Әлемдік

75-cypem. “N4 түйін”, Леонардо да Винчидің салған суретібойынша гравюра, Италия, VI ғ. басы. Бейнелеу өнерінің Үлттықгалереясы, Вашингтон.болған. Қисапсыз көп шымнан соғылған ағьшшьш шытырмандарыныңішінде, былайша аталатьш, “Троя қаласы” мейліншеқызығушылық тудырады. Равеннадағы, Римдегі, Павиядағыжәне басқа да жерлердегі италияндық мозаикалы қшытырмандар римдік тротуарлар... жэне Крит монеталарындағыДедал шытырманының бейнелеріне арналған асылтастар арқылы келіп шығады. Павияда Минотавр кентаврбейнесімен шытырманның кіндік ортасына орналастырылыпкөрсетілген. Летабидің сөздеріне қарағанда, әуел бастагыорнектердің нақты пішіні бүкіл Орта ғасырлар бойынасақталып келген, бірақ, осыдан кейін, Ренессанс (Қайтаөркендеу) дәуірінде, дәстүр бастауларьшан жырақтағандықтан,орнек атаулы өзгертілген, сойтіп, шытырмандар жекелегенжагдайда түтастай авторлардың туындысы болуға айналды,ол авторлар туындыларында неғүрлым көп тартымды, бірақ,алдамшы жолдар мен өткелдерді “өріп тастауға” тырысқанжәне олардың әрқайсысының сөн-үлгісі басқаларының сәнүлгісіненерекшеленетін болган”.Ортағасьфлык шіркеулерді түрғызған сәулетшілер мозаикалыкшытырмандардың кіндік ортасына өз есімдерін жазыпқалдыратын болганы тәріздендіріліп, Леонардо да Винчи жэнеАльбрехт Дюрердің есімдері олардьщ “Түйіндер” (75-сурет)деп аталатын өрнектерінің нақ ортасына сызылып түсірілген.496