Әлемдік

Өсиеттің ауқымынан шыққан және, енді Жаңа Өсиетті,Апостолдар жолдауларын, кейінірек, әулиелер ғүмырнамаларында кіргізген “киелі тарихпен” үштастыра отырып“христиандандырды”. Ғаламдық символдардың қандай дабір молшерін —су, ағаш, жүзім лозасы, соқа, балта, кеме,қосаяқ арба, т.т. —бүрындары-ақ иудаизм219 сіңіріп алғанболатын, сондықтан олар, сакраментаддық немесе экклесиологиялықмән-мағынаға ие бола отырып шіркеудің теориясымен практикасыны оңай ендіре алынатын еді.Ғаламдык христиаңдықНағыз қиындықтарға христиан уағызшылары кейінірек,әсіресе батыс және орталық Европада, тірі халықтықдіндермен бетпе-бет кездескен шақта тап болды. Амалсыздан,жойылуы мүмкін емес қүдайы түлғалар мен “мәжуси”мифтерді “христиандауға” тура келді. Айдаһарларды олтіріпжүретін сан-алуан қүдайлар мен қаһармандар Георгийжеңімпаздарға,күркірету қүдайлары әулие Ильяға, сан-алуанонімділік тәңірешелері Қүдай-анаға немесе әулиелергетеңестірілді. Дей-христиандық Европаның халықтық дінініңқандай да бір болігінің күнтізбелік мерекелер формасынажәне әулиелер культіне енудің арқасында сақталып қалаалғандығын айтуға болады. Он ғасырдан астам уақыт бойынашіркеуге “мәжусилік” элементтердің (яғни, ғаламдық дінтежататын) түрақты тасқыны мен ағынына қарсы күресугетура келді. Осындай оршеленген күрестің нәтижесі, әсіресе,XIX ғасырдың аяғында ең терең конеліктерге және тіптідей-тарихи дөуірлерге кететін мифтер мен жоралғыларсақталған Европаның оңтүстігі мен оңтүстік-шығысындаболмашы болып шықты220.Рим-католик және православиелік Шіркеулерді, олардыңмәжусилік элементтердің коп санды молшерін христиандыққаенгізгенін айтып айыптаушылар да болды. Бірақосындай айыптаулардың жоні бар ма? Бір жағынан,219 Салыст.: Erwin Goodenough, Jewish Symbols in Judaism (New York,1958); Jean Danielou, Les Symboles chretiens primitifs (Paris, 1961).220 Леопольд Шмидт, Европаның ауылдық фольклорында гректінклассикалық мифологиясынан Гомер мен Гесиодтың кезінен бастапақжоғалып кеткен жоралғылык және мифологиялық элементтердіҢкездесіп түратындығын дәлелдеген; салыст.: L.Schmidt, G e stalteilig k e itіш bauerlichen Arbeitsmythos (Vienne, 1952), ерекше pp. 136 sq.168