Әлемдік

1. Қайырымдылық мынаны білдіреді: барлық тіршілікиелерінің (сарвасаттва) игілігі мен пайдасына беругеболарлық нәрсенің бәрін беру; тек қана материалдықигіліктерді емес, дүнияуи, діни жэне рухани (дхарманы,ақырғы ақиқатты білу) білімнің бәрін беру. Барлықботхисаттвалар өзгелерді күтқару үшін өз өмірін қиюғадайын болган (Бодхисаттвалар туралы гажайып хикаяларЖатактыц Әңгімелерінде жинақталған).Жапон буддизмінің тарихында дзен үстазының өзінқүрбандыққа бергендігі туралы бір үлгілік мысал айтылады.“Соғыстар дәуірі” (XVI г.) деп аталған жапон тарихыныңсаяси кезеңінде ел бірнеше кінәздіктерге бөлініп, олардыжаугер билеушілер басқарды. Ода Нобунага бәрінен күштіболып шықты. Ол көрші Такэда түқымын жеңген кезде,соңғысының бір кісісі дзен монастыріне келіп тығылды.Оданың әскері оны шығарып беруді талап етті, бірақ, үстазбүдан бас тартып, былай депті: “Ол енді менің қамқорлығымда,ал мен Будданың ізбасары ретінде оны береалмаймын”. Монастырьді қоршап алған қолбасшы онытүрғындарымен қоса жағып жіберетінін айтып қорқытады.Үстаз көнбейді де, үйлерге түгелдей от қойылады. Үстазбірнеше монахпен бірге қақпа үстіндегі мүнараның екіншіқабатына келіп тығылады, бәрі сол жерге малдас қүрып отыракетеді. Үстаз өзіне ергендердің сын сағатқа әзірленуі үшінәр монахтың қалыптасқан жагдайга байланысты шын пікірінайтуын талап етті. Әркім өз ойын білдірді. Кезек үстазгакелгенде ол ақырын гана мына жолдарды айтыпты да,соңынан монахтарымен бірге өртеніп кетіпті:Дьхянаның (медитацияныіі) бейбіт ici ушінТауга барып тыгылудың жөні жоқ.Ақылыңды қуіитарлықтан тазала,От та саган суық, таза көрінер.2. Шила Будданың ахлақи (моралдык) өмір туралыҚалдырган өсиетгерін бүлжытпай орыңдау. Өз үйлерінен кетіпҚалган монахтар үшін бүл өсиеттердің мақсаты —тәртіпПен бауырмалдықты (сангха) сақтау. Бүл —идеалы бейбітжәне үйлесімге толы өмір болып есептелетін қогамның моделі.3. Кшанти, әдетге, “төзімділік, төзу” деп үғылады, бірақ1Сжүзінде бүл барлық кемсітушіліктерді төзімді, тіпті, селтетпестен көтеру - Конфуций айтпақшы, “Ізгі адам өзінің401