Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

superquenched wet combustion
sition. (2) Proces kojim se mlađi sedimentni slojevi
sukcesivno talože na donjim (ispod zaliježućim) i
starijim slojevima. Termin također označava stanje
takvog uslojavanja. Sinonimi: superimposition, supraposition.
(3) Određivanje relativne starosti uslojenih
stijena – u seriji sedimentnih stijena (koje nisu
prevrnute) najgornji (najplići) sloj je uvijek najmlađi,
a najdonji (najdublji) sloj je uvijek najstariji; v. law of
superposition.
superquenched wet combustion – v. partially quenched
combustion.
supersaline – hiperslan, v. hypersaline.
supersaturated permafrost – prezasićeno trajno zamrznuto
tlo, prezasićeni permafrost. Trajno zamrznuto
tlo (permafrost) koje sadrži više leda nego što bi tlo
moglo sadržavati vode u tekućem stanju.
supersaturated solution – prezasićena otopina. Otopina
koja sadrži otopljene tvari (soluta) više od normalne
količine pri kojoj je uspostavljena ravnoteža
između zasićene otopine (saturated solution) i neotopljene
tvari (undissolved solute).
supersaturation – prezasićenost. (1) Povećano zasićenje
(zasićenost) tekućine otopljenim plinom (dissolved
gas) u odnosu na normalno maksimalno zasićenje
pri danom tlaku i danoj temperaturi. Miješanjem
se plin izdvaja iz otopine. (2) Povećana koncentracija
čvrste (krute) tvari u otopini (solid solute) s obzirom
na normalnu maksimalnu koncentraciju pri danom
tlaku i danoj temperaturi. Prezasićena otopina nije
stabilna i stvara se oboreni talog (precipitat).
superseries – nadserija. U stratigrafi ji – rijetko upotrebljavani
termin kojim se označava grupa od dvije ili
više serija (series).
superstage – natkat. Kronostratigrafska jedinica (chronostratigraphic
unit) višeg ranga od kata (stage) koja
se sastoji od nekoliko susjednih katova.
superstructure – (1) superstruktura. U tektonici – gornji
strukturni sloj (structural layer) orogenetskog pojasa
(orogenic belt) koji je podvrgnut samo relativno
plitkim ili površini bliskim procesima deformacije
za razliku od podzalegnute, složeno deformirane i
metamorfozirane infrastrukture (v. infrastructure).
Sinonim: suprastructure. (2) nadgrađe. (a) Dio morske
(odobalne) platforme (off shore platform) smješten
iznad rešetkastog postolja (jacket). (b) Dio poluuronjive
platforme (semisubmersible) smješten na stabilizacijskim
stupovima (stabilizer columns).
supersystem – nadsistem. Kronostratigrafska jedinica
(chronostratigraphic unit) koja je slijedeća viša po
rangu od sistema (system); v. erathem.
superterranean – natpovršinski. U geologiji – koji se
nalazi (sreće) na površini Zemlje ili iznad nje (termin
se rijetko primjenjuje). Sinonimi: superterrene, superterrestrial.
superterrene – natpovršinski, v. superterranean.
superterrestrial – natpovršinski, v. superterranean.
superwet combustion – supervlažno podzemno izgaranje
nafte, v. partially quenched combustion.
superzone – nadzona. Ukupnost dviju ili više stratigrafskih
zona (stratigraphic zone) svih tipova. Termin se
primjenjuje u slučajevima kada je kontinentalna korelacija
gruba i proizvoljna ili kada se ne može izvesti
detaljna podjela na zone.
supracrustal – suprakrustalni. U geologiji – (1) Termin
za označavanje stijena koje prekrivaju fundament
857
surface casing
(basement). (2) Koji se nalazi na površini Zemlje; v.
infracrustal.
supracrustal rocks – suprakrustalne stijene. Stijene koje
zaliježu iznad fundamenta (basement).
supraglacial – supraglacijalan, superglacijalan, nadledenjački,
v. superglacial.
supralittoral – supralitoralni, nadlitoralni, supratidalni,
natplimni. Termin za označavanje ruba obale koji
graniči s litoralnom zonom (littoral zone) i nalazi se
neposredno iznad nivoa visoke vode (high-tide level).
Sinonim: supratidal.
supraposition – superpozicija, v. superposition.
suprastructure – superstruktura, v. superstructure, 1.
supratidal – supratidalni, natplimni, supralitoralni, nadlitoralni,
v. supralittoral.
supratidal dolomite – natplimni (supratidalni) dolomit.
Mineral dolomit i dolomitna stijena koji su se formirali
alteracijom vapnenca u natplimnoj (supratidalnoj)
zoni (supratidal zone) iznad visoke plime (high tide)
u uvjetima humidne tropske klime. Neredovita oluja
potiskuje morsku vodu u supratidalnu zonu gdje se
isparava i dolazi do precipitacije kalcita i obogaćivanja
preostale vode magnezijem. Magnezijem bogate
vode se procjeđuju kroz nedavno nataloženi vapnenački
mulj (limestone mud) ili mikrit (micrite) i alterira
ih u natplimni dolomit. Supratidalni dolomit se često
taloži u slojevima koji se izmjenjuju s evaporitima i
formira stratigrafske zamke (stratigraphic traps) kada
se iskline uz nagib duž rubova bazena.
supratidal sediments – natplimni (supratidalni) sedimenti,
v. carbonate depositional environment.
surf – (1) mlat (mlatanje) mora. Djelatnost valova u zoni
mlata mora (v. surf zone). (2) zona mlata mora, v. surf
zone.
surface – (1) površina, dnevna površina. U geologiji
– vanjski dio čvrstog omotača Zemlje ili oceana;
gornji dio tla ili ogoljeni dio stijenske formacije. (2)
ploha. U geologiji – dvodimenzijska granica između
geoloških formi, kao što su formacije (formations) ili
strukture (structures), na primjer, ploha slojevitosti
(bedding surface) i rasjedna ploha (fault surface) ili
imaginarna ploha poput osne plohe bore (axial surface
of fold). Obično je to unutarnja granica, a rjeđe
granica koja se nalazi izvan geološke strukture. Ploha
ne mora nužno biti ravna; v. plane.
surface-active agent – površinski aktivni agens, surfaktant,
v. surfactant.
surface-active material – površinski aktivni materijal,
surfaktant, v. surfactant.
surface anomaly – površinska anomalija. Geofi zička
anomalija (geophysical anomaly) uzrokovana nepravilnostima
(neravninama) površine Zemlje ili blizu
Zemljine površine koja iskrivljava rezultate geofi -
zičkih mjerenja; površinska interferencija (surface
interference).
surface bean – površinska sapnica, sapnica na ušću bušotine,
v. wellhead choke.
surface blowout – površinska erupcija bušotine, v.
blowout, 1.
surface casing – uvodna zaštitna kolona (kolona zaštitnih
cijevi). Zaštitna kolona (casing) velikog promjera
(od 17,8 do 50,8 cm ili od 7 do 20 inča, tipično je
promjera 34 cm ili 13 3 / 8 inča) koja je ugrađena u bušotinu
na intervalu od njena ušća do relativno male
dubine (od 60 do 1.500 metara ili od 200 do 5.000