Әлемдік

болады. Екі жүйенің де өз мақсаттарына жетуі этикалықтрансформациямен, ашкөздікті жеңумен бірге, сүюге жәнежанашырлыққа қабілеттілікпен бірге жүзеге асады деугеболар. Бүлар адамды өзінің “ақымақ” аңсарларын жаныштауарқылы ізгілікке жетуге мәжбүрлемейді, бірақ бүлар кеңейгенсананың жарығы мен жылуы қүшагында ондай аңсарларериді де, жоғалып кетеді деп есептейді. Нүрга бөлену менэтикалық трансформацияның арасындагы себепті байланысқандай болса да, дзеннің мақсаттары ашкөздікті, өзін мадақтаумен ақы м ақты қты жеңуден мүлде бөлек, сат оригесыпайылықсыз-ак, махаббат пен тілеулестіксіз-ақ жетугеболады деген пікір қате. Психоанализдің мақсаттарына осығанүқсас мінез-қүлық трансформациясынсыз-ақ жетуге боладыдеген пікір де сол сияқты қателік нәтижелі деңгейіне жеткентүлга ДА аш коздіктен арылады, озін ің кісім сігенменмендігінен,бәрін білемін, бәрі қолымнан келеді дегеналдамшы пигылдан арылады, адам тәубасына келеді де,өзіншынайы мәнінде көретін болады. Дзен де, психоанализ деэтиканы трансценденттіретін әлденеге үмтылады, бірақэтикалық озгеріске түсусіз бүл мақсатқа жету мүмкін емес.Екі жүйенің тагы бір ортақ элементі — қандай даболмасын беделден тәуелсіздікті берік қалыптастыру.Фрейдтік дінді сынаудың басты себебі осында. Дін мөнісінол көмектесуші және жаза беруші әкеден әу бастагытәуелділікті Қүдайдан тәуелділікпен шатастыратын алдамшысезімнен деп білді. Фрейд үшін Қүдайга сену инфантильдітәуедділіктің жалгасы гана: адам толық пісіп-жетіле алмайды,бәрінен бүрын оз күшіне сенбейді. Сол Фрейд “Будданыңесімін айтқан соң, аузынды шайып ал!” дейтін “дін” туралыне дер еді? Ол Қүдайы жоқ, басты мақсаты адамды күллітәуелділіктен қүтқару болатын қандай да бір иррационалдыбеделдісі жоқ, мақсаты адамды белсенді ету, оган өзініңтагдыры үшін озге емес, тек озі гана жауап беретінін корсетуболатын дін туралы не дер еді?Дэл осы түста сауал тууы мүмкін: осы беделге қарсылықережесі дзен үстазы мен психоаналитик түлгаларыныңмаңыздылыгына қайшы келмейді ме? Бұл сауал бізді тагыДа дзен-буддизм мен психоанализдің терең байланысынамегзейді. Екі жүйеде де жетекші, қажетті тәжірибеден озіөткен, сондықтан да пациентті (шәкіртті) оның мақсатынажеткізе алатын кісі керек. Бүл шәкірт үстазга (немесе208-21313