Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

efl ection survey
refl eksije valova (refl ektiranih valova), refl eksijska seizmologija.
Tip (postupak, metoda) seizmičkog istraživanja
(prospekcije) baziran na mjerenju vremena
putovanja (širenja) seizmičkih valova koji su nastali
umjetno proizvedenim eksplozijama i zatim se refl
ektirali (odbili) natrag pri gotovo vertikalnom upadu
od podzemnih površina razdjela (graničnih površina)
sredina (medija) s različitim brzinama širenja
elastičnih valova do prijamnika. Refl eksijska seizmologija
se ponajprije primjenjuje za istraživanje nafte
i plina. Sinonimi: refl ection seismic shooting, refl ection
seismology, v. refl ection survey, refraction shooting,
refraction survey.
refl ection survey – seizmičko snimanje (prospekcijsko
snimanje) metodom refl eksije valova (refl ektiranih
valova). Najčešće primjenjivani tip seizmičkog istraživanja
koje se primjenjuje za izučavanje geološke
građe presjeka (kartiranje geološke strukture) i/ili
stratigrafskih karakteristika. Paljenjem eksplozivnih
punjenja na površini ili blizu nje se generiraju seizmički
valovi (energija) koji se refl ektiraju (odbijaju)
od površina razdjela (graničnih površina) podzemnih
formacija (gdje dolazi do promjena akustičke
impedancije i oblika vala) natrag do seizmičkih prijamnika
(geofona) i mjeri se vrijeme nailaska valova.
Svrha obrade seizmičkih podataka je obično procjena
dubina zalijeganja i položaja (nagiba i pružanja)
horizonata (granica) refl eksije (koji su obično paralelni
sa slojevitošću) i lateralnih promjena refl eksa.
Sekundarna svrha je defi niranje stratigrafskih varijacija
iz mjerenja normalnog vremenskog pomaka nailazaka
seizmičkih valova ili amplituda i valnih oblika
refl eksa. Sinonim: refl ection surveying; v. refl ection
shooting, refraction shooting, refraction survey.
refl ection surveying – seizmičko snimanje (prospekcijsko
snimanje) metodom refl eksije valova (refl ektiranih
valova), v. refl ection survey.
refl ectivity – koefi cijent refl eksije, v. refl ection coeffi cient.
refl ector – refl ektor, horizont (sloj, površina) refl eksije.
U seizmičkoj prospekciji – horizont (sloj) ili površina
razdjela (granična površina) između sredina (medija)
s različitim elastičnim svojstvima od kojih se refl ektiraju
(odbijaju) seizmički valovi; v. refractor.
refl ux – (1) pretok, refl uks. U kemijskoj tehnologiji
(procesu) – dio struje produkta koji se može vratiti
u proces kako bi potpomogao povećanje konverzije
ili iscrpka, na primjer, u procesu destilacije ili
ekstrakcije tekućine tekućinom. (2) povratni tok. U
geologiji – povratni tok, osobito povratni tok koncentrirane
slane (mineralizirane) vode kroz dno evaporitnog
bazena. Budući da takve slane vode mogu
biti obogaćene magnezijem u usporedbi s morskom
vodom, vjeruje se da povratni tok doprinosi dolomitizaciji
karbonatnih stijena u nekim bazenskim
sekvencijama.
refracted wave – vodeći (vodeći refraktirani, vodeći prelomljeni)
seizmički val, v. head wave.
refraction – refrakcija, prelamanje, lom. U fi zici – promjena
smjera širenja zrake svjetlosti ili nekog drugog
vala (na primjer, seizmičkog, zvučnog ili elektromagnetskog
vala) zbog njihova prelaženja iz jedne
sredine (medija) u drugu, koja se od prve razlikuje
po optičkoj gustoći ili brzini širenja vala (ili kada u
sredini postoji prostorna varijacija brzine širenja), što
697
refractor
je praćeno promjenom brzine širenja vala; v. diff raction,
refl ection.
refraction angle – kut refrakcije (prelamanja, loma), v.
angle of refraction.
refraction profi le – profi l refrakcije (prelamanja) valova.
Seizmički profi l (seismic profi le) dobiven metodom
refrakcije (prelamanja, loma) valova s geometrijom
rasporeda seizmičkih prijamnika na način da se pojača
energija koja se širi horizontalno kroz sredinu
(medij) velikom površinskom brzinom; v. refl ection
profi le.
refraction shooting – seizmičko istraživanje metodom
refrakcije valova (refraktiranih valova), refrakcijska
seizmologija. Tip (metoda) seizmičkog istraživanja
(prospekcije) baziran na mjerenju vremena putovanja
(širenja) vodećih seizmičkih valova (head waves)
koji prodiru u sloj velikom brzinom širenja valova
(horizont refrakcije, refractor) pod gotovo kritičnim
kutom i zatim putuju kroz njega gotovo paralelno
s njegovom površinom. Vremena nailaska vodećih
refraktiranih seizmičkih valova se rabe za kartiranje
dubine horizonata refrakcije (određivanje dubine je
manje točnosti nego kod metode refl eksije valova).
Sinonim: refraction seismology; v. refl ection shooting,
refl ection survey, refraction survey.
refraction survey – seizmičko snimanje (prospekcijsko
snimanje) metodom refrakcije (metodom refraktiranih
valova). (1) Tip seizmičkog istraživanja koje se primjenjuje
za izučavanje geološke građe presjeka (kartiranje
geološke strukture) uz pomoć refraktiranih ili
prelomljenih valova (refracted waves, head waves).
Energija refraktiranih (prelomljenih) seizmičkih valova
se stvara pri njihovu upadu pod kutom bliskim kritičnom
na sloj s velikom brzinom širenja valova (horizont
refrakcije, refractor) i širi se praktično paralelno
s krovinom horizonta refrakcije. Mjeri se vrijeme nailaska
refraktiranih valova (koje ovisi o udaljenosti do
točke paljenja), a svrha obrade seizmičkih podataka
je određivanje (kartiranje) dubine zalijeganja i oblika
horizonta refrakcije u kojem se valovi šire. Sinonim:
refraction surveying; v. refl ection shooting, refl ection
survey, refraction shooting. (2) Pronalaženje i kartiranje
masiva s velikom brzinom širenja seizmičkih valova,
na primjer, solne dome (kupole) i određivanje
njihove konture seizmičkim istraživanjem metodom
refraktiranih valova u dubokim bušotinama.
refraction surveying – seizmičko snimanje (prospekcijsko
snimanje) metodom refrakcije (metodom refraktiranih
valova), v. refraction survey.
refractive index – indeks refrakcije (prelamanja, loma),
v. index of refraction.
refractor – refraktor, horizont (sloj, površina) refrakcije
(prelamanja, loma). U seizmičkoj prospekciji – sloj u
kojem je brzina širenja seizmičkih valova veća nego
u nadzalegnutim slojevima. U tom sloju se stvaraju
stabilni refraktirani (prelomljeni) seizmički valovi.
Slojevi refrakcije moraju imati dostatnu debljinu
(veću od 1 / 10 duljine vala) kako bi se osiguralo širenje
energije refraktiranih valova na dovoljno velike udaljenosti
– takvim slojevima se smatraju slojevi koji se
protežu na velikim površinama i koji se dosta razlikuju
po graničnoj brzini tako da se (u njima formirani)
refraktirani valovi razlikuju od valova u drugim slojevima
te da nisu ekranirani nadzalegnutim slojevima
refrakcije; v. refl ector.