Әлемдік

да) өз ағымында, өзінің дербес тарихын жасап жатқан “осы”уақыттан сапалы түрде озгеше болып түрган “басқа”уақытттың ішіне енуге деген жанталаса талпынысы болыптабылады. Осыны оймызда үстай отырып, біз бүгінгідуниеде мифтерге не болды деген сауалга жауап бере аламыз.Бүгінгі заман адамы сан-алуан жэне қолда бар қүралдардыңкомегіне сүйене отырып өзін оз “тарихынан босатып алуга”және басқа темпоралдық ыргақта омір сүруге тадпынады.Осылайша істей отырып, ол, өзі де сезбей, өмірдің мифтікбейнесіне қайтып оралады.Мүны, егер бүгінгі заман адамының пайдаланып отырган“қашып шыгудың” екі принципті тәсілін —оқу мен коріністікөңіл-көтерулерді байыптырақ қарастырар болсақ, жақсырақтүсінуге болады. Біздің көпшілікке арналган ойын-сауықты(зрелищ ны е) көрсетілім дерім іздің барлы қ мифтікпрецендентін қарастырып жатудың қажеттілігі жоқ; бүқаларүрысының, ат бәйгелері мен атлеттердің жарыстарыныңжоралгылық шыгу тегін еске түсірсек те жеткілікті; олардыңбарлыгы бірыңгай ортақ нәрсеге ие, ол —“шогырланган”уақыт бойьщда, жогаргы дегбірге (напряжение) жеткен уақытбойында, діни уақытта, немесе оның магиялық ауысымыболган уақытта жүріп жату. Бүл “топтастырылган,жинақталган” уақыт театр мен киноның да ерекше өлшеміболып табылады. Драманың немесе фильмнің гүрыптықшыгу тегі мен м иф ологиялы қ қүры лы м ы на назараудармаганның өзінде де —көріністің осындай екі типі бізді“секулярланган агымнан” сапалы түрде озгеше болатынуақытта, бір мезгілде жиынтақталган және дәл нақтьшанган,эстетикалық түргыдан алганда оқигага қатысты болыпотырудан басқа, көрерменнің көңілінде терең тебіреніс,тербеліс (эхо) тугызатын (оятатын) темпоралдық ыргақтаомір сүруге мәжбүр етеді.Егер біз кітап оқуга назар аударатын болсақ, онда, бүлжердегі мәселе өте нөзік. Бір жагынан, ол әдебиеттіңформалары мен мифтік бастауларына қатысты, екіншіжагынан —оқудың өзін қолдап отырган ақылга эсер етуінеқатысты. Мифтің, әфсененің, эпикалық поэманың жәнеқазіргі замангы әдебиеттід рет-ретімен жалғасқан сатыларыжиі корсетіліп жүр, сондықтан да бүл жерде оларгатоқталудың қажеттілігі жоқ. Жай гана, бүгінгі замандагыатақты романдарда белгілі бір дәрежеге дейін мифтік200