Әлемдік

сезім кейбір мәдениеттердегі (мәселен, Полинезиядағы)космогониялық мифтің, оған тән терапевтік қүндылығыменқатар, оның іс-әрекет пен шығармашылықтыңбарлық түрі үшін үлгі-модель болып табылатындығыарқылы айғақтала алады.Осындай, шығу тек жөніндегі мифтердің космогониялыкмифке тәуелді болуын, егер әлгі және басқа мысалдардағысиякты, әңгіменің “бастау” жөнінде болып отырғандыгынесепке алар болсақ қана жақсырақ түсінуге болады. Өйткеніабсолютті “бастау” дегеніміз — бүл Ғаламды жарату ғой.Әңгіме, әрине, қарапайым теориялык курьез жонінде болыпотырган жоқ, бүл жерде “шығу тегін”, “бастауды” біліп қанақою аздык етеді, жаратылу моментін қайта туғызу қажет.Бүл, ілкі бастаулық, киелі Уакытты, жасампаздык уақыттықайта қалпына келтіруге дейінгі “кері қарай оралу” арқылыкөріне алады. Және, біздің көріп отырғанымыздай жәнеалдағы уақьпта көре беретініміздей, Ғаламның, омірдің жәнеқоғамның түбегейлі түрде жаңалануьш қамтамасыз ете алатынжалғыз, ілкі бастаулық уақытты қалпына келтіру әрекетіне,ең аддымен, “абсолютгі бастауды” реактуализациялау арқылы,яғни Ғаламды Жарату аркылы жетуге болады.Жақында Рафаэль Петтацони космогониялык мифтішыгу тегі жөніндегі мифтің варианты ретінде қарастырудыүсынган болатын. “Бүдан шығатыны, жарату жөніндегі мифте, шыгу тегі туралы миф сияқты табигатқа ие (...) Біздіңзерттеулерімізден кейін жарату туралы миф өзінің үлыжалгыздық мәртебесін жогалтып алып отыр; ол һегахgenomenen болудан қалды жэне саны көп үқсас қүбылыстарқатарына (класс), шыгу тегі туралы мифтер қатарына кіреді”56.Біз атап көрсеткен себептерге орай, осындай көзқарастүргысымен келісу киын. Нәрселердің өрбір жаңа жай-күйіәрқаш ан да оның алдыңгы, бүрынгы ж ай-күйініңболгандыгын қажет етеді, ал бүл жай-күй, жеме-жемгекелгенде, дүниенің озі. Нақ осы ілкі бастаулық “бүтіндіктен”ғана кейінді модификациялар дамып шыгады. Адамзатмекендеген галамдық орта, қандай да бір молшерде шектеуліболмасын, “Дүние” болып табылады; оның “шыгу тегі” меноның “тарихы” барлык басқа тарихтардың алдында болыпәтеді. “Шыгу тегінің” мифтік идеясы “жаратылу” идесының56 R. Pettazzoni, Essays on the History of Religions, pp. 27-36.55