Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

slant drilling
osobito raspadanje suhe gline ili stvrdnutog tla kada
su zasićeni vodom ili uronjeni u vodu ili razaranje sedimentnih
stijena bogatih glinom kada su izložene
djelovanju zraka. (2) gašenje vapna. Obrada (miješanje)
vapna (lime) s vodom da se dobije gašeno vapno
(hydrated lime, slaked lime).
slant drilling – kontrolirano koso (orijentirano) bušenje,
v. deviation drilling.
slant hole – (1) projektirano kosa bušotina. Bušotina
koja je namjerno bušena s otklonom smjera kanala
od vertikale (pod određenim kutom odstupanja od
vertikale) od površine (ušća) postrojenjem za koso
usmjereno bušenje (slant-hole rig). Sinonim: slant
well. (2) kontrolirano kosa (orijentirana) bušotina, v.
deviated well.
slant hole drilling – kontrolirano koso (orijentirano) bušenje,
v. deviation drilling.
slant-hole rig – postrojenje (uređaj) za kontrolirano koso
bušenje. Bušaće postrojenje (uređaj, drilling rig) koje
je predviđeno za početak bušenja ili pod fi ksnim
(stalnim) kutom ili pod različitim kutom od vertikale
do 45°. Postrojenje je slično običnom bušaćem
postrojenju, ali je manje i opremljeno je posebnom
opremom za rukovanje cijevima. Sinonimi: slant rig,
tilted rig.
slant leg jack-up rig – samopodizna platforma s kosim
nogama. Samopodizna morska (odobalna) platforma
s nogama koje su blago nagnute prema van radi
stabilnosti platforme.
slant rig – postrojenje (uređaj) za kontrolirano koso bušenje,
v. slant-hole rig.
slant well – (1) projektirano kosa bušotina, v. slant hole,
1. (2) kontrolirano kosa (orijentirana) bušotina, v. deviated
well.
slate – slejt, krovni škriljavac, krovovac. Kompaktna
(gusta) fi nozrnasta metamorfna stijena (compact fi -
ne-grained metamorphic rock) koja je karakterizirana
savršenom cjepljivošću (perfect fi ssility) ili klivažem
škriljavosti (slaty cleavage) i, prema tome, može se
cijepati na tanke pločice. Stijene tog tipa su nastale
od muljnjaka (madstona, mudstone), prahovnjaka
(siltita, siltstone) ili drugih glinovitih sedimenata kao
rezultat regionalne metamorfoze (metamorfi zma)
niskog stupnja.
slate clay – škriljasta glina. Glina koja je više ili manje
transformirana u slejt (v. slate), osobito vatrostalna
glina koja se sreće u slojevima ugljena u Engleskoj.
slate ribbon – trakasta (vrpčasta) škriljasta struktura.
Reliktna trakasta (vrpčasta) struktura na plohi klivaža
slejta (v. slate) koja se sastoji od raznobojnih i ravnih,
valovitih ili savijenih pruga koje sijeku plohu klivaža.
Obično su trag slojevitosti.
slate spar – škriljčev špat (spat), v. shiver spat.
slatiness – škriljavost. Svojstvo (sposobnost) biti škriljast
(slaty), na primjer, svojstvo nekih sedimentnih
stijena (sedimentary rocks) da se cijepaju u tanke slojeve
ili pločice paralelno sa slojevitošću (bedding) s
pravilnošću ploha sličnoj pravom klivažu škriljavosti
(v. slaty cleavage).
slaty cleavage – klivaž škriljavosti, klivaž tečenja. Prožimajuća
paralelna folijacija fi nozrnastih pločastih
minerala (uglavnom klorita i sericita) orijentiranih u
smjeru okomitom na smjer stlačivanja (maksimalnog
konačnog skraćenja) koja se razvila u slejtu (slate) ili
u drugim homogenim sedimentnim stijenama (sedi-
795
slickenside
mentary rocks) kao rezultat deformacije (deformation)
i metamorfoze (metamorfi zma) niskog stupnja
(low-grade metamorphism). U većini slučajeva klivaž
škriljavosti je također klivaž osne plohe (v. axial-plane
cleavage). Sinonim: fl ow cleavage (v.).
sleeve – (1) košuljica jezgrene cijevi. Gumeni cilindar u
jezgrenoj cijevi (aparatu) s gumenom košuljicom
(tzv. »čarapom« – v. rubber sleeve core barrel) koja
se primjenjuje za jezgrovanje mekih ili raspucanih
formacija. (2) omotač (plašt) uzorka jezgre. Gumeni
cilindar koji obavija i hermetizira uzorak jezgre (core
plug) u priboru za mjerenje permeabilnosti (permeametru).
(3) vreća uređaja za seizmičku uzbudu eksplozijom
plina. Debelostjena gumena vreća uređaja za
seizmičku uzbudu eksplozijom plina (v. Sleeve exploder)
u marinskoj seizmičkoj prospekciji u kojoj se nalazi
plinoviti propan ili butan. (4) košuljica cilindra, v.
liner, 2.
sleeve blowout preventer – prstenasti protuerupcijski
uređaj (preventer), v. annular blowout preventer.
sleeve BOP – prstenasti protuerupcijski uređaj (preventer),
v. annular blowout preventer.
Sleeve (sleeve) exploder – uređaj za seizmičku uzbudu
eksplozijom plina u vreći. U marinskoj seizmičkoj
prospekciji – seizmički izvor (izvor seizmičke energije)
u kojem se za uzbudu energije primjenjuje
eksplozija plina (butana ili propana) u debelostjenoj
gumenoj vreći (cijevi) s odvođenjem (ispuhivanjem)
otpadnih plinovitih produkata eksplozije direktno
u atmosferu, a ne u vodu čime je smanjen utjecaj
pulzacije plinskog mjehura. Sastoji se od metalnog
kostura koji je tijesno obavijen debelim gumenim
omotačem (plaštem), sapnica za dovod plina i kisika
i ventila za odvod produkata eksplozije (termin je komercijalni
naziv uređaja koji je patentiran i također
se naziva Aquapulse).
slenderness ratio – vitkost. Omjer duljine i promjera
uzorka stijene u laboratorijskim ispitivanjima čvrstoće
stijene.
slew – (1) mala močvara, baruština, v. slough, 2. (2) močvarno
riječno korito, v. slough, 4.
slice – paket. U stratigrafi ji – proizvoljna neformalna
stratigrafska jedinica (stratigraphic unit) koja je izdvojena
na bazi jednake debljine ili koja se sastoji od
homogenog vertikalnog dijela unutar na drugi način
nedjeljive stratigrafske jedinice. Primjenjuje se za
kartiranje i analizu pojedinačnog facijesa.
slick assembly – glatki dubinski bušaći sklop (sklop bušaćih
alatki), v. slick bottomhole assembly.
slick bottomhole assembly – glatki dubinski bušaći
sklop (sklop bušaćih alatki). Dubinski bušaći sklop
(sklop bušaćih alatki – v. bottomhole assembly) koji
je bez stabilizatora i sastavljen je samo od regularnih
bušaćih šipki, teških šipki na donjem kraju bušaće
kolone i bušaćeg dlijeta. Rijetko se primjenjuje osim
za bušenje formacija s umjerenom sklonošću iskrivljavanja
kanala bušotine (mild crooked-hole formations)
i za skretanje bušotina. Sinonimi: slick assembly,
smooth assembly, smooth bottomhole assembly; v.
packed bottomhole assembly, pendulum bottomhole
assembly.
slickens – sloj fi nog siltnog mulja. U geologiji – sloj ekstremno
fi nog silta sedimentiran rijekom za vrijeme
poplave.
slickenside – zrcalo (ploha) klizanja, gorsko zrcalo, har-