Әлемдік

Сондықтан да ол ауық-ауық (периодический) қалпынакелтіруді және жаңартуды қажет етеді. Бірақ ғаламды тек inillo tempore Өлімсіздер жасағанды қайталау, жаратылудықайталау арқылы ғана жаңартуға болады. Сондықтан да абыз,Өлімсіздердің жолын, олардың сөздері мен ым-ишараттарын(жесты) қайталай отырып қайта өрбітеді. Басқаша айтқанда,Жаңа жылға орай Өлімсіздер тағы де жерге қайтып оралғансияқты болып есептелінеді. Міне, сондықтан да жыл сайынғығаламды жаңарту жоралғысы —калифорниялық тайпаларүшін ең маңызды діни рәсім болып табылады. Дүние текқана жаңарған және орнықты болып қоймайды, олӨлімсіздердің символды түрде осында қатысып отыруыаркылы да киеленеді. Олардьщ бойлаушы (воплощающий)абыз белгілі бір уақытқа өлімсіздікке ие болады: оған қолтигізуге, тіпті қарауға да болмайды. Жоралғыны оладамдардан алыста, абсолютті жалғыздықта атқарады, өйткеніӨлімсіздер оларды алғаш рет атқарған кезде, Жер бетіндеәлі адамдар болмаған ғой”65.Айьфмашылықтар мен үксастықтарҚайталанып отыратын жоралғы-мифологиялық сценарийбасқа да калифорниялық тайпаларда да кездеседі, оныңқатарына, мәселен, төбелерде түратын майду тайпасыныңаки ғүрпын, жазықта мекен еткен майду тайпасының хезиғүрпы, шығыс помолардың куксу ғүрпын жатқызуға болады.Бүл мысалдардың барлығында да дүниенің жаңғыруыЖоғарғы Сүриетке (существо) арналған мадақ сөздерден, жасадамдарды бағыштаудан жэне мол егін жинаудан түратынкульттік кешеннің қүрамына енгізіледі. Бүл сценалардычейена тайпасының “жаңа өмірдің лашығы” ғүрпымен, КүнСелкілдегіне (Пляска Солнца) енгізілген ғүрыппен,ленапеліктерде атқарылатын, “Үлкен үй” ғүрыптарыменсалыстыруға болады66. Анан жағдайда да, мына жағдайда да,сөз космогониялык жоралғы жөнінде, дүниенің жаңаруыжонінде, өмірдің кайта торітілуі жөнінде болып отыр. Чейенатайпасында абыз ғаламньщ жаратылу әрекетін қайта төрітеді,ленапенің түрғындарында жаңа жылдық рәсімнің кезінде65 Eliade, op. cit., p. 182.66 Wemer Muller, Weltbild und Kult der Kwarkiutl-Indianer (Wiesbaden,1955), p. 120.62