Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

stable isotope ratio analysis
spontano podvrgnut radioaktivnom raspadu (radioactive
decay).
stable isotope ratio analysis – analiza odnosa stabilnih
izotopa. Kvantitativna kemijska analiza izotopa
elementa koji nisu radioaktivni, na primjer ugljika-12
(C 12 ) i ugljika-14 (C 14 ). Analiza se primjenjuje s radiometrijskim
određivanjem starosti (datiranjem, radiometric
age dating) za određivanje postojanja bilo kakve
biološke ili kemijske frakcionacije koja bi mogla
utjecati na radiometrijsko datiranje. Elementi koji se
analiziraju su ugljik, kisik, dušik, sumpor i vodik.
stable magnetization – stabilna magnetizacija. Remanentna
(preostala) magnetizacija (v. remanent
magnetization) čija se veličina ne mijenja tijekom geološkog
vremena, tj. koja ne pokazuje magnetsku viskoznost
(magnetic viscosity – spora promjena ili kašnjenje
magnetizacije feromagnetskih tvari pri brzim
promjenama jakosti vanjskog magnetskog polja).
stable miscible displacement – v. stable miscible fl ood.
stable miscible fl ood (fl ooding) – stabilno miscibilno
istiskivanje nafte. Proces miscibilnog istiskivanja nafte
(metoda povećanja iscrpka nafte/EOR-metoda) u
kojem nema rasta viskoznih i/ili gravitacijskih jezika
otapala (solventa) i, prema tome, ne dolazi do mimoilaženja
dijela nafte u ležištu istiskivajućim (injektiranim)
otapalom. Stabilnost tog tipa istiskivanja nafte
je najvažniji faktor uspješnosti miscibilnog režima
istiskivanja. Sinonim: stable miscible displacement; v.
unstable miscible fl ood.
stack – (1) izolirani stijenski blok. U geomorfologiji –
uspravni izolirani blok stijene sa strmim stranama
koji se uzdiže iznad okružujuće okoline iz padine ili
brijega. (2) morska stupasta litica (hridina). U geologiji
– visoki izolirani i obično sa strmim padinama
stupasti stjenoviti otok ili stijenska masa blizu hridinaste
obale koji su otkinuti od glavnog dijela litice
(klifa) djelovanjem erozije valovima potpomognutim
trošenjem (raspadanjem), osobito litica sa stupastom
strukturom (lučenjem) i gotovo horizontalnom
stratifi kacijom (slojevitošću). Takve litice se također
mogu formirati duž obala velikih jezera. Sinonimi:
marine stack, sea stack. (3) sumarni zapis seizmičkih
tragova. U seizmičkoj prospekciji – suma (zbroj, kombiniranje)
nekoliko seizmičkih tragova (tragova na
raznim seizmogramima) koji su dinamički i statički
korigirani. (4) protuerupcijski (preventerski) sklop, v.
blowout preventer stack.
stack gas – dimni plin. Plinovi (plinoviti produkti izgaranja)
koji se ispuštaju u atmosferu kroz različite
dimnjake u rafi nerijama i elektranama. Sadrže ugljikmonoksid,
ugljik-dioksid, sumporne spojeve i čvrste
(krute) čestice.
stacking a drilling rig – uskladištenje bušaćeg postrojenja
(uređaja). Spremanje bušaćeg postrojenja (uređaja)
u skladište nakon što je povučeno iz rada u
očekivanju novih poslova. Može biti na neodređeno
vrijeme, tzv. hladno uskladištenje (cold stacking), ili
uz održavanje malobrojnom posadom (toplo uskladištenje,
warm stacking). Sinonim: stacking a rig.
stacking a rig – uskladištenje bušaćeg postrojenja (uređaja),
v. stacking a drilling rig.
stacking the tools – horizontalno slaganje bušaćih šipki.
Izvlačenje (vađenje) bušaćih šipki iz bušotine i horizontalno
slaganje blizu bušotine kako bi se mogao
ukloniti bušaći toranj.
824
stage
stacking velocity – brzina zbrajanja, v. normal-moveout
velocity.
stade – stadijal. Podstadij glacijalnog (ledenjačkog)
stadija (glacial stage) koji je označen ponovnim nastupanjem
ledenjaka; klimatska epizoda glacijala
(ledenjačkog perioda, glaciation) tijekom koje je
došlo do sekundarnog nastupanja ledenjaka. Sinonim:
stadial.
stadial – (1) stadijal, v. stade. (2) stadijalan. Koji se odnosi
na stadijal ili je formiran tijekom stadijala (v.
stade).
stadial moraine – recesijska morena, morena povlačenja
ledenjaka, v. recessional moraine.
Staff ordian – staford, staff ord. Stratigrafski kat srednjeg
dijela gornjeg karbona (middle Upper Carboniferous)
– iznad jorka (Yorkian), a ispod radstoka (Radstockian).
Ekvivalentan je dijelu gornjeg westfala (upper
Westphalian).
stage – (1) kat. U stratigrafi ji – (a) Kronostratigrafska
jedinica (chronostratigraphic unit) manjeg razmjera i
nižeg reda (ranga) od serije (v. series, 1b), ali viša od
potkata (v. substage, 1) na koje se može dijeliti. Primjenjuje
se najčešće i najviše u intrakontinentalnoj
klasifi kaciji. Vremenski ekvivalent kata je doba (v.
age, 1). Katovi se obično izdvajaju na bazi sukcesivnog
niza biostratigrafskih zona (biozona – v. biozone).
Nazivi većine katova se daju po litostratigrafskim
jedinicama (lithostratigraphic units), iako bi pravilnije
bilo dodijeliti im geografske nazive koji nisu bili ranije
primjenjivani u stratigrafskoj nomenklaturi – geografski
nazivi, kada se pri tome rabe kao pridjevi,
najčešće imaju nastavke (završetke) na –an ili –ian,
iako je također dopušteno rabiti geografski naziv
bez bilo kakvog posebnog nastavka (na primjer, Claiborne
Stage). (b) Neformalni termin za označavanje
kronostratigrafskih jedinica bilo koje vrste i približno
reda (ranga) kata koje nisu dio standardne hijerarhije
kronostratigrafskih jedinica (c) Parakronolitološka jedinica
(v. para-time-rock unit) koja se sastoji od dviju
ili više zona. (d) Termin koji se primjenjuje u Engleskoj
za označavanje litološko-stratigrafske jedinice
(rock-stratigraphic unit). (2) stadij. U geokronologiji
– zastarjeli naziv jedinice geološkog vremena (geologic-time
unit) kraćeg trajanja od doba (v. age, 1a)
koja odgovara formaciji (v. formation, 1). (3) glacijalni
(ledenjački) stadij. U glacijalnoj geologiji – kronološki
termin (time term) koji se primjenjuje za označavanje
glavne (osnovne) podjele glacijalne (ledenjačke)
epohe (glacial epoch), osobito glavna podjela pleistocena
koja odgovara litološkoj jedinici (rock unit) reda
(ranga) formacije. Obuhvaća glacijalni stadij ili stadij
oledbe (glacial stage) i interglacijal ili međuledenjački
stadij (interglacial stage). Međutim Američka komisija
za stratigrafsko nazivlje (American Commission
on Stratigraphic Nomenclature, ACSN) odbacuje takvu
uporabu termina budući da je ona proturječna s defi
nicijom termina stage (kat) kao kronostratigrafske
jedinice i zahtjevom da katovi trebaju imati široko
geografsko prostiranje. (4) stadij razvoja reljefa. U geomorfologiji
– (a) Faza razvoja ciklusa erozije (cycle of
erosion) u kojoj forme krajolika imaju karakteristične
oblike koji se razlikuju od sličnih oblika svojstvenih
drugim fazama erozijskog ciklusa, na primjer, stadiji
mladosti (stages of youth), zrelosti (stages of maturity)
i starosti (stages of old age) u razvoju rijeke ili