Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

surface casing string
stopa) po zahtjevu državnog regulativnog tijela.
Cementira se u intervalu kompetentnih stijena prije
nego što se izbuši ostatak predviđene dubine bušotine.
Uvodna kolona zaštitnih cijevi služi kao osnovica
za pripajanje protuerupcijskog uređaja (preventera,
blowout preventer), kao uporište (potporanj) za drugu
cijevnu opremu koja se nalazi dublje u bušotini,
za zaštitu plitkih horizonata (slojeva) slatke vode od
zagađivanja bušaćom isplakom ili drugim fl uidima i
za sprječavanje odronjavanja stijenke kanala bušotine.
U plićim bušotinama uvodna zaštitna kolona
može biti istovremeno i tehnička zaštitna kolona, a u
vrlo plitkim bušotinama i eksploatacijska (proizvodna)
zaštitna kolona. Sinonimi: surface casing string,
surface pipe, surface string; v. casing, casing program.
surface casing string – uvodna zaštitna kolona, v. casing
string.
surface choke – površinska sapnica, sapnica na ušću
bušotine, v. wellhead choke.
surface controlled subsurface safety valve (SCSSV)
– dubinski sigurnosni ventil s površinskim upravljanjem.
Tip dubinskog sigurnosnog ventila s upravljanjem
na površini koji se postavlja u kanalu bušotine
(u koloni uzlaznih cijevi, tubing) ispod njena ušća i
služi za sprječavanje nekontroliranog strujanja nafte
i plina iz bušotine na površinu. Može služiti za zatvaranje
bušotine ako se zatvaranje ne može izvršiti
ventilima na erupcijskom uređaju bušotine na površini
(Christmas tree). Taj tip ventila se često odnosi na
dubinske sigurnosne ventile (down hole safety valves,
DHSV) koji, međutim, ne moraju biti upravljani s površine,
nego protokom (ventili upravljani protokom
fl uida se često nazivaju olujnim sapnicama – v. storm
chokes). Aktiviraju se mehaničkim, električnim ili hidrauličkim
načinom.
surface control system – površinski upravljački sustav.
Izvor energije, manifold i senzori na površini
za upravljanje podzemnim regulacijskim ventilima s
površinskim upravljanjem (surface controlled subsurface
safety valve).
surface correction – korekcija za površinu. U geofi zici
– korekcija koja se uvodi u rezultate (podatke) geofi -
zičkih mjerenja radi uklanjanja utjecaja raščlanjenosti
(različitih visina) Zemljine površine i površinskih
anomalija.
surface fl ow-control devices – površinski (nadzemni)
regulatori strujanja (protoka) – v. surface safety valves.
surface foam – površinska pjena. Mjehurići na površini
tekućine. Površinska pjena može nastati mehaničkim
miješanjem tekućine ili zbog promjene tlaka i temperature
koja uzrokuje izlaženje otopljenog plina iz
tekućine. Pojava površinske pjene se može spriječiti
emulgatorom (emulsifying agent) ili površinski aktivnim
agensom (surface-active agent); v. body foam.
surface friction – površinsko trenje, v. skin friction, 2.
surface geology – (1) površinska geologija, geologija
površine. Geologija (geološko izučavanje) i korelacija
stijenskih formacija, struktura i drugih osobitosti
koje se opažaju neposredno na površini Zemlje, za
razliku od dubinske ili podzemne geologije (v. subsurface
geology). (2) geologija površinskih sedimenata,
v. surfi cial geology.
surface gun – injektor za miješanje isplake, v. mud gun.
surface heat losses – gubici topline na površini. Gubici
858
surface safety valve (SSV)
topline pri strujanju vodene pare kroz sustav površinskih
(ili ukopanih) parovoda od generatora pare
do ušća injekcijske bušotine. Toplina se gubi vođenjem
(kondukcijom) kroz izolaciju parovoda, a strujanjem
(konvekcijom) i zračenjem (radijacijom) od
izolacije u okoliš. Gubici na površini mogu iznositi
5% sadržaja topline pare; v. heat losses.
surface hole – kanal bušotine za uvodnu zaštitnu kolonu,
v. surface casing.
surface hole drilling – bušenje za uvodnu zaštitnu kolonu
(kanala bušotine za uvodnu zaštitnu kolonu), v.
surface casing.
surface interference – površinska interferencija, v. surface
anomaly.
surface loss – površinski gubitak plina. U proizvodnji
prirodnog plina – suma volumena (količine) plina
koji se ukloni na postrojenjima za obradu plina na
poljima kao posljedica iscrpka tekuće faze (kapljevine)
i sporednih produkata i uklanjanja neugljikvodičnih
spojeva i volumena (količine) plina utrošenog
kao gorivo. Odgovara terminu shrinkage (v.).
surface moraine – površinska morena, v. surfi cial moraine.
surface-motion compensator – kompenzator poniranja,
v. heave compensator.
surface mud volume – površinski volumen isplake, volumen
isplake na površini. Volumen isplake u isplačnim
rezervoarima (mud tanks).
surface of unconformity – ploha diskordancije (nesklada).
U geologiji – površina kontakta između dviju
grupa stijena koje su u diskordantnom (neskladnom)
uzajamnom odnosu, na primjer, pokopana erozijska
površina (buried surface of erosion) ili površina prekida
sedimentacije (surface of nondeposition) koja
odjeljuje mlađe slojeve od podzalegnutih starijih
stijena; v. unconformity.
surface phase – površinska (volumenska) faza. U geologiji
– tanki sloj stijene pri metamorfozi (metamorfi zmu)
sa svojstvima koja se mogu razlikovati od svojstava
volumenskih faza na drugoj strani (termin faza
se u danom kontekstu rabi u geokemijskom smislu).
Sinonim: volume phase.
surface pipe – uvodna zaštitna kolona, v. surface casing.
surface pit – površinski bazen. Bazen, iskopan na površini
blizu naftne bušotine, koji služi za isparavanje
dobivene slane slojne vode.
surface pressure – tlak na površini. Statički tlak (static
pressure) izmjeren na ušću bušotine (nakon što je
bušotina zatvorena i tlak porastao do maksimalne
vrijednosti). Jednak je razlici između ležišnog tlaka
(resrvoir pressure) i težine stupca fl uida u bušotini.
surface pumping unit – površinski pumpni uređaj. Površinski
uređaj za pokretanje klipnih (pumpnih) šipki
(sucker rods) naftne dubinske pumpe (downhole
pump). Sastoji se od dva glavna dijela – pogonskog
motora i njihala (balansira) koji prenosi gibanje na
klipne šipke. Uređaj se može regulirati za periodički
rad kada je kapacitet dubinske pumpe veći od pritoka
nafte iz sloja u bušotinu.
surface safety valve (SSV) – površinski (nadzemni) sigurnosni
ventil. Tip površinskih regulatora strujanja
(protoka). Automatski sigurnosni ventili za zatvaranje
(prekid strujanja) kada tlak, temperatura ili nivo
fl uida porastu ili padnu u odnosu na prethodno