Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

fl uid-level survey 323
fl ushed-zone resistivity
vrha (nivoa) fl uida. Pjenjenje fl uida u kanalu bušotine
može uzrokovati prividno visok (lažni) nivo, što se
može eliminirati katkada injektiranjem malog volumena
tekućih ugljikovodika prije mjerenja. Mjerenja
nivoa u bušotinama je vrlo važno za njihovu pravilnu
i djelotvornu proizvodnju dubinskom pumpom. Sinonim:
fl uid-level survey.
fl uid-level survey – mjerenje nivoa (razine) fl uida u bušotini,
v. fl uid-level log.
fl uid loss – gubitak fi ltrata (fi ltracijski gubitak) bušaće
isplake, v. fi ltration loss.
fl uid-loss additive – aditiv za smanjivanje gubljenja
fl uida. (1) U tehnologiji bušaćih isplaka – aditiv koji
se dodaje bušaćim (isplačnim) fl uidima (drilling fl uids)
za smanjivanje prodiranja isplačnog fi ltrata u
bušenu formaciju (stijenu). Primjenjuju se bentonit,
škrob ili natrijska karboksimetilceluloza; v. drilling
mud additives. (2) U tehnologiji cementacije bušotina
– materijali ili tvari koji se dodaju cementnim
kašama (cement slurries) radi smanjivanja njihove
fi ltracije (izdvajanja ili gubljenja vode) kada su izvrgnute
diferencijalnom tlaku u bušotini u intervalu
propusne formacije. Za regulaciju fi ltracije rabe se
lateks, bentonit (s dispergatorom), atapulgit, organski
polimeri i karboksimetil-hidroksietil celuloza; v.
cement additives. (3) U tehnologiji obrade slojeva
kiselinom – aditivi kiselini (na primjer, topljive smole)
koji se dodaju radi postizanja dubljeg prodiranja
kiseline u formaciju; v. acid additives. (4) U tehnologiji
hidrauličkog frakturiranja slojeva – aditivi za
zaustavljanje strujanja fl uida za obradu iz formiranih
pukotina u formaciji. Primjenjuju se kremeno
brašno i ugljikovodikove smole. Sinonimi (za sve
defi nicije): fi ltrate reducer, fl uid-loss control additive,
fl uid-loss control agent, fl uid-loss preventer, fl uid-loss
reducer.
fl uid-loss control additive – aditiv za smanjivanje gubljenja
fl uida, v. fl uid-loss additive.
fl uid-loss control agent – aditiv za smanjivanje gubljenja
fl uida, v. fl uid-loss additive.
fl uid-loss preventer – aditiv za smanjivanje gubljenja
fl uida, v. fl uid-loss additive.
fl uid-loss reducer – aditiv za smanjivanje gubljenja fl uida,
v. fl uid-loss additive.
fl uid-open pressure-closed gas-lift valve – v. combination
gas-lift valve.
fl uid-operated gas-lift valve – ventil (zaklopac) plinskog
lifta s reakcijom na tlak u koloni uzlaznih cijevi, v.
tubing-pressure operated gas-lift valve.
fl uid potential – potencijal fl uida. U hidrologiji podzemnih
voda – mehanička energija po jedinici mase
vode u bilo kojoj zadanoj točki u prostoru i vremenu.
Potencijal fl uida u danoj točki tijela fl uida je proporcionalan
hidrostatičkom nivou fl uida (head) i jednak
je produktu (umnošku) hidrostatičkog nivoa (visine
tlaka vode) i ubrzanja sile teže (acceleration due to
gravity).
fl uid pound – hidraulički udar na klipne šipke. Pojava
uzrokovana plinom (otopljenim plinom ili vodenom
parom) iznad kapljevine u cilindru dubinske pumpe
s klipnim šipkama (barrel of sucker-rod pump), odnosno
nedovoljnim punjenjem pumpe. Pri hodu prema
dolje (downstroke) plin se komprimira i tlačni ventil
pumpe (traveling valve) se ne otvara dok ne dosegne
nivo tekućine u pumpi. Otvaranjem ventila trenutno
i drastično opadne naprezanje kolone klipnih šipki
(rod string). Hidraulički udari nisu poželjni jer uzrokuju
prijevremeno habanje klipnih šipki, oštećenje
pumpe, uzlaznih cijevi (tubing) i površinskog pumpnog
uređaja te pomicanje sidra s njegova mjesta.
Mogu se izbjeći usporavanjem pumpnog uređaja ili
skraćivanjem duljine hoda pumpe.
fl uid pressure – slojni tlak, v. reservoir pressure.
fl uid-pressure operated gas-lift valve – ventil (zaklopac)
plinskog lifta s reakcijom na tlak u koloni uzlaznih
cijevi, v. tubing-pressure operated gas-lift valve.
fl uid resistance – otpor fl uida. Sila kojom se tekućina
ili plin opire gibanju nekog tijela u njima. Sinonim:
resistance.
fl uid saturation – zasićenje fl uidom. Dio ili postotak
ukupnog pornog prostora stijene ispunjen nekim
fl uidom – plinom, naftom ili vodom, na primjer, zasićenje
naftom će biti jednako omjeru (kvocijentu) volumena
nafte u stijeni i ukupnog pornog volumena
stijene. Zasićenje vodom se mijenja od 100% ispod
naftne zone do minimalnog (nereducibilnog) zasićenja
vezanom (konatnom) vodom iznad prijelazne
zone. Na distribuciju zasićenja ležišta fl uidima utječu
gustoća fl uida, distribucija veličine pora, karakter
močivosti ležišne stijene te međufazna napetost.
fl uid saturation method – metoda zasićivanja fl uidom.
Metoda mjerenja efektivne poroznosti uzorka jezgre
zasićivanjem suhog uzorka homogenim fl uidom poznate
gustoće (na primjer, kerozinom).
fl uid-travel log – mjerenje putanje strujanja fl uida. Izučavanje
strujanja fl uida oko karotažne sonde koja
je u fi ksnom položaju u bušotini. U struju fl uida se
injektira određeni volumen radioaktivnog izotopa
kroz otvore u sondi i mjeri se brzina brojenja radioaktivnog
zračenja kao funkcija vremena detektorima
sonde u dva položaja. Podaci se rabe za lociranje
(određivanje) mjesta gubljenja fl uida u bušotini.
fl uid viscosity – viskoznost fl uida. Unutarnje trenje
fl uida uzrokovano međumolekularnim djelovanjem
koje uzrokuje otpor fl uida strujanju; v. viscosity.
fl uid viscosity ratio – omjer viskoznosti fl uida. U proizvodnji
nafte – omjer (odnos) viskoznosti istiskivajućeg
plina i viskoznosti nafte u ležištu s plinotlačnim
režimom (gas-drive reservoir). Rabi se u proračunima
jediničnog koefi cijenta istiskivanja nafte (unit displacement
effi ciency).
fl ushed zone – isprana zona. U karotaži – dio probušenog
sloja (stijene) neposredno iza isplačne obloge
(kore, mud cake) koji je najbliži kanalu bušotine
(wellbore) i iz kojeg je istisnuta gotovo sva količina
(volumen) originalne slojne (porne) vode (formation
water) i većina ugljikovodika vodom (fi ltratom) bušaće
isplake (mud fi ltrate) i u kojem dolazi do maksimalnog
miješanja neistisnute originalne slojne vode
s vodom iz isplake tijekom bušenja; v. invaded zone,
uninvaded zone.
fl ushed-zone resistivity – otpornost (električna otpornost,
specifi čni otpor, specifi čni električni otpor)
isprane zone. U elektrokarotaži – električna otpornost
(specifi čni električni otpor, electrical resistivity)
područja sloja ili ležišta koje neposredno okružuje
kanal bušotine (wellbore) na udaljenosti najmanje
7,6 cm (3 inča) i u kojem je najveći dio porne (slojne)
vode (formation water) ispran fi ltratom bušaće isplake
(mud fi ltrate) tijekom bušenja; v. fl ushed zone.