Әлемдік

Міне, мөселен, Ngoye (Ndsasa) —“тек қана клан басшыларыкіре алатын, басқалардың кіруіне шекгеу қойылған” туысқандықтыңқүпия культіне бағышталу ғүрпы254.Адептерді пантера терісінен жасалған қамшыменшықпыртып сабайды, содан кейін жер бетінен шамаменбір ярд биіктікте түрған көлденең бағанға байлап тастайды—бізге “осы ғүрыптың барысында жетпекшілердің бойьщүрей билеп, олар қашып кетуге жанталаса әрекеттенеді”дегенді айтады255.Келтірілген сипаттамадан үрейдің себебін түсіну қиын,сондықтан да бүл басқа, этнологтардың бақылауынамүмкіндік болмаған қорқынышты ғүрыпқа қатысты болуымүмкін деген күдік туғызады. Содан кейін жәңабагышталғандарды “күйдіріп-шаққыш өсімдіктермен”сылайды, олардың денелері мен шаштарын өте күштіқышытатын өсімдіктермен жауып қояды. Айтпақшы,қамшымен сабау немесе күйдіргіш шөппен (қалақаймен)сылау жетпекшіні бөлшектеп-паршалауын жөне оныдемондардың өлтіруін символдайтын жоралғы болыптабылатындығын ескертуіміз керек. Осындай символизм меносындай ғүрыптарды біз бақсылық жетпектерден де табааламыз. Ақырында, тағы бір сынақ “адепт бес-алты метрлікағашқа өрмелеп шығып, соның басында қүрамында mukunguбар дәріні ішуін міндеттейтін” сынақ та бар. Жетпекші ауылғақайтып оралғанда әйелдер оны жылап-сықтап қарсы алады.Олар, күдды жаңа бағышталушы өлуі тиістей... жылайды.Куганың басқа кейбір тайпаларында жетпекшіні “жақсылап”үрып-соға отырып, оған жаңа есім беруді мүмкін ету үшін,оның ескі есімін “өлтіріп” жатқандыгын айтады. Бізге осығүрыптарға байыпты түрде тоқталып өтудің қажеттілігі жоқ.Жыныстық пісіп-жетілуге қатысты жетпектегі сияқты, бүларда символдық олім мен одан кейінгі аспанға самғауы барқайта тірілумен байланысты болып шығады.Манджа жэне Банда тайпаларында Нгакола деген атауменмәлім когам бар. “Жетпектен өту кезінде жетпекшілергеалдын-ала айтылып берілетін миф бойынша, ертеректеНгакола жер бетінде өмір сүріпті. Оның денесі үзын шашты(түкті), қап-қара түсті болыпты. Оның қайдан шыққанын254 E.Andersson, Contribution a 1-Ethnographie des Kuta, I, Upsala, 1953,p. 211.255 E.Andersson, сонда қаран., pp. 213-219.220