Әлемдік

көреді. Жүмыс үстінде олар сол процестің өзінен ләззаталады және оны аяқтауға асықпайды. Механикалыққондырғылар әлдеқайда тиімді және көп нәтижегежеткізеді, бірақ машина өлі, мәлімсіз нөрсе, онда шығармашылықжәне мән-мағына жоқ.Механикаландыру интеллектуалдандыруды талап етедіал интеллект ең алдымен угилитарлы болғандықтан, машинадарухани эстетика немесе этика жоқ. Чжуан-цзының шаруасынмашинаға үқсамауға итермелеген себеп —осы. Машина біздіжүмысты бітіруге, істеліп жатқан жүмыстың мақсатынажетуге асықтырады. Жүмыс немесе еңбек өзіне лайыққүндылық болудан қалып, амалға айналады. Басқаша айтсақ,бүл жерде өмір шығармашылық түрпатын жоғалтып,қүралболып кетеді, ал адам игілік шығаратын механизмгеайналады. Философтар түлғаның маңыздылығы туралыайтып жүр; өзіміз көріп отырғандай, біздің жоғарымеханикаландырылған және индустрияланған заманымыздамашина бәрі болып шықты да, адам қүл дәрежесіне түсті.Меніңше, Чжуан-цзы дэл осындай қүбылыстан сескенгенсияқты. Әрине, біз индустриялану тегермешін кері айналдыраалмаймыз. Алайда, біздің оз қолдарымыздың маңыздылығын,сол сияқты қазіргі омірді механикаландырумен бірге кележатқан жамандықты —түтас омірден бүрын интеллектініқадірлеудің артқанын есте үстуымыз керек.Шығыс туралы жеткілікті айттық. Енді Батыс жайлыбірер соз. Дени де Ружмон “Батыстың шақыруы” кітабындабатыс мәдениетінің аса корнекті белгілері ретінде екі нәрсені—“түлға мен машинаны” айтып отеді. Бүл маңыздынәрсе, себебі түлға мен машина бір-біріне қарама-қарсыүғымдар, ал Батыс бүкіл күшін салып, екеуін татуластыруғаниетгеніп отыр. Мүның Батыста саналы түрде немесе санадантыс жасалып жатқанын білмеймін. Менің тек қана осы екіәртекті идеяның батыс санасында қалай жүмыс істептүрғанына назар аударғым келеді. Машинаның Чжуанцзыны ң жүмыс пен еңбек ф илософ иясы на қарсытүрғандығын айта кету керек, ал батыстың индивидуалдыкеркіндік жэне жеке жауапкершілік туралы идеяларыбатыстың абсолютгік еркіндік туралы идеяларына кереғар бопшығады. Бүл түста мені үсақ-түйек қызықтырмайды. Менбүгінгі күні Батыс бетпе-бет келіп және азабын коріп отырғанқайшылық-тарды жалпы түрде айтып отуге тырысамын.338