Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

normal alkane hydrocarbons 559
normal fault
elektrode na površini zemlje (elektroda B, surface
electrode), a razlika potencijala se mjeri između
druge elektrode na sondi (elektroda M) i referentne
(etalonske) elektrode (reference electrode) na površini
(elektroda N). Razmak elektroda normalne sonde
(spacing) jest udaljenost između elektroda A i M i
iznosi oko 16 inča (40 cm) za malu ili kratku normalu
(short normal) i 64 inča (160 cm) za veliku ili dugu
normalu (long normal). Karotaža normalnim sondama
je danas općenito zastarjela. (5) normalna vrijednost.
U meteorologiji – statistička srednja vrijednost
meteoroloških elemenata ili parametara (na primjer,
tlaka zraka, temperature, oborina, vlage zraka, trajanja
insolacije) za neki broj godina (obično za razdoblje
od 30 godina) koja je utvrđena kao normalna za
danu državu ili područje ili meteorološki parametar
(Međunarodna meteorološka organizacija je za određivanje
normalnih vrijednosti klimatskih parametara
prihvatila internacionalni period od 1901 do 1930
godine, a SAD period od 1921 do 1950 godine).
normal alkane hydrocarbons – normalni alkani, v.
normal alkanes.
normal alkanes – normalni alkani. Tip ugljikovodika s
molekulama formiranim od jednostrukih zasićenih
lanaca (saturated single chains), ugljikovodici s ravnim,
nerazgranatim lancima (straight chains). Molekule
normalnih alkana mogu sadržavati od 1 do
61 ugljikova atoma. Uključuju metan, etan, propan,
butan, pentan i teže ugljikovodike. Gotovo trećina
sirovih nafti može biti sastavljena od normalnih alkana.
Sinonimi: n-alkanes, normal alkane hydrocarbons;
v. hydrocarbons.
normal butane – normalni butan, n-butan. Ugljikovodik
alkanskog (parafi nskog) reda, izomer butana. Uobičajeno
se nalazi u sirovoj nafti i prirodnom plinu
(osim u plinu biogenog podrijetla). Omjer izobutana
i normalnog butana je indikator zrelosti (maturity
indicator) sedimenata – visok omjer je indikativan
za nezrele sedimente (immature sediments), a nizak
omjer za zrele sedimente (mature sediments). Sinonim:
n-butane.
normal conditions – normalni uvjeti, v. normal temperature
and pressure.
normal consolidation – normalna konsolidacija sedimenata.
U geologiji – konsolidacija sedimentnog
materijala pri uvjetima ravnoteže s tlakom iznad zalegnutih
(pokrovnih) naslaga stijena; v. overconsolidation,
underconsolidation.
normal cubic meter (metre) – normalni kubični (kubni,
prostorni) metar. Mjerna jedinica volumena pri
atmosferskom tlaku i temperaturi 15 °C (60 °F). Rabi
se u nekim zemljama za mjerenje količine (volumena)
prirodnog plina.
normal curve – (1) normalna (Gaussova) krivulja. Krivulja
zvonastog oblika (zvonolika krivulja, bell-shaped
curve) koja grafi čki prikazuje normalnu (Gaussovu)
razdiobu (distribuciju), odnosno koja odgovara populaciji
s normalnom razdiobom. Sinonim: Gaussian
curve; v. normal distribution. (2) krivulja normalne sonde
(normale). U elektrokarotaži – krivulja električne
otpornosti (specifi čnog električnog otpora, electrical
resistivity curve) registrirana normalnom karotažnom
sondom (normalom). Konstantna struja prolazi između
strujne elektrode (current electrode) sonde (elektrode
A) i površinske elektrode (elektrode B, surface
electrode) i mjeri se razlika potencijala između druge
elektrode sonde (elektroda M) i referentne elektrode
(elektrode N, reference electrode). Razmak između
elektroda M i N je 16 inča za krivulju kratke ili male
normale (short normal curve), a 64 inča za krivulju
duge ili velike normale (long normal curve).
normal cycle – normalni (fl uvijalni) ciklus erozije. Ciklus
erozije (v. cycle of erosion) u kojem je potpuno snižavanje
područja do baze erozije (base level) postignuto
uglavnom djelatnošću voda tekućica, osobito
djelatnošću rijeka kao dominantnog uzroka erozije.
Sinonim: fl uvial cycle of erosion; v. arid cycle.
normal dip – normalni (ragionalni) nagib, v. regional
dip.
normal dispersion – normalna disperzija. U seizmici
– disperzija površinskih seizmičkih valova (seismic
surface waves) pri kojoj se registrirana perioda vala
(wave period) povećava s vremenom; v. inverse dispersion.
normal displacement – normalni rasjedni pomak, rasjedni
pomak po nagibu, v. dip slip.
normal distribution – normalna (Gaussova) razdioba
(distribucija). U statistici – razdioba (distribucija) frekvencije
(frequency dustribution) čiji grafi čki prikaz
predstavlja kontinuiranu, beskonačnu zvonoliku
krivulju (bell-shaped curve) koja je simetrična oko aritmetičke
sredine (arithmetic mean), medijana (median)
i moda (mode), koji su u toj razdiobi numerički
ekvivalentni. Disperzija normalne razdiobe se mjeri
standardnom devijacijom (standard deviaton). Sinonimi:
bell-shaped distribution, Gauss error curve, Gaussian
distribution.
normal drag – normalno vučenje. U geologiji – nabiranje
(folding) blizu rasjeda (fault) koje je rezultat
otpora pomicanju duž rasjeda. Naborani slojevi su
konveksni u smjeru pomicanja na oba krila rasjeda;
v. drag fold, reverse drag.
normal emulsion – obična emulzija, emulzija tipa »voda
u nafti«, v. water-in-oil emulsion.
normal erosion – (1) normalna erozija. U geologiji
– erozija formi reljefa (topografskih formi, topographic
features) koja se zbiva djelovanjem dominantnih
agensa i koja je u najvećoj mjeri formirala suvremeni
oblik naseljive površine kopna, osobito subaeralna
erozija (subaerial erosion) vodama tekućicama, kišama
i stanovitim procesima fi zičkog i organskog
trošenja (raspadanja, weathering). Međutim, taj termin,
koji se prvobitno primjenjivao za označavanje
erozije rijekama u područjima s umjerenom klimom,
osporiv je, jer procesi erozije u umjerenim područjima
mogu ustvari biti »nenormalni« (osobito u odnosu
na geološke uvjete u prošlosti) ili jer je jedan
oblik erozije u jednakoj mjeri »normalan« kao i drugi.
(2) geološka (prirodna) erozija. Erozija stijena i tla pod
prirodnim uvjetima sredine bez sudjelovanja ljudske
aktivnosti. Uključuje eroziju djelovanjem voda tekućica,
kiša, vjetra, leda, valova, gravitacijskih sila i drugih
geoloških agensa. Sinonim: geologic erosion.
normal fault – normalni (gravitacijski) rasjed. Rasjed,
obično sa strmim nagibom, čije se krovinsko krilo
(krovinski stijenski blok, hanging wall) pomaknulo
prema dolje (spustilo) u odnosu na podinsko krilo
(podinski stijenski blok, footwall). Kut nagiba normalnog
rasjeda je obično od 45 do 90 stupnjeva. Pri
normalnom rasjedanju pomicanje je duž nagiba (dip