Әлемдік

Өлтірілген күдайСахнадан кеткен, демалушы қудайга айналган жоғарғытіршілік иелері мен жаратушылармен қатар, діннің тарихындажер бетінен жоғалып кеткен, бірақ, адамдардьщ (дәлірекайтқанда олардың мифтік ата-бабаларының) қолынан өлгенқұдайлар да белгілі. Егер демалушы қүдайдың “өлімі” тек,тез арада басқа құдайлармен толтырылатын бостықты,қүлазуды (пустота) қалдырып кететін болса, зорлықпен өлтіружасампаздыққа қабілетті болып шығады. Адам өміріндегіөлімнің нәтижесінде өте маңызды өзгерістер өтеді. Бүл бүлма, бол жаңа өлтірілген қүдайдың түпкі мәнімен байланыстыжәне, осылайша, оның ғүмырын үзартады.Белгілі бір уақытта өлтірілген қүдай, осы өлтіруді ауықауықреактуадап отыратын жоралғыларда өз ғүмырынжалғастырады. Басқа жағдайларда қүдай, оның денесіненөрбиген тірі түрпаттарда (андар, өсімдіктер) қайта тіріледі.Өлтірілген қүдай, оның қаза болуы жөніндегі қандай дабір егжей-тегжейлер үмытылып кеткеннің өзінде де, ешқашанестен шығарылмайды. Оны үмыту мүмкін емес, ойткені,оның адамдарға деген қажеттілігі оның өлімінен кейін ғанапайда болады. Көп жағдайларда осы қүдайдың адамныңденесіне, ең алдымен, қорек түрінде, енетіндігіне көзжеткізетін боламыз. Бүл бүл ма: осы қүдайдың өлімі адамныңоз өмірін түбегейлі түрде өзгертеді. Кейбір мифтерде адамныңөзі өлімдіге айналады жэне жыныска ие болады. Басқамифтерде өлтіру жетпек жоралғысының сценарийі, яғни,“табиги” адамды (сәбиді) белгілі бір мәдениеттің адамынаайналдыру рәсімі бойынша жүзеге асырьілады.Бүл қүдайлардың морфологиясы барынша бай, жэне олартуралы мифтер де коп. Соған қарамастан ортақ нышандарда бар: бүл қүдайлар космогониялык, бола алмайды, олар Жербетінде Жаратудан кейін пайда болады жэне осында үзақуақытқа калмайды; адамдардьщ қолынан олсе де, олар оздеріүшін кек алмайды, тіпті ошпенділік те көрсетпейді;керісінше, олар өзі ажалынан қалайша пайда табуғаболатындығын адамдарга үйретеді. Осындай қүдайлардыңбар болуы —бір мезгілде қүпия жэне драма. Олардьщ шығутегі жөнінде коп жагдайда ештеңе белгісіз, бүдан басқа, оларадамдарга пайдалы болу үшін гана жер бетінде пайда болган,бастысы —олардын ғүмырлық міндеті олардьщ зорлықпенөлтірілуімен байланысты. Сондай-ақ, олардьщ тарихы, бір108