlja isplačne pumpe
i rezervoare, a po potrebi pomaže bušaču. Posao
tornjaša zahtijeva posebnu sposobnost za rad na
velikim visinama jer je njegovo radno mjesto obično
18 do 27 metara iznad radne platforme (podišta)
bušaćeg tornja, odnosno 30 do 35 metara iznad zemlje
(ovisno o duljini sekcija bušaćih šipki i zaštitnih
cijevi). Sinonimi: derrickhand, derrick monkey, derrick
skinner, monkey, tower hand.
derrick man’s working platform – platforma (podište)
tornjaša, v. monkey board.
derrick monkey – tornjaš, v. derrickman.
derrick platform – bušaća (radna) platforma (podište),
platforma (podište) bušaćeg tornja, v. drilling fl oor.
derrick skinner – tornjaš, v. derrickman.
derrick substructure – supstruktura bušaćeg tornja.
Čelična platforma s potpornjima (rešetkasto postolje)
bušaćeg postrojenja na kojoj stoji bušaći
toranj(drilling derrick) ili jarbol (drilling mast), dizalica
(drawworks), radno (bušaće) podište (platforma,
drilling fl oor), baraka za bušače (doghouse) i vrtaći
stol (rotor, rotary table). Služi kao potporanj za opremu,
za dizanje opreme i kao prostor za skladištenje
i opremu za kontrolu bušotine ispod radnog podišta
bušaćeg postrojenja. Supstruktura bušaćeg tornja je
obično široka 3 metra (10 stopa), visoka 3 metra (10
stopa) i dugačka 9 metara (30 stopa). Primjenjuju se
dvije supstrukture (međusobno paralelne s razmakom
3 do 6 metara/10 do 20 stopa).
derrick window – otvor (vrata) bušaćeg tornja, v. V-door.
desalination – desalinizacija, odsoljavanje, uklanjanje
soli. Proces uklanjanja soli iz sirove nafte prije njene
daljnje prerade. Postupak se sastoji u miješanju nafte
sa slatkom vodom, a slana voda se uklanja električnom
koalescencijom. Sinonim: desalting.
desalter – uređaj za odsoljavanje. Uređaj za uklanjanje