Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

Rhodanian orogeny
terizirani su općenito spljoštenim pseudopodijima
(lažnim nožicama, lobose pseudopodia) i zonalnom
protoplazmom (protoplazmom razdijeljenom na
zone, zoned protoplasm) u formama s kućicom (shelled
forms) i protoplazmom diferenciranom (diff erentiated
protoplasm) u endoplazmu i ektoplazmu u
formama bez kućice (nonshelled forms). Stratigrafska
rasprostranjenost: ordovicij-danas. Drugi oblik pisanja
termina: rhizopodans.
Rhodanian orogeny – rodanska orogeneza. Jedna od
30 ili više kratkotrajnih orogeneza tijekom fanerozoika
(prema H. Stilleu koncem miocena).
rhodophytes – rodofi ti, crvene alge, v. red algae.
rhombic system – rompski (ortorompski) sustav (kristalni
sustav), v. orthorhombic system.
rhombohedral iron ore – siderit, v. siderite.
rhombohedral packing – romboedarsko (romboedrijsko)
pakiranje. U geologiji – tip (način) najgušćeg
sistematskog rasporeda homogenih čvrstih kuglica
u klastičnom sedimentu (clstic sediment) ili kristalnoj
rešetki (crystal lattice), karakteriziranoj elementarnom
(jediničnom) ćelijom (unit cell) sa šest ploha
koje prolaze kroz središta osam kuglica smještenih u
vrhovima (uglovima) pravilnog romboedra. Agregat
s romboedarskim pakiranjem ima najmanju poroznost
(25,95%) koja se može postići bez izobličavanja
oblika zrna sedimenta.
rhombohedral system – romboedarski sustav (kristalni
sustav). Varijetet trigonskog kristalnog sustava (v.
trigonal system) u kojem romboedar predstavlja elementarnu
ćeliju (unit cell) kristalne rešetke (crystal
lattice).
rhynchocephalians (Rhynchocephalia) – rinhocefalije,
premosnici. Red reptila lepidosaura (dvolučnika,
lepidosaurians). Karakterizirani su diapsidnom lubanjom
(diapsid skull) i priraslim zubima bez alveola.
Uključuje životinje s velikom gubicom nalik klinu
i zubalom za drobljenje hrane iz trijasa zajedno sa
živućim, gušteru sličnim sfenodonom (Sphenodon) i
njegovim izumrlim srodnicima. Stratigrafska rasprostranjenost:
donji trijas-danas.
rhynchonellides, rhynchonellids (Rhynchonellida)
– rinhonelidi. Red artikulatnih brahiopoda (ramenonožaca
s bravom, articulate brachiopods). Karakterizirani
su kljunastom ljušturom (ljušturom s kljunastim
vrhom, rostrate shell), funkcionalnom stapkom
ili drškom (functional pedicle) i deltirijem (delthyrium)
koji je djelomično zatvoren deltidijalnim pločicama
(deltidial plates). Dorzalne interaree nema, a ventralna
je znatno reducirana. Stratigrafska rasprostranjenost:
srednji ordovicij-danas. Drugi oblik termina:
rhynchonelloids.
rhynchonelloids – rinhonelidi, v. rhynchonellides.
rhyolite – riolit, liparit. Grupa ekstruzivnih (efuzivnih)
eruptivnih (magmatskih) stijena (extrusive igneous
rocks), tipično porfi rnih i obično s fl uidalnom teksturom
s fenokristalima kvarca i alkalijskog glinenca
(feldšpata) u staklastoj do kriptokristalnoj osnovnoj
masi. Termin također označava stijenu u toj skupini.
Riolit postupno prelazi u riodacit (rhyodacite) kada
se smanjuje sadržaj alkalijskog glinenca (feldšpata)
i u trahit (trachyte) kada se smanjuje sadržaj kvarca.
Sinonim: liparite (v.).
rhyotaxitic texture – fl uidalna tekstura, tekstura tečenja,
v. fl ow texture.
720
ria
rhythmic crystallization – ritmična kristalizacija. Pojava,
koja se opaža u eruptivnim (magmatskim) stijenama
(igneous rocks), kada različiti minerali kristaliziraju
u koncentričnim slojevima formirajući orbikularnu
strukturu (orbicular structure).
rhythmic layering – ritmična slojevitost. Tip lako vidljive
slojevitosti magmatske intruzije (igneous intrusion)
u kojoj se ponavljaju zone različitog kemijskog
sastava s redoslijedom abc, abc, abc. Formira se ponavljanjem
kristalizacije nekih faza kada magma periodično
postigne određeni kritični sastav.
rhythmic sedimentation – ritmična sedimentacija (taloženje).
U geologiji – konzistentno ponavljanje u naslazi
sedimenata (sedimentary succession) pravilnih
sekvencija dviju ili više stijenskih jedinica (rock units)
koje su karakterizirane određenim redoslijedom slojeva
što ukazuje na često i predvidljivo ponavljanje
jednakog slijeda sedimentacije. Ritmičnost sedimentacije
može uključivati samo dvije komponente (kao,
na primjer, pri izmjenjivanju slojeva ili proslojaka
silta i gline) ili obuhvaćati široke promjene karaktera
sedimenata koji predstavljaju čitave sustave (ili duže
inervale) debljine do stotine metara ili se odnosi na
bilo koju sekvenciju, srednju između ta dva krajnja
slučaja. Sinonim: cyclic sedimentation (v.).
rhythmic succession – ritmična serija (niz) stijena. Serija
(niz) stijenskih jedinica (rock units) koja je karakterizirana
kontinuirano ponavljajućim promjenama
litologije (litološkog sastava). Termin je svojedobno
bio uveden za označavanje konstantnog ponavljanja
više ili manje potpunog presjeka koji obuhvaća
(sadržava) sukcesivne slojeve sedimenata određenog
tipa karakteriziranih sukcesivnim promjenama
tipova fosila.
rhythmic unit – (1) ritmična jedinica. Sloj ili proslojak
ritmično uslojene intruzivne eruptivne (magmatske)
stijene (rhythmically layered intrusive igneous rocks).
(2) ritmična jedinica, ritmit, v. rhythmite.
rhythmite – ritmit, ritmična jedinica. Pojedinačna jedinica
u ritmičnom nizu slojeva formiranih (razvijenih)
ritmičnom sedimentacijom (taloženjem – v.
rhythmic sedimentation), na primjer, ciklotema (v.
cyclotheme). Termin je svojedobno bio uveden za
označavanje asocijacije dvaju različitih tipova sedimentnih
stijena (sedimentary rocks) koje su povezane
postupnim promjenama i formiraju odvojenu
jedinicu u presjeku ritmično slojevitih sedimenata
(rhythmically bedded deposits). Termin ne podrazumijeva
nikakva ograničenja u odnosu na debljinu ili
kompleksnost slojevitosti i ne uzima u obzir vrijeme
ili sezonsku periodičnost sedimentacije. Sinonim:
rhythmic unit.
ria – rias. (1) Dugački, uski, katkada klinasti zaljev ili
morski rukavac (isključujući fj ord) čija se dubina i
širina postupno i ravnomjerno smanjuju u smjeru
kopna. Riasi se formiraju potapanjem donjeg dijela
uske riječne doline ili estuara i kraći su i plići od fj ordova.
Termin rias se prvobitno primjenjivao samo za
označavanje zaljeva koji su se formirali ondje, gdje je
pružanje obalne strukture usmjereno okomito (pod
pravim kutom) na obalnu liniju, ali se kasnije počeo
primjenjivati za označavanje svakog potopljenog
ruba kopna koji je izrezan okomito na obalnu liniju.
(2) U manje ograničenom značenju – svako široko riječno
ušće ili estuar, uključujući fj ord, ali ne obvezno