Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

Laramide revolution 460
lateral fault
jedinstvenog mišljenja treba li laramijsku orogenezu
strogo ograničiti u vremenu i prostoru i razmatrati
je kao pojedinačni događaj blizu konca krede i kao
deformacije samo tipičnog područja ili primjenu
tog termina proširiti na sve orogeneze (orogenetske
pokrete) od rane krede do eocena ili kasnije i
na deformacije cijelog pojasa Kordiljera (Cordilleran
belt) zapadnog dijela Sjeverne Amerike. Najpravilnija
uporaba je vjerojatno kompromis između ta dva
ekstremna mišljenja. Sinonimi: Laramian orogeny,
Laramic orogeny, Laramide revolution, Laramidian
orogeny.
Laramide revolution – laramijska orogeneza, v. Laramide
orogeny.
Laramidian orogeny – laramijska orogeneza, v. Laramide
orogeny.
lardite – masivni talk (milovka), steatit, v. steatite, 1.
lard stone – masivni talk (milovka), steatit, v. steatite, 1.
large boulder – veliki (krupni) blok. Blok (v. boulder)
promjera u rasponu od 1.024 mm do 2.048 mm (40
do 80 inča); v. medium boulder, small boulder, very
large boulder.
large cobble – veliki (krupni) oblutak (oblutica). Geološki
termin za oblutak (v. cobble) promjera u rasponu od
128 mm do 256 mm (5 do 10 inča); v. small cobble.
larger foraminifera – krupne foraminifere (krednjaci).
Neformalni naziv koji se općenito rabi za označavanje
takvih foraminifera koje se izučavaju bez pomoći
mikroskopa; v. smaller foraminifera.
large-scale map – karta krupnog mjerila. Karta sastavljena
u takvom mjerilu (u SAD 1:25.000 i većem) da
se malo područje može prikazati u fi nim detaljima
i s velikom točnošću; karta čije mjerilo ima mali nazivnik
(poput 1:10.000); v. intermediate-scale map,
small-scale map.
large wave – površinski val. U seizmologiji – zastarjeli
sinonim termina surface wave (v.).
last cut – teška frakcija, v. heavy fraction.
late – kasan. U geologiji – koji je blizu konca ili se zbiva
blizu svršetka nekog vremenskog odsječka. Kao
pridjev termin se primjenjuje s nazivima geokronoloških
jedinica (geologic-time units) – ere (era),
perioda (period), epohe (epoch) – za upućivanje na
relativnu vremensku pripadnost i odgovara terminu
gornji (v. upper) u tom značenju u kojem se on primjenjuje
s nazivom ekvivalentne kronostratigrafske
jedinice (time-stratigraphic unit), na primjer, »stijene
batolita gornje jure (Upper Jurassic) bile su intrudirane
u kasnoj juri (Late Jurassic)«. U engleskom jeziku
(terminologiji) početno slovo termina se piše veliko
pri upućivanju na formalnu podjelu (na primjer,
Late Devonian), dok termin pisan malim početnim
slovom upućuje na neformalnu podjelu (na primjer,
late Miocene). Neformalni naziv se može rabiti za ere
i epohe te za periode kada nema formalne podjele;
v. early, middle.
Late Cambrian – kasni kambrij, v. Cambrian.
Late Cretaceous – kasna kreda, v. Cretaceous.
Late Devonian – kasni devon, v. Devonian.
late diagenesis – kasna dijageneza, epidijageneza, epigeneza.
Dubinska dijageneza (deep-seated diagenesis),
koja se zbivala dugo vremena nakon sedimentacije,
kada je sediment više ili manje zbijen u stanje
stijene, ali se ipak još nalazi pri tlaku i temperaturi
koji su bliski uvjetima sedimentacije. Predstavlja
prijelazni stadij između dijageneze i metamorfoze
(metamorfi zma). Sinonimi: epidiagenesis, epigenesis,
metharmosis.
Late Eocene – kasni eocen, v. Eocene.
late-glacial – kasnoglacijalan, kasnoledenjački. Koji
se odnosi na vrijeme skraćivanja zadnje glacijacije
(oledbe), osobito kasnoglacijalni period (Late Glacial
period) pleistocenske epohe koji je neposredno prethodio
predborealnoj fazi (Preboreal phase).
Late Jurassic – kasna jura, v. Jurassic.
Late Miocene – kasni miocen, v. Miocene.
Late Oligocene – kasni oligocen, v. Oligocene.
Late Ordovician – kasni ordovicij, v. Ordovician.
Late Paleocene – kasni paleocen, v. Paleocene.
Late Permian – kasni perm, v. Permian.
Late Pliocene – kasni pliocen, v. Pliocene.
lateral – (1) lateralan, poprečan. U stratigrafi ji – termin
koji označava smjer pružanja sloja izmjeren pod pravim
kutom na vertikalni smjer. (2) lateralna (lateralna
karotažna) sonda. U karotaži – tip (danas zastarjele)
sonde za otporsku karotažu (resistivity logging). Tijekom
mjerenja konstantna struja prolazi između
strujne elektrode u kanalu bušotine (elektroda A)
i udaljene elektrode, a razlika potencijala se mjeri
između mjernih elektroda (potential electrodes, measuring
electrodes) u sondi (elektrode M i N) koje se
obično nalaze ispod strujne elektrode (za razliku od
recipročne sonde – v. reciprocal sonde). Udaljenost
između elektroda M i N je mala u usporedbi s razmakom
elektroda sonde (spacing) koji je jednak udaljenosti
između strujne elektrode A i središnje točke
između elektroda M i N i obično iznosi 4,8 do 6,6 metara
(16 do 22 stope). Mala (kratka) inverzna sonda
(short lateral) katkada ima razmak elektroda od 1,8
do 2,7 metara (6 do 9 stopa).
lateral accretion – lateralni (bočni) prirast sedimenta. U
geologiji – lateralna (bočna) sedimentacija (taloženje
na stranu) ili horizontalna sedimentacija (taloženje
po horizontali), na primjer, podlokavanje vanjske
obale riječnog meandra (stream meander) i prirašćivanje
njegove unutarnje obale do nivoa vode sedimentacijom
materijala koji je ondje transportiran
valjanjem ili vučenjem po dnu; v. vertical accretion.
lateral bore – bočni kanal bušotine, v. lateral wellbore.
lateral consequent stream – sekundarna konsekventna
(supkonsekventna) rijeka, v. secondary consequent
stream, 2.
lateral coring – uzimanje bočne jezgre, bočno jezgrovanje,
v. sidewall coring.
lateral corrasion – lateralna (bočna) korazija. Korazija
obala rijeke; v. vertical corrasion.
lateral erosion – lateralna (bočna) erozija. U geologiji
– erozija (spiranje) obala meandrirajućom rijekom
(meandering stream) rezultat čega je bočno izravnavanje
(lateral planation).
lateral fault – lateralni rasjed, rasjed s pomakom po
pružanju. Rasjed duž kojeg dolazi samo do horizontalnog
(lateralnog) pomaka (pomicanja) stijena
(slojeva), odnosno do pomicanja po pružanju (streak
separation). Kretanje kod takvih rasjeda se opisuje
gledanjem direktno poprijeko rasjeda i otkrivanjem
kojim smjerom se pomicao blok stijena na suprotnoj
strani – ako se blok pomaknuo ulijevo, rasjed se naziva
lijevim (v. left-lateral fault), a ako je pomicanje
bloka stijena bilo udesno, rasjed se naziva desnim