Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

shaly reservoir rock
shaly reservoir rock – glinovita ležišna stijena, v. shaly
formation.
Shand’s classifi cation – Shandova klasifi kacija eruptivnih
stijena. Kvantitativna mineraloška klasifi kacija
eruptivnih (magmatskih) stijena (igneous rocks) koja
se bazira na kristaličnosti (crystallinity), stupnju zasićenja
silicij-dioksidom (sadržaju silicij-dioksida, silica
content), stupnju zasićenja oksidom aluminija (sadržaju
oksida aluminija, alumina content) i indeksu
boje (color index).
shank – krilo bore. U geologiji – zastarjeli sinonim termina
limb (v).
shank of bit – vrat bušaćeg dlijeta, v. drilling bit body.
shaped charge – kumulativni naboj eksploziva (eksplozivno
punjenje). Konusno oblikovano punjenje
jakog eksploziva u metalnoj čahuri (s metalnom
košuljicom) za usmjeravanje razvijenog plinskog
mlaza velike brzine u određenom smjeru, odnosno
za pojačavanje sile proboja oslobođenim mlazom
čestica velike brzine. Kumulativni naboji se rabe u
mlaznim perforatorima za perforiranje zaštitnih kolona
(casing) i cementnog prstena u bušotinama.
Oblik konusa određuje promjer i dubinu perforacija
(perforacijskih kanala, diameter of perforations, depth
of perforations). Sinonimi: jet charge, shaped explosive
charge.
shaped-charge gun – mlazni perforator, v. jet perforating
gun.
shaped-charge perforating – mlazno perforiranje, perforiranje
mlaznim perforatorom, v. jet perforating.
shaped-charge perforation – mlazno perforiranje, perforiranje
mlaznim perforatorom, v. jet perforating.
shaped-charge perforator – mlazni perforator, v. jet
perforating gun.
shaped explosive charge – kumulativni naboj eksploziva
(eksplozivno punjenje), v. shaped charge.
sharks – morski psi, v. selachians.
sharp sand – pijesak s uglastim zrnima. Pijesak koji je
sastavljen od uglastih zrna i gotovo ili potpuno bez
gline, ilovače i drugih stranih čestica (primjesa). Primjenjuje
se u graditeljstvu za pripremanje žbuke.
sharpstone – stijena s uglastim česticama. (1) Skupni
termin kojim se označavaju fragmenti bilo koje stijene
veći od pješčanih čestica ili zrna (promjera većeg
od 2 mm) koji imaju uglasti oblik, klastična komponenta
tucanika (rubble). (2) Finozrnasti neglinoviti
pješčenjak (fi ne-grained nonargillaceous sandstone)
koji se cijepa na uglaste fragmente (termin primjenjivan
u Yorkshireu, Engleska).
sharpstone conglomerate – sedimentna breča, v. sedimentary
breccia.
shatter belt – zona rasjeda, rasjedna zona. Manje preporučljivi
sinonim termina fault zone (v.).
shatter breccia – breča drobljenja. Tektonska breča
(tectonic breccia) sastavljena od uglastih fragmenata
koji pokazuju malu rotaciju. Sinonim: crackle breccia.
shatter cone – konus drobljenja. Konusni fragment stijene
s jasnim tragovima tektonskih strija, duljine od
1 cm i manje do nekoliko metara, duž kojeg je došlo
do loma. Takvi konusi formiraju gnijezda ili složene
grupe u stijenama s kriptoeksplozijskim strukturama
(cryptoexplosion structure) i općenito se vjeruje da su
se formirali djelovanjem udarnih valova izazvanih
udarom meteorita. Konusi drobljenja površinski sliče
na strukturu tipa »konus u konus« (cone-in-cone
777
shear fold
structure) u sedimentnim stijenama. Obično se sreću
u fi nozrnastim homogenim stijenama, na primjer,
karbonatnim (vapnencima, dolomitima), ali su također
prisutni u šejlu, pješčenjaku, kvarcitu i granitu.
Sinonimi: pressure cone, shear cone.
shattering – drobljenje. U geologiji – lomljenje tvrde
stijene na nepravilne uglaste blokove usljed djelovanja
jakih naprezanja. Pukotine pri takvom drobljenju
mogu poprijeko presijecati zrna minerala i elemente
strukture u stijeni.
shatter zone – zona drobljenja. U geologiji – područje
(često pojas ili izduljena zona) raspucane stijene.
Pukotine mogu biti ispunjene rudom s formiranjem
mreže žila.
shear – smik, smicanje. (1) Deformacija nastala kao rezultat
naprezanja koja uzrokuju ili teže uzrokovati
pomicanje susjednih slojeva tijela u odnosu jedan
na drugog u smjeru paralelnom s ravninom njihova
kontakta. U geološkoj literaturi termin shear se gotovo
uvijek primjenjuje za označavanje deformacije
(strain), a ne naprezanja (stress) koje je tu deformaciju
uzrokovalo. Također se primjenjuje za označavanje
ploha i zona kidanja smicanjem (surfaces of
failure by shear, zones of failure by shear) te ploha duž
kojih dolazi do diferencijalnog pomicanja. Sinonim:
shear strain. (2) U procesu polimernog zavodnjavanja
naftnih ležišta – mehanička deformacija ili izobličenje
ili djelomična razgradnja molekule polimera
kada on struji velikom brzinom; v. shear degradation
of polymers.
shear-blind (shear/blind) rams – slijepe odrezne čeljusti
(ulošci), v. blind-shear rams.
shear cleavage – klivaž smika (smicanja, klizanja). Sinonim
termina slip cleavage (klivaž klizanja). Opći
termin kojim se označava klivaž gdje je, kretanjem
paralelno s plohom klivaža (cleavage plane), došlo
do pomicanja prijašnjih ploha poprijeko na plohu
klivaža.
shear-cleavage fold – klivažna bora, v. cleavage fold.
shear cone – konus drobljenja, v. shatter cone.
shear degradation of polymers – smična (mehanička)
razgradnja polimera, razgradnja polimera smičnim
(mehaničkim) naprezanjem. U procesu polimernog
zavodnjavanja naftnih ležišta – tip razgradnje (gubitka
svojstava) otopine polimera uzrokovan permanentnim
(stalnim) mehaničkim smicanjem molekula
polimera. Razgradnjom smicanjem, odnosno smičnim
naprezanjem, dolazi do kidanja lanaca polimera,
što dovodi do promjene srednje molarne mase,
skrin-faktora i viskoznosti otopine. Smična naprezanja
se pojavljuju kada su brzine injektiranja otopine
polimera velike gotovo na cijelom putu otopine – u
pumpama, ventilima, sapnicama, prigušnicama,
opremi ušća bušotine, pri prolazu kroz perforacije
zaštitne kolone i pri strujanju velikom frontalnom
brzinom u poroznoj sredini (što je slučaj u okolišu
injekcijske bušotine). Poliakrilamidi su, za razliku
od polisaharida (biopolimera), posebno osjetljivi na
razgradnju smičnim naprezanjem. Sinonim: mechanical
degradation of polymers; v. polymer degradation,
polymer biodegradation, oxidative degradation of polymers,
thermal degradation of polymers.
shear drag – otpor smiku (smicanju), v. shear resistance.
shear fold – bora otkidanja (klizanja). Slična bora (v. similar
fold) koja se formirala otkidanjem ili klizanjem