Әлемдік

бүкіл түтастығын барынша толық (аяқталған) және жүйелітүрде үсынушының орнына таласпаған. Платонныңайтқанындай, Гомер бүкіл Грекияны тәрбиелеген де шыгар,бірақ ол өзінің поэмаларын барынша тар ауқымдыаудиторияға - әскери және феодалдық аристократия үшінғаарнаған болатын. Оның әдеби генийі ғажайып еліткіштікқасиетке ие болды, оның шығармалары грек мәдениетініңқалыптасуына және түтастанунына түрткі болды. Бірақ, олмифология туралы трактат жазбағандықтан, грек дүниесіндебар болган барлық мифологиялық тақырыптарды түрлептүстепшыгу оның міндетіне кірмеген еді. Ол, сондай-ақ,кобіне-коп патриархалды және әскери болган аудиториясыүшін қызықты болмайтын басқа елдердің діни жәнемифологиялық түжырымдамаларына коңіл аударуды дамақсат қылган жоқ. Гомердің шыгармаларынан, біз, грекдіні мен мифологиясындагы түнгі, тоникалық жәнежерлеулік деп аталатын мотивтер женінде ештеңе таппаймыз.Сексуалдық және тугыштық, өлім жэне о дүниелік омірсияқты діни идеялардың маңыздылыгын бізге анагүрлымкейініректегі авторлар немесе археологиялық табындыларашып береді. Нақ осы, қүдайлар мен олар туралы мифтердіңгомерлік түжырымдамасы дүние жүзінде орнықты жәнеклассикалық дәуірдің суретшілерінің пәрменінің арқасындабіржолата, олардың жасаган архетиптерінің уақыттан тысжаһанында бекітілді. Бүл жерде Гомердің үлылыгы мен асылтектілігі және оның батыс европалық сана-сезім діқалыптастырудагы рөлі туралы айтып жату артық болар.Осынау бір “кәміл формалар” дүниесіне шомып кету үшінВальтер Оттоның “Грекия қүдайлары” деген туындысыноқып шықса жетіп жатыр.Әрине, Гомердің генийі мен классикалық онер осы қүдайыболымды дүниеге тендеусіз жарқыл берді, бірақ, бүл, олардыңмән бермегенінің барлыгы анық емес, түнеріңкі, пәс жәнеортаңқол дегенді білдірмеуі тиіс. Мәселен, онсыз Грекиянытүсіну мүмкін болмайтын, Гомердің шыгармасында оныңбалалық шагының жай-жапсары жөнінде үстірт, емеуріндітҮРДе атап қана өтілген Дионис те бар болатын. Ал,тарихш ылардың ж эне эрудиттердің сақтап калганмифологиялық фрагменттері бізді үлылыгынан айырылмаганРухани дүниеге кіргізеді емес пе. Осынау, жалпы мәнмағынасындагомерлікжәне “классикалық” деуге болмайтын151