Әлемдік

пационалдық принципке бағындыра отырып жүйелеген. Олкүдайлар шежіресін (генеалогиясын) дүниеге келулердің бірбірінетіркескен тізбегі ретінде түсінген. Ол тууды “дүниегекелудің” идеалды формасы деп есептеген. В.Егер, осы,мифологиялық ой-машық (мышление) өзін себепкер болганой-машыққа (причиненное мышление) багындыратын,түжырымдаманың рационалдық сипатын дүрыс атапкорсетеді198. Эростың Хаос пен Жерден кейінгі бірінші болыпдүниеге келгендігі жөніндегі Гесиодтың ойын кейінірекПарменид пен Эмпедокл де қабылдады199. Платон осытүжырымдамының грек философиясы үшін маңыздылыгынбаса атап корсеткен болатын.Рационалистер жэне мифологияБіз, мифтің, оның өзінің жэне гомерлік қүдайлардыңілкі, нагыз мәнін жогалтуга алып келген, қиратылу жэнешайылуының үзақ процесінің даму барысын көрсетуді мақсатетпейміз. Егер Геродотқа сенер болсақ (1, 32), тіпті,Солонның өзі-ак “тәңіриелер қызганшақ және түрақсыз”деп айтқан екен. Қалай болганда да, Милеттің алгашқыфилософтары қүдайлардың гомерлік суреттеулеріненешқандай ақиқат қүдайы болымды көрмеген. Фалес“дүниедегі барлық нәсені қүдайы болым жайлаган” дегенде(А 22), ол тәңіриелерді жекелеген галамдық сфераларгаорналастырган Гомердің түжырымдамасына қарсы шыққан.Анаксимандр болса, қүдайлары да, мифі де жоқ Жаһан туралыжалпыга ортақ түжырымдаманы үсынган. Ксенофан (565ж. Шамасында өлген) жөнінде айтар болсақ, ол гомерлікпантеонга ашыктан-ашық қарсы шықты. Ол тәңіриеніңкүйгелектеніп, және Гомерде суреггелгеніндей іс-әрекет етедідегенге дегенге сенуден бас тартты (В 26). Ол, Гомер менГесиод үсынган, тәңіриелердің олімсіздігін жоққа шыгарып:Гомер мен Гесиодгікі бойынша, тәңіриелер, адамдар арасындаүятсыз етеп есептелінетін адюльтер, үрлық, озара алдаусияқты эрекеттер жасап жүреді” (В 11, В 12) 200. Ксенофан198 Wemer Jaeger, Paideia: The Ideals of Greek culture, vol. I (2e ed.,ew York, 1945), pp. 65 sq.; id., The Theology of the Early Greek Philosophers(Oxford, 1947), p. 12.гм mer Jaeger, The Theology of the Early Greek Philosophers, p. 14.Jaeger-дің тәржімесі (op. cit., p. 47.)208-11153