Englesko hrvatski enciklopedijski rječnik istraživanja i ... - Ina

high-rank metamorphism 398
high-rank metamorphism – metamorfoza (metamorfi
zam) visokog stupnja. U geologiji – metamorfoza
(metamorfi zam) koja se odvija pri visokim tlakovima
i temperaturama. Sinonim: high-grade metamorphism;
v. low-rank metamorphism, metamorphic grade.
high-shrinkage crude – sirova nafta s velikim skupljanjem
(kontrakcijom), v. high-shrinkage crude oil.
high-shrinkage crude oil – sirova nafta s velikim skupljanjem
(kontrakcijom). Proizvedena sirova nafta s
visokim faktorom skupljanja (kontrakcije). Nema precizne
defi nicije takve nafte. Općenito se karakterizira
kao nafta relativne gustoće između 0,780 i 0,850 ili 35
i 50 °API (po drugim defi nicijama kao nafta relativne
gustoće manje od 0,825/veće od 40 °API ili manje od
0,875/veće od 30 °API), s velikim početnim faktorom
(količinom) otopljenog plina – od 90 do 140 m 3 /m 3
(po drugim defi nicijama od 180 do 700 m 3 /m 3 ili od
360 do 590 m 3 /m 3 ) i s faktorom skupljanja (kontrakcije)
manjim od 0,5. Veliko skupljanje nafte je obično
uzrokovano većom koncentracijom srednjih i
manjom koncentracijom težih ugljikovodika nego
normalna nafta. Prema nekim izvorima, taj termin je
sinonim za termin volatile crude oil (hlapljiva nafta).
Sinonimi: high-shrinkage crude, high-shrinkage oil,
high-GOR crude, high GOR-crude oil, high-GOR oil.
high-shrinkage oil –nafta s velikim skupljanjem (kontrakcijom),
v. high-shrinkage crude oil.
high-speed layer – sloj s velikom brzinom širenja valova.
U seizmičkoj prospekciji – podzemni sloj (stijena) u
kojem je brzina širenja (rasprostiranja) seizmičkog
vala (seismic wave-propagation velocity) veća nego
u iznad zaliježućem sloju (stijeni) i koji, prema tome,
može biti nosilac, odnosno može prenositi energiju
vodećeg refraktiranog vala (head-wave energy). Sinonim:
high-velocity layer.
high-sulfur crude (crude oil) – visokosumporna sirova
nafta. Sirova nafta koja sadrži više od 1,7% (masenih)
sumpora. Dio sumpora je i u obliku drugih spojeva
osim sumporovodika – u obliku merkaptana, disulfi -
da i/ili cikličkih aromatskih sulfi da. Drugi oblik pisanja
termina: high-sulphur crude.
high-sulphur crude (crude oil) – visokosumporna sirova
nafta, v. high-sulfur crude.
high-temperature oxidation – visokotemperaturna
oksidacija. Jedan od dvaju tipova režima podzemnog
izgaranja nafte (uz niskotemperaturnu oksidaciju).
Reakcija u procesu podzemnog izgaranja kada
je temperatura izgaranja veća od 340 °C. Produkti
izgaranja su ugljik-dioksid, ugljik-monoksid, dušik,
kisik i voda. Sadržaj goriva pri uvjetima visokotemperaturne
oksidacije se obično određuje analizom
laboratorijskih pokusa izgaranja s ležišnom stijenom
i slojnom naftom; v. in-situ combustion, low-temperature
oxidation.
high-temperature reservoir – geotermalno ležište s
visokom temperaturom. Geotermalno ležište s bazičnom
temperaturom fl uida većom od 150 °C.
high-velocity layer – sloj s velikom brzinom širenja valova,
v. high-speed layer.
high-water platform – platforma visoke vode. U geologiji
– abrazijska terasa (v. wave-cut bench) ili platforma
otapanja (solution platform) koja se formirala
(razvila) malo ispod nivoa visoke vode, obično na
površini stijena.
high-yield clay – glina s visokim prinosom isplake. U
historical geology
tehnologiji isplaka – komercijalna glina s natrijskim
monmorijonitom (sodium montmorillonite) koja daje
prinos isplake od 4,8 do 8 m 3 po jednoj toni (30 do 50
bbl/t) za razliku od gline s niskim prinosom isplake
(v. low-yield clay).
hillwash – spiranje (otplavljivanje) kišnicom, v. rainwash,
1.
hinge – (1) fl eksura (pregib) bore. U geologiji – točka
maksimalne savijenosti bore. Sinonim: fl exure. (2)
brava. U zoologiji i paleontologiji – skupni termin za
označavanje struktura dorzalnog (leđnog) područja
koje funkcioniraju tijekom otvaranja i zatvaranja
ljuštura dvodijelnih školjaka (valves of bivalve shell),
osobito fl eksibilni (gipki) ligamentni spoj (fl exible ligamentous
joint).
hinge fault – zglobni rasjed. Rasjed čije se jedno krilo
pri pomicanju (kretanju) zakreće oko osi koja je
okomita na rasjednu površinu (paraklazu, fault plane).
Veličina pomaka raste razmjerno udaljenosti od
točke zakretanja krila (zgloba rasjeda, hinge). Termin
je prijeporan; v. pivotal fault, rotational fault, scissor
fault.
hinge line – (1) linija između stabilne i nestabilne regije.
U strukturnoj geologiji – linija ili granica između
stabilne regije i regije u kojoj se zbivaju pokreti prema
gore ili dolje. U geologiji kvartara to je granica
između regije u kojoj se zbiva postglacijalno uzdizanje
(postglacial uplift) i regije bez uzdizanja. (2) linija
između sedimenata šelfa i dubokog bazena. Linija u
sedimentacijskom bazenu (sedimentary basin) koja
razdvaja relativno tanke sedimente šelfa istaložene
u plitkoj, stabilnoj sredini i debele sedimente dubokog
bazena koji su se istaložili u brzo tonećem
bazenu. (3) zglobna linija rasjeda. Linija duž rasjedne
površine (paraklaze, fault surface) po kojoj se mijenja
smjer prividnog pomicanja (apparent displacement).
(4) linija fl eksure (pregiba) bore. Linija koja spaja točke
fl eksure ili pregiba bore (maksimalne savijenosti ploha
slojevitosti u bori).
hinge-line fault – rasjed po zglobnoj liniji. Rasjed koji se
pojavljuje kao posljedica rastućeg opterećenja sedimentima
(preopterećenja sedimentima, sedimentary
overload), osobito u područjima velikih zaljeva s vertikalnim
pomicanjima prema dolje i povećavanjem
debljine sedimenata u smjeru prema moru. Defi nicija
je alternativna interpretacija konsedimentacijskih
rasjeda (v. growth fault) na američkom području
Meksičkog zaljeva (Gulf Coast).
histogram – histogram. Grafi čki prikaz distribucije (razdiobe)
frekvencije (frequency distribution) danih veličina
vertikalnim stupcima čija je visina proporcionalna
frekvenciji pojavljivanja (frequency of occurence)
dane veličine unutar svakog intervala razreda. Zbog
podjele osi x na susjedne intervale razreda između
stupaca nema praznog prostora ako su svi razredi
predstavljeni u danom uzorku. Histogrami se obično
primjenjuju u litologiji za prikazivanje distribucije
veličine čestica u sedimentima (rezultata granulometrijskih
analiza).
historical geology – historijska geologija. Glavna grana
geologije koja se bavi izučavanjem povijesti razvoja
(evolucije) Zemlje i njenih oblika života od postanka
do današnjeg dana. Historijska geologija, prema
tome, obuhvaća istraživanja u području stratigrafi je,
paleontologije i geokronologije i također izučavanje