Әлемдік

Біз “миф” сөзінің мағынасының антик және христиандыққоғамдардағы айырмашылықтарының тарихына кейінірекжан-жақты тоқталатын боламыз (8-9 тарауларды қараңыз).Гомер мен Гесиодтың шығармаларындағы құдайлардың“м иф ологи ялы ғы н ан ” бірінш і болып бас тартқанКсенофоннан (шам. Б.з.д. 565-470 ж.ж.) бастап гректер үшінmithos үғымы күллі діни жөне бетер-табиғалық (метафизикалық)маңызын жоғалтып алғаны копшілікке белгілі.Алдымен логосқа, кейінірек тарихқа қарама-қарсы қойылғанmithos, ақыр соңында “ақиқатында болуы мүмкін емес нәрсе”дегенді білдіре бастады. Өз кезегінде, иудаизм менхристианды қ екі өсиеттің ең болмаса біреуініндезандастырылмағанның барлығын да “алдамшылық” пен“жалғандықтың” аумағына лақтырып тастады.Біз “миф” сөзін түсіндіруімізді толықтай аталып отырғанмағынасында (оның ең көп таралғандығына қарамастан) депайта алмаймыз. Бізді қызықтыратыны, мифтің ойданшығарылған дүние деп есептеле бастаған тарихи сәті менойлау сатысы да емес. Ең алдымен біз, мифі қазір де “тірі”болып отырған (немесе соңғы кездерге шейін “тірі” болған)қоғамдарды, солардағы мифті адамдарға еліктеуге түрарлықүлгі үсына алатын жэне осынысымен адам өмірінің маңыздыекендігінен хабардар ететін дүние деп түсіну түрғысындазерттейтін боламыз. Мүндай дәстүрлі қоғамдардағы мифтіңқүрылымы мен функциясын түсіну тек адамзат ойыныңтарихының әлдебір кезеңін ашып түсіндіруді ғана емес,сонымен қатар бүгінгі тірліктің маңызды категорияларыныңбірін жақсырақ түсіну дегенді білдіреді.Егер мысал ретінде Телегей (Океания) аралдарындағы“карго культтерді”2 алатын болсақ, онда, “күтпеген” және“бір түрлі” деуге түрарлық іс-әрекетгердін бірқатарын, әуелімифология түрғысынан алғанда түсіндіріп бермей, ақтапалмай жатып түстеп-жору киын болар еді. Осынау сәуегейлікжөне милленаристік культте ертегідегідей береке пенжырғалаң (блаженство) заманның қалайда келетіндігі жарияетіледі. Жергілікті тайпалар қайтадан өз аралдарыныңқожасына айналады және еңбектенуге мәжбүрліктенқүтылады, өйткені, олардың, ақ адамдардьщ өз айлақтарында2 Бейтаныс ұғымдарға (терминдерге, этнонимдерге, топонимдерге,т.т.) туралы кітап соңындағы түсіндірулерде тарау мен такырыптарбойынша түсінік беріледі.23