Әлемдік

деңгейінен анағұрлым төмен болып түрған болса, оны түсінеалмақ емес. Дэл осындай жағдаят дөстүрлі қазақ мәдениетінзерттеу ісінде де байқалады: ғалымдар өздері тап болғанәлдебір қүбылыстың сарқындарына кезіккенде оған жауапбере алмай жатады, не оны байқамай кетеді, не қатетүсіндіреді, өйткені мүндай қүбылыс көбінесе ауызекі түрдеөмір сүріп, үстаздан шәкіртке осындай жол мен жеткізілгенеді, ал, мүндай жеткізілу формасы откен ғасырдыңонжылдықтарының өне бойына түбегейлі түрде жоқ етілгенболатын. Қазақтардың дәстүрлі мәдениетінің мәйегін қүрапотырған жоғарғы, рухани қабаттағы қүбылыстар осылайша“ақтандақтар ауқымында” —қазіргі заманның ғылымыныңсоқыр да меңіреу болған белдеуінде қалып қойған. Бүлжағдай, біз зерттеу нысанына сайма-сай келер әдістердіғылыми түрғыдан пайдалануды үйренбейінше жалғасабермек”.1Осындай үкім-түжырымды, барлығына болмасада, бүрындары откен жэне осы күнгі тарихшыларға,әдебиетшілерге, фольклор тарихын зерттеушілердің басымкопшілігіне қатысты қолдануға болады. Бүл жерде өзіміздіде үмытпауымыз керек, ойткені мен де ежелгі атабабаларымыздыңжасап кеткен, бүгінгі мәтіндерде(текстерде), жеке создер мен сөз тіркестерінде, этнографиямен өдет-ғүрыптағы, сенім-нанымдағы, материалдықтуындылардағы (қолонердегі, сәулет онеріндегі) және омірмен мәдениеттің басқа қырларындағы жасырын “байырғымэдениет пен оркениет айғақтарын” (артефакт) түсінеалдым деп, соларды түсіну, тану дәрежесіне жеттім депайта алмаймын. Менікі де жогын сипалап іздеген соқырдыңқарекетінен сәл жоғары ғана деңгейде.Ең бастысы — мифтік-лингвистикалы қ мектептіқалыптастыруға барлығымыз бірдей қатысып, біріміздіңжазғанымызды, айтқанымызды бірден жоққа шығарасалмай, сын созге окпелемеуге үйреніп, біріміздікін бірімізоқи білуге, тындай білуге, толықтыра білуге, түзете білугениетті, пейілді болуымыз керек. Тек сонда гана қазакем,өзінің басқалармен, богде мәдениеттермен, оркениеттермендауласуға, пікір таластыруға, қалы птасқан ғылымидогмаларды жоққа шығаруға қажетті базаға —гылыми түрденақтыланған, дәлелденген тылға ие болады.1 Зира Наурызбаева. Реальность Духа. Казахская традиция в книгеМ.Магауина “Я ”.21