Әлемдік

ең алғашқы өмір орналасқан жаққа, сол бір, ештеңеболмағандықтан ештеңе де пайда болмайтын, Уақыт ендігәрі жоғалатын, ғажайып сәтке жету жету мақсатында осыжолды кері аяндау (“жүн жығылмасына қарсы”, pratiloman)”керек. Осы шарғының мән-мағынасы мен мүраты анық:уақыттың өне бойымен кері қарай қайтып оралушы, түптіңтүбіндедүниені жасауға сәйкес келетін о бастаулық нүктегежетуі тиіс. Өткен ғүмырларды “қайта сүру” дегеніміз олардытүсіну және қандай да бір дәрежеде өз “күнөларын”, яғни,карма заңы бойынша, қараулықтан туындаған, бір ғүмырданекінші ғүмырға жеткізіліп, үсті-үстіне қабатгалып, қорланыпотырған іс-әрекеттер жиынтығын “ортеу” дегенді білдіреді.Бірақ, бүлардан да маңыздырағы —біз Уақытгың бастауына,уақыттың жоқтығына, адаминың ілкі бастаулық күнәлісүрмегіне негізделген кез келген уақыт тәжірибесініңалдындағы мөңгілік осы шаққа келеміз. Басқаша айтқанда,уақыт дегбірінің (временная напряженность) қандай да бірсәтінен сапарға аттана, қарсы бағытталған жаққа ауысу (оту)арқылы осы созылымды (протяженность) сарқып тауысугажөне У ақы тты ң ж оқты ғы на (отсутствие Времени,безвременье), мәңгілікке шығуға болады. Бірақ осымененбіз пенде сыбағасының (үлесінің) сыртына шығамыз және,күнәға бату, тарих тегершіхінің доңгеленуі сияқты ештеңеменшартгалмаған, негізделмеген, себептелмеген күйге жетеміз”134.Хатха-йога жөне кейбір тантристік мектептер, барлықпсихофизиологиялық процестердің кергімесіне (инверсия)жету мақсатында “ағысқа қарсы қозғалу” деп аталған әдістіқолданады. Мүндай “кері қайту” , “кері қарай жүру”Ғаламды іштей жоқ қылу арқылы жэне, олай болса,“уақыттан шығып кету”, “олімсіздікке” жету арқылыберіледі. Тантристік түжырымдамаға сай, олімсіздікке текьщырау процесінің көрінімдерін тоқтату, дезинтеграцияжолымен ғана жетуге болады; in illo tempore, Жаратуға дейінболган ілкі бастаулық түтастықты иемдене отырып “ағысқақарсы” (ujana sadhana) жүру керек135. Әңгіме, әлбетте, озболмысында ғалами жүтылу процесін жүзеге асыру жәнебастауга” жету жонінде болып отырган жоқ. Шивасамхитада(I, 60 sq.) елеуге түрарлық рухани жаттыгу үсынылады:Шиваның Жаһанды қалайша жаратқандыгын суреттейIbid., р. 51-52.I3î M.Eliade, Le Yoga. Immortalité et liberte (Paris, 1954), pp. 270 sq.208-7