Әлемдік

V тарау. УАҚЫТТЫ ЖУАСЫТУҒА БОЛАДЫЖана бастауға деген сенімБіз жаңа ғана келтіріп өткен, жақында ғана отарлық езгінілақтырып тастаған халықтардың “оптимизмі” мен европалықсуретшілердің және ойшылдардың оптимизмінің арасындагысалыстыруды кеңейте және терендете түсуге болады. Әрине,дәстүрлі қогамдардың сенім-нанымдары мен бүгінгі замангымәдениеттің кейбір аспектерінің арасында басқа дасәйкестендірулер бар. Бірақ біз бүл жонінде, ең алдымен,эсхатология мен космогония арасындагы қарым-қатынастыанықтау мақсатында Заман ақырының мифтік тақырыбынаталдау жасап, баяндау сабақтастыгын үзіп алмау үшін,кейінірек сөз қозгауды мақсат етіп отырмыз. Үшінші тараудадүниенің жыл сайынгы жаңгыртылуының жоралгылықмифтіксценарийінің төтенш е маңыздылыгын басакорсеткенімізді еске саламыз. Біз, бүл сценарийдің “ілкібастаулық уакытгар” мотивінің болуын және оның, кандайдабір тарихи кезеңнен бастап, мифтік өткен шақтагыкәмілдікпен қатар, Ақыр заманнан кейінгі, болашақтагыорнайтын кәмілдікті білдіре алатын “жылжымалы” мотивболып шыгуын алдын-ала шарт ететіндігін коргенболатынбыз. Акыр заман туралы мифтерге қатысты, соңгытарауды талданып откен, үзын-сонарлы экскурстарда біз,эсхатологияда да ең бастысы заман ақыры емес, жаңабасталуга деген сенімділік екендігін болып табылатындыгынбаса көрсеткіміз келген еді. Бүл жаңару —осыны айтқанда,абсолютті бастауды қайталау, ягни космогония. Бүл жердебіз, ілкі қауымдық адамды сипаттайтын, нақты алганда,бастауларды танып білуге берілетін айрықша мәндісипаттайтын ділмен (менталитет) істес болып отырмыз депайтуга болады. Расында да ілкі қауымдық қогамның адамыҮшін барлык нәрселердің (жануарлардьщ, өсімдіктердің, галамДенелерінің, т.т.) бастауы туралы танып-білу оларга үстемдікетУ дегенді білдіреді, олардьщ орны да, болашақта оларды87