Әлемдік

жөнінде білу қажет”24. Л.Ф.Рок жариялаған на-хилердіңжоралғылык әндерінде мынадай қағида қатаң үсталады:“Дәріні, егер оның шығу тегі белгісіз болса, пайдалануғаболмайды”25. Немесе: “Ол туралы, егер сіз оньщ шыгу тегіжонінде айтып отырган болсаңыз, әңгімелеуге болады”26.Келесі тарауда біз жогарыда келтірілген Вяйнямейнентуралы мифте баяндалгандай, дәрінің шыгу тегі туралыәнгім енің дүниенің жаратылуы туралы әңгімеменбайланысты екендігін білетін боламыз. Нақтылап аларболсақ, әңгіме мынадай түрде түрпаттала алатын ортақкелтірім жөнінде болып отыр: гүрыпты, егер оның “шыгутегі ”, ягни, оның ең алгаш рет қалай жүзеге асырылгандынайтып берер миф белгісіз болса, орындауга болмайды. На-хитайпасының бақсысы до-мба жерлеу гүрпы кезінде байлайшаәндетеді: “Енді біз өлгендердің соңынан ереміз жөне тагыда қайгы-мүнды білетін боламыз. Біз тагы да, демондардыүркіту үшін билейтін боламыз. Егер де біз, бидің қайданшыққанын білмейтін болсақ, ол туралы айта алмаймыз.Егер бізге бидің шыгу тегі беймәлім болса, онда оныорындауга да болмайды”27.Жогарыда келтірілгендер таңгажайып түрде утитотайпасының окілдерінің арнау-создерін (заявления) ескетүсіреді: “Бүл создер (мифтер) біздің әкеміздікі, оның озсөздері. Олар бар, сондықтан да біз билейміз, егер де олбізге создерін қалдырмаган болса, онда ешқандай би деболмас еді”28.Коп жагдайда шыгу тегі жоніндегі мифті білудің озі аздықетеді, оны қайта тудыру, көрсету керек. Бірақ бүл да әзіргетүгел емес: шыгу тегі туралы мифті қайталай немесе мадақтайотырып, орындаушылар гажайып оқигалар болып откен киеліатмосферага (жан-тәнімен) бойлауы тиіс. “Басталудың”мифтік уақыты - “күшті” уақыт, ойткені ол жасампаздық24 E.Nordenskiold, “La conception de 1-ame ches les Indiens Сипа de 1-Isthme de Panama” (Journal des Americanistes, N.S., t. 24. 1932, dd. 5-30), рЛ4.25 J.F.Rock, The Na-khi Naga Cult and related ceremonies(Rome, 1952), vol. II, p. 474.26 Ibid., vol. II, p. 487.27 J.F.Rock, Zhi-ma funeral of the Na-kri (Vienne Modling, 1955), p.87.28 K.Th.Preuss, Religion und Mythologie der Uitoto, I-И (Gottingen1921-1923), p. 625.