Әлемдік

ымыртында жарықтың жарқырауына себеп болған сөздерсогыстың шаоғаландарында, сондай-ақ, күдер үздірержағдайларда, мүңды да сенуден қалған жүректі тухтандыруды,әлсіздік пен кәрілік қауқарсыздықты жеңуді,жасырылғанға жарық нүрын себу мен ән шығарушыларғашабыт беруді мақсат еткен ғүрыптарда қолданылады. Осындайжағдайлардың барлығында да, нүр мен қуанышты қайтаоралтпақ үшін жасалар жоралғы, Ионың жеңу және түнектітарату үшін қолданған сөздерін қайталауды талап етеді”51.Бүл мәтін барынша көрнекі. Ол дәстүрлі қогамдагыкосмогониялы қ мифтің функциясының жай-жапсарыныңтэте жэне даусыз куәсі болып табылады. Қазір ганакоргеніміздей, миф кез келген (баланың дүниеге келуі үшінде және соғыстағы сәтсіздіктерде де, сондай-ақ меланхолиямен күдер үзу нәтижесінде болатын психикалык тепетеңдіктіжоғалту қаупі туындаған кезде де) “жарату”корінімінің моделі қызметін атқарады. Космогониялыкмифтердің осы, сан-алуан жағдайларда қолданысқа ие болуқабілеті біз үшін ерекше маңызды болып корінеді. Дәстүрліқоғамдағы адам “жаратудың” немесе биологиялық,психикалык немесе тарихи “пішіндердің” барлық түрініңіргелі бірегейлігін (фундаментальное единство) сезіне алады.Согыс кездіндегі сәтсіздікті аурумен, түнерген жүректіңмүңды жай-күйімен, перзенті жоқ әйелмен, шабытыжогалган ақынмен, тірліктегі кез келген басқа да шарасыздықситуацияларымен салыстыруга болады —адам шарасыз күйгежеткенде, жэне, осы сияқты, шыгар жолы жоқ болыпкорінетін барлық негативті ситуациялар, космогониялыкмифті оку, оның ішінде, Иога Ғаламды жаратуга және түнніңымыртын нүр шашып таратуга мүмкіндік берген создердіқайталау арқылы аттап отіледі. Басқаша создермен айтқанда,космогония кез келген ситуация үшін, жасампаздық әрекеткебастап апаратын, үлгі боларлық модель болып табылады:адамның істегенінің барлыгы да қандай да бір мөнінде осысияқты “істеуді”, Қүдай-Жасампаздың архетиптік қозгалунышанын, Ғаламды Жаратуды қайталайды.Коріп отырғанымыздай, космогониялык миф олімніңкелуіне орай қайталанады, ойткені олімнің озі, оны жасампазету үшін, оз жүрегінде ол туралы дүрыс түсінік қабылдауды5051 E.S.C. Handy, Polynesian Peligion (Honolulu, 1927), pp. 10-11.