Әлемдік

VIII тарау. МИФТЕРДІҢ ҮЛЫЛЫҒЫ ЖЭНЕ ҚҮЛАУЫДүниені ашык кылу үшінМәдениетгің ең ежелгі сатыларында дін адам үшін астамтекті дүниенің, аксиологиялық мүрат-қүндылықтардүниесінің “аш ы қты ғы н” сақтайды . Бүл мүраттар“трансцендентті”, өйткені, олар қүдайы болымды сүриеттің(существо) немесе мифтік ата-бабаның арқасында “ашылыпотыр”. Сондықтан да олар әлдебір абсолюттік мүраттар,адамның іс-әрекетінің барлық түрінің парадигмалар болыпкорінеді. Коріп отырғанымыздай, бүл модельдер, бөгдедүниенің, қүдайы болымды немесе Ата-баба Дүниесін сезінебілуді ояту және қалыпта үстап отыру үшін ауық-ауықоралып түруды қажет ететін мифтер арқылы таратылады.Бүл “бөгде дүние” бетер-текті (сверхъестественный),“трансцендентті” деңгейлі, асболютті болымдар дүниесіболып табылады. Нақ осындай киелі тәжірибеде, бетер-тектіболыммен кездесуде адамның басында әлдебір болымның,адамға бағыт-бағдар бере алатын және оның ғүмырына мәнмағынабере алатын әлдебір абсолютті мүраттардың барекендігі туралы ой туады. Тек осындай киелі тәжірибеніңарқасында ғана дүниеге, кейінірек метафизикалық оймашығының қайта қорытылуынан және жүйелеуінен отетінболым (реадьность), шындык, (правда), мән-маңыздылық(значимость) деген үғымдар келеді.Мифтің отіп кетпес (непреложная) қүндылығы үнеміжоралғылық іс-әрекеттер арқылы қалыпта үсталыныпотырады. Ілкі бастаулық оқиғаларда жадта қалпына келтіружәне рёактуалдау ілкі қауымдық қоғамның адамына оныңжадында болымды (реальность) ажырата білуге жене үстапқалуға көмектесті. Парадигмалық ым-ишараттарды (жесты)үзақ уақыт бойына қайталаудың арқасында жаһан ағымындамызғымайтын және орнықты әлденеме ашылады. In illotem p o re-^ болғанды ауық-ауық қайталау барысында142